Χριστίνα Τετράδη: Ο ελληνικός τουρισμός είναι στην πιο δύσκολη στιγμή του και χρειάζεται ενεργητική υποστήριξη

Τις συνέπειες για τον ελληνικό τουρισμό σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο από την κατάρρευση της Thomas Cook αναλύει η αντιπρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Χριστίνα Τετράδη.

Κατ’ αρχάς θα ήθελα να μου πείτε ποιες είναι, από τα στοιχεία που έχετε στη διάθεσή σας, οι άμεσες επιπτώσεις στον ελληνικό τουρισμό από την κατάρρευση της Thomas Cook.

Μιλάμε για έναν τουριστικό κολοσσό, οπότε αντιλαμβάνεστε πως είναι και μεγάλη η έκθεση των ελληνικών ξενοδοχείων, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις χώρες όπου είχε παρουσία η Thomas Cook. Ακόμη δεν έχει αποτυπωθεί πλήρως το μέγεθος του πλήγματος, αλλά συνυπολογίζοντας και την κατάρρευση των θυγατρικών στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα νούμερα διπλασιάζονται. Από την πρώτη στιγμή στο ΞΕΕ επεξεργαζόμαστε εμπεριστατωμένα ερωτηματολόγια τα οποία έχουμε αποστείλει σε όλα τα μέλη μας, προκειμένου να έχουμε ακριβή στοιχεία για την αποτύπωση της πραγματικής ζημιάς. Βρίσκεται σε κίνδυνο η βιωσιμότητα πολλών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και αυτό θα συμπαρασύρει όλη την αλυσίδα της αγοράς: εργαζόμενους, συνεργάτες, προμηθευτές, υποχρεώσεις σε τράπεζες και δημόσιους οργανισμούς. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να υπάρξουν γρήγορα μέτρα που θα είναι αποτελεσματικό ανάχωμα στο να φτάσει στην πραγματική οικονομία.

Απ’ όσο είστε σε θέση να γνωρίζετε, η χρεοκοπία της εταιρείας ήταν αναμενόμενη ή «κεραυνός εν αιθρία»;

Μιλάμε για ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους 10 δισ. λιρών και 20 εκατομμύρια πελάτες που ταξίδευαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Μιλάμε για μια εταιρεία που είχε δεσπόζουσα θέση στην ευρωπαϊκή αγορά και αντιπροσώπευε μια ροή τουλάχιστον 2,5 εκατομμυρίων τουριστών προς την Ελλάδα, μέγεθος με καταλυτικό ρόλο για την πορεία της τουριστικής σεζόν κάθε χρόνο. Ανησυχίες όντως υπήρχαν τα τελευταία χρόνια, αλλά κανείς δεν μπορεί να γυρίσει την πλάτη απέναντι σε τέτοια μεγέθη. Κι όταν πλέον από την άνοιξη φάνηκε οξύτερο το πρόβλημα με την επίσημη ανακοίνωση ζημιών, ήταν πλέον αργά, καθώς υπήρχαν ήδη συμφωνημένα πακέτα.

Μακροπρόθεσμα, ποιες συνέπειες θα έχει για τον ελληνικό τουρισμό η κατάρρευση της Thomas Cook;

Είναι βέβαιο πως οι ανταγωνιστές της Thomas Cook, αντίστοιχοι κολοσσοί αλλά online travel agents, θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν αυτή την εξέλιξη και να πάρουν τα μερίδιά της από την παγκόσμια τουριστική αγορά. Ο κίνδυνος ολιγοπωλίων ή ακόμη και μονοπωλίων είναι πλέον εμφανής. Κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά, καθώς η τιμολογιακή πίεση που θα δεχτεί πλέον το ξενοδοχείο θα απειλήσει την ίδια την ύπαρξή του.

Ποιες κινήσεις θεωρείτε ότι θα πρέπει να κάνει άμεσα η κυβέρνηση, ώστε να αντιμετωπίσει τις συνέπειες από την αναταραχή που προκαλεί η χρεοκοπία;

Είναι ενθαρρυντικό πως από την πρώτη στιγμή το υπουργείο Τουρισμού, τα συναρμόδια υπουργεία και βεβαίως όλοι οι τουριστικοί φορείς βρεθήκαμε σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία, αφενός για να διασφαλιστεί ο ασφαλής επαναπατρισμός των εγκλωβισμένων τουριστών και αφετέρου για να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες απώλειες για πολλά ελληνικά ξενοδοχεία. Ήδη αποφασίστηκε η απαλλαγή από τον φόρο διαμονής προς διευκόλυνση των τουριστών. Εξετάζονται ελαφρύνσεις που σχετίζονται με τον φόρο που προκύπτει από τις τιμολογήσεις που έχουν γίνει με την Thomas Cook. Αλλά αυτό ασφαλώς δεν φτάνει. Ο ελληνικός τουρισμός είναι στην πιο δύσκολη στιγμή του και χρειάζεται ενεργητική υποστήριξη. Όταν λέμε πως ο τουρισμός είναι υπόθεση για όλους, αυτός είναι δρόμος διπλής κατεύθυνσης. Όταν πάμε καλά, έχουν οφέλη όλοι. Δημιουργούμε δουλειές, εισοδήματα, τζίρους. Ισχύει και το αντίστροφο όμως. Η ζημιά μας επηρεάζει όλη την αλυσίδα στην οικονομία. Γι’ αυτό και έχει τεράστια σημασία πια για το σύνολο της οικονομίας να υπάρξουν μέτρα στήριξης, ώστε να μην αφεθούν στην τύχη τους τα ξενοδοχεία. Τότε θα μιλάμε για τσουνάμι στην αγορά. Κι αυτό θα πρέπει να το αποφύγουμε πάση θυσία.

Πώς θεωρείτε ότι θα μπορούσε να «θωρακιστεί» το ελληνικό τουριστικό προϊόν από παρόμοιες καταστάσεις;

Η κατάρρευση της Thomas Cook έδειξε για άλλη μια φορά τα μειονεκτήματα της εξάρτησης και την ανάγκη διαφοροποίησης των πηγών τουριστικής ροής προς τη χώρα μας. Είναι ένα ακόμη «καμπανάκι κινδύνου» για την αξία που έχει η σωστή προετοιμασία σε έναν κόσμο που δεν στερείται δυσάρεστων εκπλήξεων. Γι’ αυτό εγκαίρως το ΞΕΕ έχει επισημάνει την επιτακτική ανάγκη να δώσουμε άμεση προτεραιότητα στον εμπλουτισμό και στην ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, στοχεύοντας ειδικά κοινά της παγκόσμιας αγοράς και μειώνοντας όλο και περισσότερο την εξάρτησή μας από το μοντέλο του μαζικού τουρισμού. Σίγουρα είναι ένας δύσκολος δρόμος, αλλά είναι ο πλέον ασφαλής μέσα σε ένα περιβάλλον όπου η μόνη βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα.

Φέτος παρατηρήθηκε μείωση του αριθμού των τουριστών που επισκέφθηκαν τη χώρα μας, αν και τα έσοδα ήταν αυξημένα. Πού αποδίδετε αυτό το φαινόμενο;

Συνολική εικόνα θα έχουμε αφού ενσωματωθούν και τα στοιχεία του Αυγούστου, κάτι που δεν έχει γίνει ακόμη, πολύ δε περισσότερο μετά και τη χρεοκοπία της Thomas Cook. Σε κάθε περίπτωση, θα κάνουμε «ταμείο» και θα έχουμε καλύτερη αποτύπωση των αποτελεσμάτων της σεζόν. Το θέμα, ωστόσο, είναι πως σε ορισμένους προορισμούς είναι σαφές πως πυκνώνουν τα ανησυχητικά μηνύματα και πρέπει να υπάρξουν απαντήσεις τουριστικής βιωσιμότητας. Υπάρχουν αδυναμίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Οι ξενοδόχοι μπορεί να κάνουν το καλύτερο που μπορούν, αλλά ένας τουριστικός προορισμός που δεν προσφέρει ποιότητα ζωής στους ίδιους τους κατοίκους του δεν μπορεί να την παρέχει στους επισκέπτες του. Και σε αυτό το ζήτημα χρειάζεται να γίνει πολλή και σοβαρή δουλειά.

Ποιες είναι οι μεσο-μακροπρόθεσμες προοπτικές του ελληνικού τουριστικού προϊόντος;

Το όραμα και η στρατηγική θα δώσουν προοπτική. Το να μετράμε απλώς τις αφίξεις, όπως γινόταν τα τελευταία χρόνια, αποδείχθηκε ελάχιστα χρήσιμο. Πρέπει να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας από την ποσότητα στην ποιότητα. Να εμπλουτίσουμε το ελληνικό τουριστικό προϊόν και να του δώσουμε νέες υπεραξίες. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντική η εξαγγελία από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, για ένα δεκαετές σχέδιο για τον τουρισμό. Αντί να κάνουμε «μαντεψιές» για το 2020 ακολουθώντας την πεπατημένη, να σχεδιάσουμε και να κάνουμε πραγματικότητα τον παγκόσμιο προορισμό του 2030.