Δημοσθένης Κασσαβέτης: «Ως χώρα είχαμε πάρει διαζύγιο από τους αποτελεσματικούς ελέγχους» - Free Sunday
Δημοσθένης Κασσαβέτης: «Ως χώρα είχαμε πάρει διαζύγιο από τους αποτελεσματικούς ελέγχους»

Δημοσθένης Κασσαβέτης: «Ως χώρα είχαμε πάρει διαζύγιο από τους αποτελεσματικούς ελέγχους»

Το έργο του Σώματος Επιθεωρητών - Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ), αλλά και τα σημαντικότερα προβλήματα και δυσλειτουργίες της δημόσιας διοίκησης στη χώρα, παρουσιάζει, μιλώντας στην FS, ο επικεφαλής του Σώματος Δημοσθένης Κασσαβέτης, τονίζοντας ότι η απουσία εσωτερικού ελέγχου στον δημόσιο τομέα αποτελεί το μεγαλύτερο αγκάθι για τη σωστή λειτουργία του.

Πρόσφατα παρουσιάστηκε η έκθεση του ΣΕΕΔΔ για την τριετία 2015-2017. Κατ’ αρχάς, ποια είναι τα βασικά συμπεράσματά της; Από τους ελέγχους του ΣΕΕΔΔ προέκυψαν και ζητήματα διαφθοράς υπαλλήλων;

Κατά την τριετία 2015-2017 εισήλθαν στο Σώμα 7.780 υποθέσεις και όλες αξιολογήθηκαν. Ερευνήσαμε 5.600 υποθέσεις και επ’ αυτών εκδόθηκαν πορισματικές εκθέσεις και εκθέσεις διαπιστώσεων ελέγχου. Σε ποσοστό περίπου 28% βρήκαμε ευθύνες περί την τέλεση των υπηρεσιακών καθηκόντων, ενώ υποθέσεις στις οποίες υπάρχουν παραπτώματα με ενδεχόμενες ποινικές διαστάσεις τις στέλνουμε και στον αρμόδιο εισαγγελέα, όπως είμαστε υποχρεωμένοι εκ του νόμου. Επιπλέον, διενεργήσαμε 65 ελέγχους περιουσιακής κατάστασης υπηρετούντων προσώπων στο Δημόσιο. Από τους ελέγχους αυτούς προέκυψαν πόροι που δεν δικαιολογούνταν από νόμιμα και εμφανή εισοδήματα συνολικού ύψους 13 εκατ. ευρώ. Το ίδιο διάστημα διενεργήσαμε περίπου 180 προκαταρκτικές έρευνες, κατόπιν εισαγγελικών παραγγελιών, για πολύ σοβαρές υποθέσεις.
Όπως γνωρίζετε, διαθέτουμε επιθεωρητές-ελεγκτές μας σε κλιμάκια των μεγάλων υποθέσεων που απασχολούν τη χώρα, ενώ έχουμε στενή συνεργασία με τους εισαγγελείς Διαφθοράς και την Ελληνική Αστυνομία. Θυμίζω τους πρόσφατους ελέγχους, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας, για τις διαδικασίες ελληνοποιήσεων και χορήγησης διπλωμάτων οδήγησης που οδήγησαν σε σειρά συλλήψεων εμπλεκομένων προσώπων, καθώς διαπιστώθηκε η κατάρτιση πλαστών εγγράφων και άλλες μη νόμιμες ενέργειες. Τονίζω ότι οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την αποτελεσματικότητα αυτών των ελέγχων. Επίσης, επιθεωρητές διατίθενται προς συνδρομή του έργου εισαγγελικών αρχών, στο Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού, καθώς και στην Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου, για τη στελέχωση μεικτών κλιμακίων για τη διενέργεια ελέγχων σε μεγάλα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Τέλος, στο ΣΕΕΔΔ έχει αναπτυχθεί και λειτουργεί ηλεκτρονική πλατφόρμα παρακολούθησης των ενεργειών των δημοσίων φορέων για τους πλαστούς τίτλους, καθώς και ανάλογο πληροφορικό σύστημα για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της πορείας των πειθαρχικών υποθέσεων πανελλαδικά.

Φαίνεται ότι οι ΟΤΑ προβλημάτισαν το ΣΕΕΔΔ περισσότερο από άλλους φορείς του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Πού το αποδίδετε;

Τα φαινόμενα διαφθοράς ή κακοδιοίκησης συνδέονται, κατά κύριο λόγο, με υπηρεσίες και οργανικές μονάδες που έρχονται σε συνεχή επαφή με τον πολίτη ή νομικά πρόσωπα, προκειμένου αυτοί να εξυπηρετηθούν και σε τομείς που αφορούν την καθημερινότητά τους, όπως έκδοση διπλωμάτων οδήγησης, πολεοδομικά θέματα, διαδικασίες για την παραμονή αλλοδαπών στη χώρα μας, αδειοδοτήσεις επιχειρήσεων, εκτέλεση έργων, προμηθειών και σύναψης αντίστοιχων συμβάσεων, θέματα προστασίας του περιβάλλοντος κ.ο.κ.
Οι δυσλειτουργίες και οι παθογένειες εντοπίζονται στο σύνολο της δημόσιας διοίκησης και όχι μόνο σε ορισμένους τομείς της. Όπως έχω ξαναπεί, σε μια γενικευμένη κρίση δεν μπορείς να βρεις οάσεις. Η τοπική αυτοδιοίκηση, για παράδειγμα, στατιστικά και σε απόλυτα νούμερα, εμφανίζεται στις πρώτες θέσεις τέτοιων φαινομένων, λόγω όμως του μεγάλου αριθμού των φορέων της, των σημαντικών, πολυάριθμων και πολυεπίπεδων αρμοδιοτήτων της και, κατά συνέπεια, του μεγάλου αριθμού ελέγχων που διενεργούνται στις δομές της.

Θεωρείτε ότι η εικόνα που προκύπτει από τους ελέγχους του ΣΕΕΔΔ περιποιεί τιμή για το ελληνικό Δημόσιο;

Να είμαστε ειλικρινείς. Είναι προφανές ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την ανασυγκρότηση της δημόσιας διοίκησης. Πρέπει όμως αυτή η προσπάθεια να συνεχιστεί. Να μειώσουμε ακόμα περισσότερο το χάσμα ανάμεσα στις προσδοκίες των πολιτών και στην καθημερινή πραγματικότητα που βιώνουν από την επαφή τους με τη διοίκηση.
Μέσα από διαρκή και συνεπή προσπάθεια, λοιπόν, επιδιώκουμε την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στη διοίκηση, αλλά και την καλλιέργεια σχέσης αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργασίας ανάμεσα στο ΣΕΕΔΔ και τα κρατικά όργανα, τους ελεγχόμενους, αφού ο σκοπός είναι κοινός: το καλύτερο κράτος, για το οποίο μιλήσαμε πολλές φορές.

Ποιες πιστεύετε ότι θα πρέπει να είναι οι κινήσεις σε θεσμικό αλλά και πρακτικό επίπεδο ώστε να ανατραπεί αυτή η εικόνα, σε σχέση και με τα μεγαλύτερα προβλήματα που το Σώμα διαπιστώνει στη λειτουργία του Δημοσίου στη χώρα;

Το κυριότερο πρόβλημα είναι η απουσία αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου στους φορείς του κρατικού μηχανισμού. Ενός συστήματος, δηλαδή, που θα διασφαλίζει την τήρηση των διοικητικών διαδικασιών που καθημερινά εξελίσσονται στον δημόσιο φορέα και κατ’ επέκταση θα διασφαλίζει την ορθή λήψη αποφάσεων από την ανώτατη διοίκηση, αλλά ιδίως την αποτελεσματική εφαρμογή των δημοσίων πολιτικών. Η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στη δημόσια διοίκηση βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο, πρέπει όμως να επεκταθεί σε όλες τις λειτουργίες που συνδέονται με τον πολίτη ή την επιχείρηση, προκειμένου να μην απαιτείται η φυσική επαφή διοικούμενου και υπαλλήλου. Η ανάπτυξη, λοιπόν, προληπτικών πολιτικών καταπολέμησης της διαφθοράς και αντιμετώπισης της κακοδιοίκησης είναι πολύ σημαντική. Απαιτείται η ανάπτυξη κουλτούρας ακεραιότητας, η αλλαγή στάσης και αντίληψης των οργάνων του κρατικού μηχανισμού, η θέσπιση κανόνων δεοντολογίας και η αυτοδέσμευση για την τήρησή τους, η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, των πολιτών, ξεκινώντας από τη σχολική ηλικία, και η ανάπτυξη συνεργειών ανάμεσα σε όλους τους συναρμόδιους φορείς.
Σε επίπεδο ελέγχων, ενόψει των δύσκολων οικονομικών συνθηκών που όλοι βιώνουμε, εμείς συμβάλλουμε στην παραπάνω προσπάθεια με στόχευση σε υποθέσεις και διαδικασίες που συνδέονται με τα έσοδα του κρατικού μηχανισμού και με το αναπτυξιακό υπόβαθρο, με απώτερο σκοπό, εκτός από την πάταξη φαινομένων διαφθοράς, την αντιμετώπιση της κακοδιοίκησης και τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την υλοποίηση των αναπτυξιακών πολιτικών. Το έχω ξαναπεί, ως χώρα είχαμε πάρει διαζύγιο από τους αποτελεσματικούς ελέγχους και αυτό απεδείχθη καταστροφικό, διότι είναι ένας από τους σοβαρούς λόγους για τις παθογένειες του κράτους μας.
Μια χώρα χωρίς κράτος αξιόπιστο και πλήρως οργανωμένο δεν μπορεί να πάει μπροστά και δεν μπορεί να οδηγήσει την κοινωνία σε θετικές κατευθύνσεις. Οι δημόσιες πολιτικές εφαρμόζονται από τη δημόσια διοίκηση και παρατηρείται αρκετές φορές να μην υλοποιούνται ή κατά την εφαρμογή να υπάρχει εκτροπή από τον σκοπό ή επίσης και αλλαγή του περιεχομένου τους. Η πορεία και η ποιότητα της εφαρμογής πρέπει να ελέγχονται και ακριβώς στο επίπεδο αυτό αναφέρεται ο σημαντικός ρόλος του ελεγκτικού μας έργου.

Από την εμπειρία σας, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε., πού βρίσκεται το ελληνικό Δημόσιο;

Η ελληνική δημόσια διοίκηση επιδιώκει την αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, καθώς και τη λήψη τεχνικής βοήθειας από διεθνείς οργανισμούς, προκειμένου να διατεθούν στους υπαλλήλους σύγχρονα εργαλεία και επικαιροποιημένη τεχνογνωσία που θα βελτιώσουν το εργασιακό τους περιβάλλον και την αποτελεσματικότητα του έργου του κρατικού μηχανισμού, εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές.
Εμείς, για παράδειγμα, στο ΣΕΕΔΔ, μεταφέρουμε στους ελεγκτές μας καλές διεθνείς πρακτικές, εργαλεία, μεθοδολογίες και πρότυπα που εφαρμόζονται στα συστήματα ελέγχου άλλων χωρών, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε εξειδικευμένα προγράμματα κατάρτισης, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα του ελεγκτικού μας έργου.
Τελικά, για την ποιοτική λειτουργία των δημοσίων θεσμών απαιτείται διαρκής μεταρρυθμιστική προσπάθεια στις δομές του κράτους και αξιόπιστο ελεγκτικό σύστημα. Μέσω αυτής της διαδικασίας θα προσεγγίσουμε αρχικά τα επίπεδα λειτουργικότητας των αναπτυγμένων χωρών και θα τα φτάσουμε τελικά.