Μιχάλης Αγγελόπουλος: Οι χειρισμοί της προηγούμενης κυβέρνησης δημιούργησαν αδιέξοδο - Free Sunday
Μιχάλης Αγγελόπουλος: Οι χειρισμοί της προηγούμενης κυβέρνησης δημιούργησαν αδιέξοδο

Μιχάλης Αγγελόπουλος: Οι χειρισμοί της προηγούμενης κυβέρνησης δημιούργησαν αδιέξοδο

Σε θετική κατεύθυνση κρίνει ότι κινούνται οι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου για το προσφυγικό και μεταναστευτικό ο πρώην δήμαρχος Σάμου Μιχάλης Αγγελόπουλος, ο οποίος ασκεί κριτική στην προηγούμενη κυβέρνηση για τους χειρισμούς της.

Κατ’ αρχάς θα ήθελα ένα πρώτο σχόλιό σας για την τραγωδία στη Μόρια. Θεωρείτε ότι ήταν κάτι το αναμενόμενο ή μια απρόβλεπτη εξέλιξη;

Ίσως να μην το χαρακτήριζα ακριβώς αναμενόμενο, αλλά, δυστυχώς, ούτε απρόβλεπτη εξέλιξη ήταν. Ο εγκλωβισμός ανθρώπων επί μήνες, υπό άσχημες συνθήκες και σε δομές που οι προδιαγραφές τους αφορούσαν ούτε το ένα δέκατο των σημερινών αριθμών, είναι επόμενο να καλλιεργεί τις συνθήκες για περιστατικά τέτοιου είδους. Πρόσφυγες ή όχι, όσοι βρίσκονται στη Μόρια και στο υπόλοιπο ΒΑ Αιγαίο είναι δεδομένο ότι διαβιούν πολύ δύσκολα και, το χειρότερο, κάθε μέρα που περνάει αισθάνονται ολοένα και πιο απελπισμένοι, μπροστά σε αδιέξοδο. Ο συνδυασμός είναι εκρηκτικός.

Πώς φτάσαμε στο σημείο η Μόρια να «φιλοξενεί» σχεδόν 12.000 πρόσφυγες και μετανάστες;

Από το καλοκαίρι του 2015, όταν πέρασαν στη χώρα εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, και εγώ, ως δήμαρχος Σάμου τότε, αλλά και οι άλλοι δήμαρχοι των νησιών πρώτης υποδοχής τονίζαμε προς πάσα κατεύθυνση ότι το όλο σύστημα δεν λειτουργούσε καθόλου καλά, για να μην πω ότι δεν λειτουργούσε καθόλου. Η απόφαση να παραμένουν στα νησιά χιλιάδες άνθρωποι μέχρι τη –χρονοβόρα– χορήγηση ή όχι ασύλου ήταν απερίσκεπτη και εν δυνάμει επικίνδυνη. Παρά τις συνεχείς εκκλήσεις, αιτήματα και παραστάσεις μας στις ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές, ούτε οι υπηρεσίες στελεχώθηκαν ποτέ επαρκώς ούτε, από την άλλη, έγινε κάτι ουσιαστικό ώστε να ερμηνευτεί προς όφελος της χώρας μας η κοινή δήλωση Ε.Ε.-Τουρκίας και να υπάρξει έτσι ισορροπία μεταξύ αφίξεων και αναχωρήσεων προς την ενδοχώρα. Ούτε καν για τις ευάλωτες ομάδες! Η προηγούμενη κυβέρνηση αγνόησε ακόμη και την απόλυτα τεκμηριωμένη μελέτη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Από κει και πέρα, η συνεχής αύξηση του αριθμού όσων διαβιούν στις δομές των νησιών ήταν αναπόφευκτη.

Το Υπουργικό Συμβούλιο χαρακτήρισε το πρόβλημα με τις εισροές αλλοδαπών στη χώρα ως κυρίως μεταναστευτικού και όχι προσφυγικού χαρακτήρα. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε;

Το τελευταίο ενημερωτικό δελτίο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ αναφέρει για τη Σάμο ότι από τους 5.900 (!) ανθρώπους που βρίσκονται στο νησί, το 26% είναι από τη Συρία, άρα και εκ προοιμίου με προσφυγικό προφίλ, σύμφωνα και με την τότε ερμηνεία της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας, και το 41% (28% και 13% αντίστοιχα) από το Αφγανιστάν και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, χώρες που δεν περιλαμβάνει η Κοινή Δήλωση. Υπό αυτή την έννοια, όντως, το πρόβλημα μοιάζει να είναι κυρίως μεταναστευτικό, πλέον. Όμως η χώρα προέλευσης δεν αποτελεί το μοναδικό κριτήριο για την παροχή ή όχι ασύλου. Και το ζήτημα γίνεται πιο σύνθετο αν στα ενδεικτικά στατιστικά που ανέφερα πιο πάνω παρατηρήσει κάποιος ότι απ’ όσους βρίσκονται μόνο στη Σάμο, το 51% είναι γυναίκες (21%) και παιδιά (30%), με 7 στα 10 από αυτά τα παιδιά να είναι κάτω των 12 ετών και το 19% συνολικά να είναι ασυνόδευτα…

Πώς κρίνετε τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο σχετικά με την αντιμετώπιση του προσφυγικού-μεταναστευτικού;

Τα μέτρα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και ισορροπούν μεταξύ της απτής πραγματικότητας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βάσει των διεθνών συμφωνιών. Η πρόκληση παραμένει, φυσικά, ως προς την εμπέδωση και την εφαρμογή τους, ειδικά στον τομέα της στελέχωσης των δομών και της αποσυμφόρησης των νησιών, που αποτελεί πλέον έως και εθνικής σημασίας ζήτημα.

Ποιος είναι κατά την άποψή σας ο ρόλος της Τουρκίας στην αύξηση των ροών μεταναστών και προσφύγων προς την Ελλάδα;

Η Τουρκία έχει εδώ και πολύ καιρό εντάξει το θέμα των ροών στη διαπραγματευτική της φαρέτρα, άλλοτε με λιγότερο προφανή τρόπο, άλλοτε με ωμά ξεκάθαρο: «Στηρίξτε μας, αλλιώς θα ανοίξουμε τις πύλες», καθώς δήλωσε πρόσφατα ο Ερντογάν. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα, ως χώρα πρώτης υποδοχής, βρίσκεται αναγκαστικά μεταξύ σφύρας και άκμονος, ενώ, παράλληλα, κάθε πιεστική για τη χώρα κατάσταση μοιάζει στην παρούσα φάση να εξυπηρετεί και τα ενεργειακά σχέδια της Τουρκίας για την Ανατολική Μεσόγειο.

Θεωρείτε «ύποπτη» την αύξηση των ροών προς την Ελλάδα τους τελευταίους μήνες;

Με βάση και όσα σας είπα πιο πριν, νομίζω πως αποτελεί λογικό συμπέρασμα ότι «αθώα» σίγουρα δεν είναι. Με δεδομένο το αδιέξοδο που δημιουργούσαν για το ΒΑ Αιγαίο οι χειρισμοί της προηγούμενης κυβέρνησης, η «υπερφόρτωση» των δομών κατ’ αυτόν τον τρόπο ήταν ένας κίνδυνος που όλοι οι δήμαρχοι των νησιών πρώτης υποδοχής είχαμε τονίσει εξαρχής ως υπαρκτό και σοβαρό. Θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια για να αποσοβηθεί και τώρα.

Από την εμπειρία σας ως δημάρχου Σάμου, πώς θα μπορούσε να υπάρξει ελάφρυνση του βάρους που σηκώνουν τα νησιά του Ανατολικού και Βόρειου Αιγαίου;

Και ως δήμαρχος Σάμου, αλλά και ως υποψήφιος ευρωβουλευτής της ΝΔ, θεωρώ ότι συνεισέφερα με συγκεκριμένες, ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες προτάσεις για την ανακούφιση των νησιών του ΒΑ Αιγαίου. Και χαίρομαι που αρκετές από αυτές τις προτάσεις περιλαμβάνονται στη δέσμη μέτρων που ανακοινώθηκε πρόσφατα από την κυβέρνηση. Επαναλαμβάνω, ωστόσο, ότι με τόσο χαμένο χρόνο και με την κατάσταση να είναι πλέον σχεδόν χαοτική, η προσπάθεια για την ουσιαστική και γρήγορη εφαρμογή τους πρέπει να είναι έντονη, συνδυασμένη, μεθοδική και συνεχής.

Είστε ικανοποιημένος από την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς την Ελλάδα για το προσφυγικό-μεταναστευτικό;

Κανείς, νομίζω, δεν θα μπορούσε να είναι απόλυτα ικανοποιημένος αν δει το θέμα διαχρονικά και ειδικότερα αν έχει, όπως εγώ, άμεση εμπειρία από τη σκληρή πραγματικότητα που διαμορφώθηκε στα νησιά του ΒΑ Αιγαίου την περασμένη τετραετία. Δεν λέω, βεβαίως, ότι δεν έγιναν πολλά από ευρωπαϊκής πλευράς, σίγουρα όμως δεν έγιναν και όλα όσα ήταν δυνατόν και έπρεπε να γίνουν. Τα στενά εθνικά συμφέροντα υπερίσχυσαν σε αρκετές περιπτώσεις της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, ειδικά μόλις η κατάσταση έπαψε να είναι πολύ πιεστική για τις χώρες του Βορρά, που αποτελούν και τα επιθυμητά σημεία προορισμού προσφύγων και μεταναστών. Η πρόσφατη συμφωνία των 5 χωρών (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Φινλανδία) για αναλογική κατανομή των προσφύγων-μεταναστών είναι ένα σημαντικό βήμα. Στη συμφωνία πρέπει να περιληφθούν η Ελλάδα, η Ισπανία και η Κύπρος. Ουσιαστικά, χρειάζεται εξειδικευμένη προσέγγιση και αναθεώρηση της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας που το 2016 επιτέλεσε ένα σημαντικό πλαίσιο ανάσχεσης των ροών.

Συνολικά, πώς πιστεύετε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα;

Θεωρώ ότι χρειάζονται εκ μέρους της πιο γενναίες, τολμηρές και ρεαλιστικές κινήσεις προς δύο κατευθύνσεις: Μεσοπρόθεσμα, ως προς την κατεύθυνση να εξαλειφθούν ή έστω να απαλυνθούν αυτά καθαυτά τα αίτια των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Και άμεσα, ως προς την κατεύθυνση της μεγάλης και ουσιαστικής βοήθειας, οικονομικής, υλικοτεχνικής και στελεχιακής, προς τις χώρες πρώτης υποδοχής, που αποτελούν άλλωστε και τα σύνορά της. Για να επιτύχει και στα δύο, θα πρέπει να ανασυνταχθεί πολιτικά και ιδεολογικά και να ξανασταθεί στα πόδια της ως οργανισμός πραγματικά αλληλέγγυων εταίρων, διότι μόνο έτσι μπορεί να εκμεταλλευτεί τη μεγάλη γεωπολιτική και οικονομική οντότητα που συνιστά το άθροισμα των μερών της.