Η Μόρια από μέσα: Ο αν. Διοικητής του ΚΥΤ σε μία εφ όλης της ύλης συνέντευξη - Free Sunday
Η Μόρια από μέσα: Ο αν. Διοικητής του ΚΥΤ σε μία εφ όλης της ύλης συνέντευξη

Η Μόρια από μέσα: Ο αν. Διοικητής του ΚΥΤ σε μία εφ όλης της ύλης συνέντευξη

Η Μόρια μεταβλήθηκε από σύμβολο ελπίδας και αλληλεγγύης σε ένα αρνητικό «κλισέ», δηλώνει στην F.S. o αναπληρωτής διοικητής του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Μόριας, Δημήτρης Βαφέας, στην πρώτη εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που ένα υπηρεσιακό στέλεχος του ΚΥΤ δίνει, περιγράφοντας από μέσα την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το πλέον εμβληματικό κέντρο υποδοχής προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη.

Ο κ. Βαφέας κάνει γνωστό ότι η Μόρια στις 9 Δεκεμβρίου είχε πληθυσμό 17.477 ατόμων και λειτουργεί συνολικά με 203 υπαλλήλους, από τους οποίους μόνο 24 είναι δημόσιοι υπάλληλοι, οι 49 είναι συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου και οι 130 από το πρόγραμμα καταπολέμησης της ανεργίας του ΟΑΕΔ, και δηλώνει ότι «το σύστημα έχει φτάσει στα όριά του λόγω υπερπληθυσμού».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλείται, από τον Ιούλιο έως το τέλος Νοεμβρίου αφίχθησαν στη Μόρια 18.426 άτομα, δηλαδή 1.500 περισσότεροι απ’ όσους διέμεναν εκεί στις 10 Δεκεμβρίου, και ο παλαιότερος είναι εκεί από τον Ιανουάριο.

Συνολικά, από τότε που λειτουργεί το Κέντρο, έχουν χάσει τη ζωή τους εκεί επτά άτομα και ο κ. Βαφέας αναφέρει ότι οι «περισσότερες μέρες κυλούν ήρεμα, χωρίς προβλήματα, εκτός του υπερπληθυσμού», ενώ διαβεβαιώνει ότι ο ίδιος προσωπικά δεν έχει αισθανθεί απειλή, αν και παραδέχεται ότι «αρκετοί συνάδελφοι κατά καιρούς έχουν ανησυχήσει».

Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, εκφράζει την πεποίθησή του ότι δεν υπάρχει ανεπανόρθωτη βλάβη.

 

Μια πόλη με τουλάχιστον 15.000 κατοίκους θα πρέπει να έχει σοβαρές υπηρεσίες και υποδομές για να μπορεί να είναι βιώσιμη. Η Μόρια τι από αυτά έχει; Πόσοι άνθρωποι δουλεύετε εκεί; Χρηματοδοτείται η απασχόληση όλων αυτών των ανθρώπων από δημόσια κονδύλια;

Το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) Λέσβου στη Μόρια είχε και έχει και σοβαρές υπηρεσίες και υποδομές και ουδέποτε απειλήθηκε η βιωσιμότητά του. Απλούστατα, σήμερα, με 17.477 πολίτες τρίτων χωρών να διαμένουν εντός (περίπου 6.000) και εκτός (περίπου 11.000) των εγκαταστάσεων του ΚΥΤ, σαφώς και το σύστημα έχει φτάσει στα όριά του.

Εργαζόμαστε 24 δημόσιοι υπάλληλοι, συνεπικουρούμενοι από 49 συμβασιούχους ορισμένου χρόνου και 130 ωφελούμενους του προγράμματος καταπολέμησης της ανεργίας του ΟΑΕΔ, που, χωρίς να γνωρίζουν τι θα πει κόπωση, αργίες και Σαββατοκύριακα, μοχθούν για ό,τι καλύτερο.

Βέβαια, εντός ΚΥΤ δραστηριοποιούνται και στελέχη της ΕΛ.ΑΣ., της UNHCR, του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), της EASO, της Υπηρεσίας Ασύλου, της Europol, του ΕΟΔΥ, καθώς και μέλη 17 εγκεκριμένων από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ΜΚΟ, όλοι αυτοί φυσικά στα συγκεκριμένα πεδία των αρμοδιοτήτων τους.

Οι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι, τα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ., του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, καθώς και οι εργαζόμενοι του προγράμματος κοινωφελούς εργασίας του ΟΑΕΔ και της Υπηρεσίας Ασύλου, μισθοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

 

Ένας καταυλισμός για 2.000 ανθρώπους έχει υποδομές για 2.000 ανθρώπους. Πώς αντιμετωπίζεται η έλλειψη επαρκών υποδομών; Συμμερίζεστε την άποψη ότι, ακόμα κι αν κλείσει το Κέντρο, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή θα είναι ανεπανόρθωτες;

Οποιαδήποτε έλλειψη ή καταπόνηση υποδομών αντιμετωπίζεται από το ΚΕΣΟΔΠ του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, κατόπιν αιτήματος της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Φυσικά υπάρχουν και οι χορηγίες-δωρεές από τη UNHCR, τον ΔΟΜ, ευρωπαϊκά κράτη (π.χ. Ελβετία), καθώς και οι προμήθειες μέσω του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη εντός του ΚΥΤ.

Δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι, ακόμα κι αν κλείσει το Κέντρο, οι περιβαλλοντικές συνέπειες θα είναι ανεπανόρθωτες. Το αντίθετο μάλιστα. Στα τέλη Σεπτεμβρίου μάς παραδόθηκε επίσημα από το Τεχνικό (ΜΟΜΚΑ Β΄) του υπουργείου Εθνικής Άμυνας έργο πνοής για την περιοχή, της διασύνδεσης του Αποχετευτικού του Κέντρου με τον βιολογικό καθαρισμό της πόλης της Μυτιλήνης, έργο που θα παραμείνει και θα εξυπηρετεί. Λοιπές εργασίες αποκατάστασης περιβάλλοντος χώρου, καθαριότητας κ.λπ. είναι πολύ εύκολες και διόλου χρονοβόρες.

 

Προκύπτει από τα στοιχεία που έχετε ότι η προσφυγική κρίση του 2015 από το 2018 έχει μετεξελιχθεί σε μεταναστευτική κρίση;

Θα έλεγα ότι από τα στοιχεία των αφίξεων από τον Ιούλιο και μετά μέχρι σήμερα (Ιούλιος 2.423, Αύγουστος 3.830, Σεπτέμβριος 4.856, Οκτώβριος 3.427, Νοέμβριος 4.092) ναι, προκύπτει, και εύχομαι να είναι παροδική.

 

Υπάρχει καταγραφή των ανθρώπινων απωλειών σε νεκρούς και τραυματίες στη Μόρια;

Φυσικά και υπάρχει καθημερινά καταγραφή, των πάντων. Πέρα όμως από τους δύο θανάτους από αναθυμιάσεις τον χειμώνα του 2017, δύο επιπλέον από φυσικά αίτια το 2018, καθώς και τους τρεις φετινούς (δύο από φυσικά αίτια και ένα θύμα πυρκαγιάς), δεν θα πρέπει η κοινή γνώμη να νομίζει ότι η Μόρια είναι ένα πεδίο μάχης. Είναι μια πόλη μεγέθους αντίστοιχου της Καστοριάς και της Φλώρινας, με τις περισσότερες μέρες να κυλούν ήσυχα και ήρεμα, χωρίς προβλήματα, παρά μόνο εκείνο του υπερπληθυσμού. Προσωπικά, απειλή δεν έχω αισθανθεί, αρκετοί συνάδελφοι, βέβαια, κατά καιρούς έχουν ανησυχήσει. Η παρουσία της ΕΛ.ΑΣ., όμως, είναι ενεργή, με πληθώρα στελεχών, καθώς και διμοιριών και ΟΠΚΕ, και αποτελεί εγγύηση για την ασφάλεια όλων. Κατά την τελευταία διετία οποιαδήποτε εξέγερση αντιμετωπίζεται έγκαιρα εν τη γενέσει της.

 

Πόσο βάσιμη είναι η καχυποψία απέναντι στις ΜΚΟ που δουλεύουν στην προσφυγική κρίση;

Δικαιολογώ την καχυποψία της κοινής γνώμης, δεδομένου ότι και τα στελέχη των ΜΚΟ αμείβονται με μισθούς πολύ ικανοποιητικούς και οι ίδιες οι ΜΚΟ δείχνουν οικονομικά εύρωστες. Θέλω όμως να διαβεβαιώσω ότι οι 17 ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται εντός του ΚΥΤ Λέσβου έχουν ελεγχθεί λεπτομερέστατα από τις αρμόδιες υπηρεσίες που υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και καθόσον αφορά τις χρηματοδοτήσεις τους και καθόσον αφορά τα μέλη τους, για αξιόποινο παρελθόν κ.λπ., χωρίς να προκύψει κάτι. Οι έλεγχοι αυτοί είναι συνεχείς και ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη επανεξετάζει όλες τις ΜΚΟ σε πανελλήνιο επίπεδο.

 

Λειτουργεί σε όσους σκοπεύουν να έρθουν στην Ελλάδα ως αντικίνητρο το ενδεχόμενο φιλοξενίας στη Μόρια;

Σε επίπεδο πρόσφυγα ή μετανάστη, σαφώς και όχι, μια που, από τις καθημερινές αφίξεις στα ελληνικά νησιά Σάμο, Χίο, Κω, Λέρο και Λέσβο, η Λέσβος υποδέχεται περίπου το 80% και οι ίδιοι οι πρόσφυγες και μετανάστες μάς δηλώνουν ότι η Λέσβος αποτελεί την πρώτη τους επιλογή.

 

Με τι ρυθμούς ανανεώνεται ο αριθμός των φιλοξενουμένων στη Μόρια; Πόσο καιρό είναι εκεί ο πιο παλιός; Τι κάνει ένας φιλοξενούμενος στο ΚΥΤ τη μέρα του;

Σχεδόν κάθε 10 μέρες γίνονται μετακινήσεις στην ενδοχώρα. Σκεφτείτε ότι από 1/1/2019 μετακινήθηκαν περίπου 12.000, αριθμός που αντιστοιχεί περίπου στους 1.000 ανά μήνα. Βέβαια, ο αντίστοιχος αριθμός αφίξεων ανέρχεται στις 24.500, κατά συνέπεια το ισοζύγιο είναι αρνητικό.

Ο πιο παλιός είναι περίπου στον ένατο μήνα διαμονής στο ΚΥΤ Λέσβου, και αυτό για λόγους γραφειοκρατικούς, αναμονής αποφάσεως για αίτηση ασύλου κ.λπ.

Άξιο λόγου, και εδώ πρέπει να εστιάσουμε, είναι ότι η μεγάλη μάζα των προσφύγων και μεταναστών δεν κάνει κάτι δημιουργικό ή ιδιαίτερο. Αναμονή στη γραμμή φαγητού για πρωινό, μεσημεριανό ή βραδινό, αναμονή για εξέταση από τις Υπηρεσίες Ασύλου ή τις Ιατρικές του ΕΟΔΥ και φυσικά βόλτες στην πόλη ή στα γύρω χωριά, μια που ακριβώς έξω από το ΚΥΤ βρίσκεται στάση του αστικού λεωφορείου, που περνάει ανά μισάωρο. Ο χώρος στο ΚΥΤ για δραστηριότητες και αθλοπαιδιές είναι περιορισμένος και τέτοιες δράσεις υπάρχουν μόνο για τα ασυνόδευτα ανήλικα (που είναι περίπου 1.200), είτε εντός είτε ως επί το πλείστον εκτός ΚΥΤ, και αποτελούνται από εκμάθηση ελληνικών και αγγλικών, μουσική, υπολογιστές, ποδόσφαιρο, εκδρομές κ.λπ.

 

Ποιες είναι οι σχέσεις με την τοπική κοινωνία;

Η τοπική κοινωνία των κοντινών χωριών Μόρια και Παναγιούδα έχει φτάσει στα όριά της λόγω του υπερπληθυσμού του ΚΥΤ και των λίγων, και πάντως όχι σοβαρών, παραβατικών συμπεριφορών. Επεισόδια μεταξύ ντόπιων και αλλοδαπών δεν υπάρχουν, έχουν καταγραφεί μόνον ελάχιστα. Οι διαμαρτυρίες από τους άμεσα θιγόμενους έχουν φυσικά βάση, οι λοιπές είναι βουβές, είναι μια γενικότερη δυσαρέσκεια για το φαινόμενο.

Να σημειώσουμε εδώ ότι μέσω των προέδρων των δύο κοινοτήτων, Μόριας και Παναγιούδας, γίνεται καταγραφή των όποιων υλικών καταστροφών ιδιοκτησιών των κατοίκων, αυτές προωθούνται στον Δήμο Μυτιλήνης για έγκριση από ειδική επιτροπή και περίπου κάθε Μάιο καταβάλλεται από το πρώην υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής (νυν Προστασίας του Πολίτη) χρηματική αποζημίωση σε κάθε παθόντα.

 

Με αυτούς τους ρυθμούς αφίξεων, μπορεί να κλείσει η Μόρια;

Είναι δεδηλωμένη η κυβερνητική βούληση, διά στόματος του αρμοδίου υπουργού Προστασίας του Πολίτη, κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ότι η Μόρια θα κλείσει. Προσδοκώντας σε κάτι καλύτερα οργανωμένο, στελεχωμένο και πιο λειτουργικό, θα βοηθήσουμε όλοι σε αυτό.

 

Θα μπορούσε η Μόρια να μην έχει εξελιχθεί σε αυτό που σήμερα είναι;

Θα απαντήσω με μια ερώτηση: Με την παγκοσμιοποίηση, την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών, τα γεωπολιτικά φαινόμενα που συγκλονίζουν (πόλεμοι, λειψυδρία, φτώχεια) θα μπορούσε να μην έχουμε μετακινήσεις πληθυσμών κατά εκατοντάδες χιλιάδες;

Η Μόρια αποτέλεσε ένα πρώτο ανάχωμα, που αργότερα μεταβλήθηκε από σύμβολο ελπίδας και αλληλεγγύης σε ένα αρνητικό «κλισέ», που επισκιάζει τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που γίνονται από την ελληνική κυβέρνηση και τους εργαζόμενους για τη βελτίωσή της.

Είμαστε, λοιπόν, αρωγοί και θα συνδράμουμε με κάθε τρόπο και για την τάχιστη υλοποίηση του νέου νομοθετικού πλαισίου για τη μετανάστευση που θα ισχύσει από 1/1/2020 (Ν. 4636/ΦΕΚ Α΄/1.11.2019) αλλά και για την έναρξη λειτουργίας των νέων κέντρων υποδοχής που η ελληνική κυβέρνηση έχει νομοθετήσει.