Γιάννης Κωνσταντινίδης: Η Ε.Ε. βρίσκεται στα μάτια των Ευρωπαίων πολιτών με την πλάτη στον τοίχο
Τα διακυβεύματα των ευρωεκλογών για Ελλάδα και Ευρώπη αναπτύσσει ο Γιάννης Κωνσταντινίδης, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και υποψήφιος ευρωβουλευτής με το Ποτάμι.
Μπροστά στην ευρωκάλπη, πόσο συζητήσαμε στην Ελλάδα για τις ευρωεκλογές και γιατί;
Ο όγκος της συζήτησης που έχει γίνει για την Ευρώπη στον δρόμο για την ευρωκάλπη είναι μικρότερος από τον όγκο της συζήτησης που έχει γίνει για την κατάκτηση του νταμπλ από τον ΠΑΟΚ. Η φημολογία για τις σχέσεις του προέδρου του ΠΑΟΚ με την κυβέρνηση απασχόλησε περισσότερο την πολιτική ατζέντα απ’ όσο η κατεύθυνση που πρέπει να πάρει η Ευρώπη ή οι βελτιώσεις που απαιτούνται στις λειτουργίες των ευρωπαϊκών θεσμών. Είναι και κρίμα και ντροπή. Αφενός μένουμε έξω από την ουσία των αποφάσεων που θα ληφθούν τα επόμενα χρόνια, αφετέρου αντιμετωπίζουμε την Ευρώπη με όρους φτηνής αντιπαράθεσης για το ποιος θα είναι υπουργός μετά τον Οκτώβριο. Οι ευθύνες γι’ αυτό το ατόπημα είναι πεντακάθαρες. Και είναι του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ, που μιλούν για «μεγάλη δημοσκόπηση» και «πρώτο ημίχρονο» και που τοποθετούν στα ψηφοδέλτιά τους ανθρώπους που μάλλον δεν είχαν ακούσει ποτέ για τους θεσμούς της Ε.Ε.
Έχει τονιστεί από πολλές πλευρές η κρισιμότητα των ευρωεκλογών αυτών για το μέλλον της Ε.Ε. Είναι όντως τόσο σημαντικές;
Είναι, για δύο λόγους. Η Ε.Ε. βρίσκεται στα μάτια των Ευρωπαίων πολιτών με την πλάτη στον τοίχο. Η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ένωση και πολύ περισσότερο η αδυναμία διαχείρισης της απόφασης αυτής στην πράξη έχουν δημιουργήσει την εντύπωση ενός αναποτελεσματικού δρώντος. Παράλληλα, η ενίσχυση δυνάμεων που τάσσονται ανοιχτά κατά του ευρωπαϊκού εγχειρήματος στο εθνικό και στο υπερεθνικό επίπεδο εντείνει την εικόνα ενός αδύναμου δρώντος. Από τον δυναμισμό και την πίστη στην Ευρώπη των ανθρώπων που θα βρεθούν στην κεφαλή αυτού του δρώντος και από τη σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου εξαρτάται η αντιμετώπιση και των δύο δυσκολιών. Και τα δύο θα κριθούν στην κάλπη της Κυριακής. Γι’ αυτό και οι επιλογές των προσώπων που θα πριμοδοτήσουμε με την ψήφο μας είναι κομβικότατες.
Τι θα σημαίνει για το ευρωπαϊκό project μια ισχυρή ενίσχυση των ακροδεξιών δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;
Μπλοκάρισμα κάθε προσπάθειας βελτίωσης των όρων λειτουργίας και λήψης αποφάσεων των ευρωπαϊκών θεσμών. Μπλοκάρισμα κάθε προοπτικής εμβάθυνσης της ενοποίησης. Οι αντιευρωπαϊκές δυνάμεις, ακροδεξιές και άλλες, δεν θέλουν να προτείνουν βελτιωτικές κινήσεις για το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Θέλουν να καταστρέψουν το εγχείρημα. Όσοι σέβονται την ελευθερία επιλογών μένουν μακριά από δρόμους και εγχειρήματα που δεν έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Οι δυνάμεις της ακροδεξιάς δεν σέβονται τις επιλογές των πολλών και γι’ αυτό δεν αρκούνται στο να μείνουν μακριά. Επιδιώκουν την καταστροφή της Ευρώπης. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου μικρό θέμα η εκλογική επίδοση των ακροδεξιών στην ευρωκάλπη.
Στην Ελλάδα συνδέσαμε πολύ τις ευρωεκλογές με τις επερχόμενες εθνικές εκλογές. Θεωρείτε ότι αυτή η σύνδεση θα αντικατοπτριστεί και στα αποτελέσματα της κάλπης;
Διπλή η ιδιότητά μου, διπλή και η απάντησή μου. Ως υποψήφιος με το Ποτάμι, ένα κόμμα που έθεσε στο κέντρο της καμπάνιας του την ανάγκη συζήτησης των ευρωπαϊκών διακυβευμάτων, θα σας έλεγα ότι θέλω και εύχομαι οι ευρωεκλογές να μη συνδεθούν με τις εθνικές εκλογές. Ως πολιτικός αναλυτής, θα σας έλεγα ότι η συμπεριφορά στην ευρωκάλπη θα πάρει στοιχεία συμπεριφοράς στην εθνική κάλπη, με τους περισσότερους να θέλουν να καταγάγουν περήφανη νίκη σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ και τους λιγότερους να θέλουν να ξορκίσουν την επιστροφή μιας «δεξιάς κυβέρνησης». Οι μικροί εμφύλιοι που καλλιέργησαν χωρίς συναίσθηση του ρόλου τους ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ θα στερήσουν για άλλη μια φορά από την Ελλάδα την ευκαιρία επιλογής άξιων ανθρώπων με ευρωπαϊκή εμπειρία και συνείδηση, προσανατολισμένων μονοσήμαντα στο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Εύχομαι, μέσα σε αυτόν τον ορυμαγδό μηδενιστικών δηλώσεων, οι σκέψεις και οι προβληματισμοί υποψηφίων σαν αυτούς που βρίσκει κανείς στο ψηφοδέλτιο του Ποταμιού να ξεχωρίσουν και να ανταμειφθούν.
Αν σας ζητούσε κάποιος να του δώσετε μόνο έναν λόγο για να ψηφίσει το Ποτάμι, ποιος θα ήταν αυτός;
Πολιτική συνέπεια, μια σπάνια αρετή. Δεν υπάρχει ούτε για δείγμα κάτι που το Ποτάμι να είχε δηλώσει από την πρώτη ημέρα ίδρυσής του και να μην αποτελεί και σήμερα στοιχείο του πολιτικού λόγου του. Ψήφισε όλα τα νομοσχέδια που στήριζαν τα ατομικά δικαιώματα, την αξιοκρατία και τη διαφάνεια. Εναντιώθηκε σε όσα νομοσχέδια αντετίθεντο στον αξιακό μας κώδικα, με τρανταχτό παράδειγμα την καταψήφιση –απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ– των διευκολύνσεων στην αποπληρωμή των κομματικών δανείων. Αψήφησε το πολιτικό κόστος ψηφίζοντας μια συμφωνία που κάποιοι άλλοι δείλιασαν να στηρίξουν, παρ’ ότι για δεκαετίες επαναλάμβαναν το περιεχόμενό της. Η πολιτική συνέπεια είναι κάθε άλλο παρά δεδομένη στο ελληνικό κομματικό σύστημα. Ο ένας σκίζει μνημόνια για να υπογράψει άλλα, ο άλλος υπόσχεται αυστηρή αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων για να μοιράσει θέσεις διευθυντών στους ημετέρους και η τρίτη της ίδιας παρέας υπόσχεται προοδευτικές πολιτικές επικαλούμενη ασθένεια κάθε φορά που στη Βουλή συζητείται νομοσχέδιο για την υπεράσπιση των ατομικών δικαιωμάτων.
Διαπιστώνουμε τον τελευταίο καιρό ότι το πολιτικό σκηνικό στη χώρα βυθίζεται σε μια ακραία πόλωση. Θεωρείτε ότι η τακτική αυτή ευνοεί αυτούς που την υιοθετούν ή εντέλει τους βλάπτει;
Το σίγουρο είναι ότι βλάπτει όλους τους υπόλοιπους πέραν αυτών που κατασκευάζουν την πόλωση. Οι βαριές κουβέντες για τους πατεράδες και τους κουμπάρους, οι ανέμπνευστες μαντινάδες, το φτιαχτό ανέβασμα της φωνής κατά τακτά χρονικά διαστήματα –μόλις χτυπήσει το χρονόμετρο–, φορτώνουν με επιχειρήματα απέχθειας για την πολιτική ένα ήδη αποξενωμένο εκλογικό σώμα. Η ουσιαστική επίκληση των ευρωεκλογών του 1984, τότε που η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ μιλούσαν για «τη μάχη του φωτός με το σκότος», είναι και άστοχη και βλαβερή ταυτοχρόνως. Άστοχη γιατί οι ψηφοφόροι τού σήμερα δεν στοιχίζονται σε στρατιές που περιμένουν το σύνθημα για να ορμήσουν στον αντίπαλο. Βλαβερή γιατί συσκοτίζει τα προβλήματα της οικονομίας, που κινείται ακόμη μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Τελικά, η τακτικιστική χρήση της πόλωσης κάνει μόνο κακό στην ουσία της δημόσιας ζωής. Το καταλαβαίνουν όλο και περισσότεροι ψηφοφόροι: ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ –ή όπως αλλιώς αυτό θέλει να λέγεται– βλάπτουν σοβαρά την υγεία μας.
Δεν πιστεύετε ότι οι παροχές που η κυβέρνηση εξήγγειλε πρόσφατα έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον του εκλογικού σώματος; Δεν πιστεύετε ότι θα έχουν αντίκτυπο στο εκλογικό σώμα και μάλιστα προς συγκεκριμένη κατεύθυνση, υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ;
Η κυβέρνηση δοκιμάζει την πλέον κλασική συνταγή προεκλογικού καλοπιάσματος παγκοσμίως. Μοιράζει φουσκωμένες υποσχέσεις για παροχές την παραμονή της κάλπης για να δεσμεύσει την ψήφο όσων προσδοκούν να ωφεληθούν. Υπό άλλες συνθήκες, το κόλπο πιάνει. Η διαφορά είναι ότι η κυβέρνηση Τσίπρα έχει χάσει πλέον και την τελευταία ρανίδα αξιοπιστίας της κι έτσι μοιραία οι πολίτες φοβούνται ότι όσα χρήματα μπούνε από τη μία τσέπη, θα βγούνε από την άλλη. Θα ένιωθαν το ίδιο και για μια κυβέρνηση ΝΔ, αυτό δείχνουν τα ευρήματα των ερευνών, στα οποία καταγράφεται παντελής έλλειψη ενθουσιασμού ή προοπτικής για μια νέα κυβέρνηση της ΝΔ. Οι πολίτες θα ψηφίσουν ΝΔ απλώς και μόνο για να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ξέρουν ότι δεν έχουν να περιμένουν τίποτα στην ουσία της καθημερινότητάς τους από υπουργούς που απλώς θα αλλάξουν κοστούμια. Θα αφήσουν στην άκρη το κοστούμι του αντιπολιτευτικού λαϊκισμού και θα βάλουν αυτό του άτολμου δήθεν μεταρρυθμιστή. Και ένας επόμενος κύκλος εντεινόμενης απαξίωσης της πολιτικής θα αρχίσει πάλι.
Δεν περιμένετε, λοιπόν, καμία αλλαγή μετά τις ευρωεκλογές;
Στη συμπεριφορά της παρέας των τριών δεν περιμένω τίποτα. Η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και ο σωσίας τους έχουν μάθει να χρησιμοποιούν μόνο ένα συγκεκριμένο μοτίβο πολιτικής δράσης. Υποσχέσεις, φωνές, μηνύσεις και εισαγγελείς. Τώρα τελευταία έχουν προσθέσει και τα ευφυολογήματα και τις διαβολές από ανώνυμους λογαριασμούς στα social media. Δεν θα αλλάξουν τίποτε απολύτως, εδώ δεν άλλαξαν οι δύο «παλιές καραβάνες» όταν το 2012 βρέθηκαν να χάνουν από 25 και 30 μονάδες ο καθένας. Θα αλλάξουν τώρα; Από τις ευρωεκλογές μπορεί να προσδοκά κανείς μόνο την καταγραφή υψηλής προσωπικής αποδοχής για υποψηφίους με συγκροτημένο και ζυγισμένο λόγο και φυσικά για κόμματα που δίνουν χώρο σε τέτοιους υποψηφίους και όχι σε ματαιόδοξους αστέρες της τηλεόρασης που απλώς αποζητούν επιβεβαίωση και στην κάλπη. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να αλλάξει, στο ελάχιστο έστω, το μοτίβο συμπεριφοράς των μεγάλων κομμάτων. Να τους κάνει να καταλάβουν ότι το εκλογικό ακροατήριο μπορεί να διακρίνει την ουσία μιας πολιτικής παρουσίας από το περιτύλιγμα.
