Λ. Άρσοφκι: «Να δούμε πού βρίσκεται ο συμβιβασμός στο όνομα» - Free Sunday
Λ. Άρσοφκι: «Να δούμε πού βρίσκεται ο συμβιβασμός στο όνομα»

Λ. Άρσοφκι: «Να δούμε πού βρίσκεται ο συμβιβασμός στο όνομα»

Μία λύση αλά ελληνικά στο πρόβλημα του ονόματος, χωρίς αλλαγή του συνταγματικού ονόματος της χώρας, προτείνει ο πρώην υπουργός, βετεράνος διπλωμάτης και πρώτος επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου της ΠΓΔΜ στην Αθήνα Λιούπτσο Άρσοφκι, ο οποίος επισημαίνει ότι το θέμα του ονόματος είναι σοβαρό και ευαίσθητο και για τις δύο πλευρές και πρέπει να αντιμετωπιστεί με τον προσήκοντα σεβασμό. «Το συνταγματικό όνομα της Ελλάδας είναι Ελληνική Δημοκρατία, όμως στο εξωτερικό, στην οργάνωσή σας, όπου κάθεται κάποιος επίσημος από τη χώρα σας, έχετε επιγραφές με Greece, Ελλάδα, Hellas κ.λπ. Εγώ εκεί βλέπω τη φόρμουλα. Εμείς δεν θα αλλάξουμε το Σύνταγμά μας και θα βρούμε λύση με τον ίδιο τρόπο» λέει ο κ. Άρσοφκι, ο οποίος χαρακτηρίζει τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι «ναυάγιο» για τη χώρα του, για το ΝΑΤΟ και για το διεθνές δίκαιο, ενώ επισημαίνει ότι θέμα Μεγάλης Αλβανίας δεν θα υπάρχει όταν όλες οι χώρες που έχουν αλβανικής καταγωγής πολίτες στην επικράτειά τους ενταχθούν σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ.

Ήσασταν στο Βουκουρέστι το 2008, όταν ναυάγησε η προσπάθεια της χώρας σας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Υπήρχε περίπτωση να αρθούν οι ελληνικές ενστάσεις;

Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι ήταν ένα ναυάγιο. Οργανωμένο ναυάγιο για τη χώρα μου, όμως ναυάγιο και για το ΝΑΤΟ και για το διεθνές δίκαιο. Ναυάγιο για πολλά κράτη, ανάμεσα στα οποία και η «μεγάλη φίλη» μας… Εκεί είδαμε ότι υπάρχει μόνο ενδιαφέρον. Την ενδιάμεση συμφωνία δεν ήθελε κανείς να τη διαβάζει. Μερικά χρόνια αργότερα, με την απόφαση από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αποδείχθηκε ότι είχαμε δίκιο.

Στην Ελλάδα η ελληνική στάση στο Βουκουρέστι θεωρήθηκε απόδειξη της επιθυμίας της να βρεθεί λύση. Εσείς πώς την εκλάβατε;

Έχουμε φτιάξει έναν κατάλογο με 350 ονόματα, μα είμαστε καλά ως κράτη στη γειτονία. Αυτές τις μέρες, με την πρώτη επίσκεψη του κ. Ντιμιτρόφ, ακούσαμε πάλι προτάσεις για κάποιο που να περιέχει τον όρο Βαρδάρσκα. Θυμάμαι καλά ότι το όνομα Βαρντάρ η Ελλάδα δεν ήθελε ούτε να το γράφει, ούτε το αναγνώριζε, παρά το γεγονός ότι Βαρδάρης είναι και ο άνεμος που φυσάει από τα βόρεια. Το πρόβλημα πρέπει να το συζητήσουν οι αρμόδιοι από τις δύο χώρες, με μια ευχή να βρουν λύση με σεβασμό και στην πράξη να γίνει ό,τι γίνεται με τα ονόματα. Το συνταγματικό όνομα της Ελλάδας είναι Ελληνική Δημοκρατία, όμως στο εξωτερικό, στην οργάνωσή σας, όπου κάθεται κάποιος επίσημος από τη χώρα σας, έχετε επιγραφές με Greece, Ελλάδα, Hellas κ.λπ. Εγώ εκεί βλέπω τη φόρμουλα. Εμείς δεν θα αλλάξουμε το Σύνταγμά μας και θα βρούμε λύση με τον ίδιο τρόπο. Θέλει όμως προσοχή και κυρίως –επισημαίνω– σεβασμό.

Συμμερίζεστε την άποψη ότι ενδεχόμενο ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά για την κρίση που βιώσατε ως λαός τον τελευταίο χρόνο;

Από τα πρώτα χρόνια ανεξαρτησίας στη Βουλή μας αποφασίσαμε να έχουμε ευρωατλαντικό προσανατολισμό. Από τότε, βήμα βήμα, κάναμε πολλά. Από το 2006, με την κυβέρνηση Γκρούεφσκι, νομίζω ότι είπανε πολλά και κάνανε λίγα. Τώρα είμαστε μεταξύ τριών χωρών του ΝΑΤΟ (Ελλάδα, Βουλγαρία και Αλβανία) και είναι λογικό για λόγους σταθερότητας να είμαστε κι εμείς στην ίδια «οικογένεια». Η χώρα μας έχει και μειονότητες και είναι βέβαιο ότι όλοι θέλουν να είναι στην Ευρώπη, τόσο στην Ε.Ε. όσο και στο ΝΑΤΟ.

Υπήρχε περίπτωση να βρεθεί λύση στη διαδικασία για το όνομα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ;

Εγώ δεν ήμουν στις συνομιλίες για το όνομα, επειδή από το 1996 ήρθα στην Αθήνα ως πρώτος πρέσβης - επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου. Η άποψή μου ήταν με καλή δουλειά, με εμπιστοσύνη, να κάνουμε καλά βήματα στο εμπόριο, στις πολιτικές σχέσεις, με πολιτισμό να κάνουμε φιλική την ατμόσφαιρα, όπως πρέπει να είναι μεταξύ γειτονικών χωρών. Όταν υπάρχει τέτοια ατμόσφαιρα, τα προβλήματα δεν φαίνονται μεγάλα. Το πρόβλημα του ονόματος είναι σοβαρό και ευαίσθητο και για τις δύο χώρες. Να δούμε πού βρίσκεται ο συμβιβασμός.

Υπηρετήσατε στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Πότε δημιουργήθηκε εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο πλευρές και πόση ήταν αυτή;

Στη Θεσσαλονίκη ήμουν πρόξενος της Γιουγκοσλαβίας. Μέσα σε πέντε χρόνια προσπάθησα να δημιουργήσω φιλικές σχέσεις, όχι μόνο ανάμεσα στη Γιουγκοσλαβία και στην Ελλάδα, αλλά προσπάθησα να βρω τρόπους συνεργασίας Μπίτολα με Φλώρινα, Γευγελή, Πολύκαστρο και άλλα μέρη, Κιλκίς, Σέρρες, Δράμα. Όλοι ήταν ευχαριστημένοι και από τις δύο πλευρές. Δέκα χρόνια αργότερα, ως πρώτος διπλωμάτης στην Αθήνα, ο οποίος έκανε και διαπραγματεύσεις στην αρχή –πώς θα ανοίξουμε τα γραφεία μας, πώς θα περνάει ο κόσμος, πώς θα πάει το εμπόριο και τα εμπορεύματα μέσω του λιμανιού της Θεσσαλονίκης–, κατάλαβα ότι το να χτίζεις μια γέφυρα είναι το καλύτερο. Με κάλεσαν πολλές φορές στα μέσα ενημέρωσης και άρχισε να υπάρχει μια καλή ατμόσφαιρα. Μα, έτσι πρέπει να είναι. Ευτυχώς, πριν από δύο χρόνια ένας δικός σας υπουργός Εξωτερικών ήρθε στην πρωτεύουσά μας για πρώτη φορά μετά από ολόκληρη δεκαετία. Κρίμα να μην υπάρχει καθόλου συνεργασία για σχεδόν δέκα χρόνια. Βέβαια υπήρχαν συναντήσεις υπουργών κάπου αλλού, στις Βρυξέλλες, στη Νέα Υόρκη… Όμως δεν είναι το ίδιο. Ο κόσμος καταλάβαινε ότι οι δύο κυβερνήσεις είναι πολύ μακριά. Αυτές τις μέρες νομίζω ότι θα ανοίξουμε καινούργια σελίδα, όμως πρέπει να τη διαβάσουμε προσεκτικά.

Ανησυχήσατε περισσότερο για το ενδεχόμενο να συνθλιβεί η χώρα στα πρώτα της βήματα ή να διαλυθεί το 2001;

Εκείνη την περίοδο ήμουν στην Αθήνα. Κατά τη γνώμη μου, ο λεγόμενος «πόλεμος» ήταν ένα μεγάλο παιχνίδι. Ευτυχώς, τελείωσε, αν και με πολύ πικρή συμφωνία. Αν χρειάστηκε συμφωνία, κάποιος φταίει για τον «πόλεμο» και για τα νέα παιδιά που σκοτώθηκαν για το τίποτα. Θα ήθελα να το ξεχάσω, δεν μπορώ όμως και δεν θέλω να γίνει πουθενά αλλού.

Μπορεί να βρεθεί πολιτική λύση χωρίς εθνικές ταπεινώσεις και χωρίς ανατροπή της εθνικής ιστορικής πεποίθησης και στις δύο χώρες;

Δεν υπάρχει πρόβλημα που να είναι χωρίς λύση. Λύση υπάρχει για όλα. Για το ζήτημα στο οποίο αναφέρεται η Ελλάδα, η λύση είναι πάλι στην Ελλάδα. Λιγότερος εθνικισμός και στις δύο χώρες είναι κάτι απαραίτητο. Όμως θα χρειαστεί πολλή δουλειά για να φτάσουμε σε επίπεδο εμπιστοσύνης. Τα κόμματα εξουσίας και στις δύο χώρες θα πρέπει να ανακοινώσουν την καλή τους θέληση και να κάνουν καλά βήματα. Αυτές τις μέρες γίνονται τα πρώτα βήματα, να δούμε τα επόμενα…

Πώς μπορεί να υπάρξει σταθερότητα στα Βαλκάνια όταν ένας λαός, οι Αλβανοί, είναι διασκορπισμένοι σε πέντε χώρες;

Όταν όλοι οι Αλβανοί θα είναι στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, δεν νομίζω ότι θα υπάρχει ανάγκη για μια Μεγάλη Αλβανία. Όλοι θέλουν ειρήνη, δουλειές και καλή ζωή. Όλοι και για πάντα. Η νεολαία που έρχεται στα Βαλκάνια θέλει ελευθερία και ειρήνη. Πιστεύω ότι είμαστε πιο σοφοί απ’ ό,τι κατά το πικρό παρελθόν, το οποίο, ευτυχώς, είναι πίσω μας και λέγεται Ιστορία. Η Ιστορία είναι ο καλύτερος δάσκαλος.