«Τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για μας», προειδοποιεί ο πρέσβης επί τιμή, Αλ.Μαλλιάς - Free Sunday
«Τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για μας», προειδοποιεί ο πρέσβης επί τιμή, Αλ.Μαλλιάς

«Τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για μας», προειδοποιεί ο πρέσβης επί τιμή, Αλ.Μαλλιάς

Ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς αναλύει τις εξελίξεις στις σχέσεις της Ελλάδας με τρεις χώρες στις οποίες διετέλεσε επικεφαλής της ελληνικής διπλωματικής αντιπροσωπείας: τη Λιβύη, όπου ήταν ο πρώτος επιτετραμμένος της χώρας από το 1982 έως το 1984, τα Σκόπια, όπου ήταν ο πρώτος επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου μετά την ενδιάμεση συμφωνία από το 1995 έως το 1999, και τις ΗΠΑ, όπου ήταν πρέσβης στην Ουάσινγκτον από το 2005 έως το 2009.

 

Τον τελευταίο καιρό υπάρχει πολλή κινητικότητα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Επίσκεψη Μητσοτάκη, επιστολή Πομπέο, συμφωνία αμυντικής συνεργασίας…

Η επιστολή του κ. Πομπέο προς τον κ. πρωθυπουργό είναι θετική. Όπως θα προσέξατε, δεν έχει ημερομηνία και συνδέεται άμεσα με τη διαδικασία κύρωσης στην Ελληνική Βουλή της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας που υπέγραψαν ο κ. Δένδιας με τον κ. Πομπέο και με την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς όμως να κατονομάζει ευθέως την Τουρκία. Επαναλαμβάνει δε τη γνωστή θέση της Ουάσινγκτον ότι η Ελλάδα γύρισε με επιτυχία τη σελίδα της δεκαετούς οικονομικής κρίσης και είμαστε ένας αξιόπιστος και ισχυρός εταίρος στην περιοχή.

 

Επί κυβερνήσεων Τσίπρα υπήρχε μια πολύ καλή συνεργασία με τις ΗΠΑ. Τι συνέβη το τελευταίο εξάμηνο και οι ΗΠΑ δεν φείδονται καλών λόγων για την Ελλάδα; Ο Πρόεδρος Τραμπ χρησιμοποίησε τη λέξη «extraordinary».

Η αλήθεια είναι ότι οι ΗΠΑ και επί ημερών των κυβερνήσεων Τσίπρα, όπως φάνηκε και από την επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον το 2017, είχαν εκφραστεί με πολύ θετικά λόγια. Προσωπικά, είχα δημόσια κάνει θετική αποτίμηση της επίσκεψης. Ο ίδιος ο κ. Πομπέο είχε χαιρετίσει την έναρξη του στρατηγικού διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών, που ξεκίνησε τη διαπραγμάτευση της αμυντικής συμφωνίας τον Δεκέμβριο του 2018, με πρωτοβουλία δική του και του τότε υπουργού Εξωτερικών κ. Κατρούγκαλου. Είναι θετικό ότι υπάρχει μια συνέχεια στον τρόπο με τον οποίο πολιτεύονται οι ελληνικές κυβερνήσεις στο θέμα.

Πράγματι, η επίσκεψη του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στην Ουάσινγκτον έγινε σε ένα πολύ θερμό και εγκάρδιο κλίμα. Και είναι θετική η υπογράμμιση του γεγονότος ότι μετά από δέκα χρόνια κρίσης η Ελλάδα γύρισε σελίδα και ανακάμπτει η οικονομία της. Δεν στέκομαι μόνο στον γεωπολιτικό παρονομαστή της επιστολής Πομπέο αλλά σημειώνω ότι έχει αναμφίβολα θετική απήχηση και στα οικονομικά διαπιστευτήρια της Ελλάδας, γιατί η ανάκαμψη, η σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας, η μείωση της ανεργίας, χρειάζονται επενδύσεις.

 

Η ελληνική οπτική στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχει πάντοτε τριγωνική διάσταση…

Στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις πάντοτε υπήρχε μια τριγωνική διάσταση, περισσότερο από ελληνικής πλευράς παρά από την πλευρά της Ουάσινγκτον και της Άγκυρας. Πάντοτε οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 1974 και μετά έβλεπαν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις μέσω Ουάσινγκτον και αξιολογούσαν τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις και μέσα από τις αμερικανοτουρκικές. Συγκρατώ δύο στοιχεία στην επιστολή Πομπέο. Πρώτον, στην τελευταία παράγραφο της επιστολής αναφέρεται, χωρίς να κατονομάζεται η Τουρκία, ότι στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου πρέπει να αποφεύγονται ενέργειες, πράξεις και διακηρύξεις οι οποίες προκαλούν ένταση και, δεύτερον, ότι η λύση στα προβλήματα πρέπει να γίνει με βάση το άρθρο 33 της Χάρτας του ΟΗΕ, άρα κατά τρόπο ειρηνικό, και το αποτέλεσμα να είναι σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο. Από τη στιγμή που ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής της κυβέρνησης, όπως και όλων των μεταδικτατορικών ελληνικών κυβερνήσεων, είναι το διεθνές δίκαιο, θεωρώ ότι αυτή η αναφορά δικαιώνει την ελληνική θέση.

 

Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για την περιοχή, όμως για τη Λιβύη ο κ. Πομπέο στο Βερολίνο δεν έδειξε ενθουσιασμό να συμμετάσχει στη διαδικασία εξεύρεσης λύσης.

Το πρώτο που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας είναι ότι στις ΗΠΑ το κέντρο βάρους του ενδιαφέροντος βρίσκεται στη διαδικασία καθαίρεσης του Προέδρου Τραμπ. Άλλωστε ο υπουργός Εξωτερικών κ. Πομπέο είναι μεταξύ των μαρτύρων που θα επιθυμούσαν οι Δημοκρατικοί να κληθούν να καταθέσουν στη Γερουσία. Αυτό σήμερα απασχολεί όλους τους Αμερικανούς, πολίτες και αξιωματούχους. Το δεύτερο είναι ότι έχει ξεκινήσει από τον Πρόεδρο Ομπάμα και συνεχίζεται με πιο στρατηγική θεώρηση από τον Πρόεδρο Τραμπ η πολιτική της προσεκτικής απαγκίστρωσης του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ από την ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής προς την Κίνα, την Ινδία, τον Ειρηνικό και τη ΝΑ Ασία.

 

Πώς συνδυάζονται η στρατηγική αυτή και η επιστολή Πομπέο;

Η επιστολή αναμφίβολα έχει να κάνει με τη θέση της Ελλάδας στην περιοχή και το ενδιαφέρον των ΗΠΑ, το οποίο δεν είναι μόνο σημερινό, αλλά τώρα εκδηλώνεται με έναν σαφή τρόπο. Δεν αφορά εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ελλάδα, αλλά αποτυπώνει με επίσημο τρόπο τις δεσμεύσεις έναντι της Ελλάδας, οι οποίες, ειδικά τη στιγμή αυτή, συνδέονται με τη βούληση των ΗΠΑ η κύρωση της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη στη Βουλή των Ελλήνων. Η βελτίωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων επιβεβαιώθηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Είναι κρίμα το θετικό προς την κατεύθυνση αυτή έργο της να μην το στηρίζει σήμερα από τα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

 

Τι ακριβώς έγινε στο Βερολίνο; Ήταν τα αποτελέσματα κατώτερα των προσδοκιών ή αυτά ήταν τα αποτελέσματα που έπρεπε να περιμένουμε από μια τέτοια διάσκεψη;

Η Διάσκεψη του Βερολίνου ανταποκρίθηκε στον στόχο, ο οποίος δεν ήταν πολύ φιλόδοξος, ήταν όμως μετρήσιμος και μετρημένος. Δηλαδή να επιτευχθεί μια κατάπαυση του πυρός μεταξύ των εμπολέμων, η οποία εν συνεχεία θα πιστοποιείται από μια διεθνή δύναμη παρατηρητών με εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η οποία θα δώσει τη διεθνή νομιμοποίηση στις διάφορες χώρες και οργανισμούς να συμμετέχουν. Συγχρόνως, έφερε γύρω από το τραπέζι όλες εκείνες τις χώρες που οι διοργανωτές θεώρησαν ότι επηρεάζουν άμεσα και ενεργά τα αντίπαλα στρατόπεδα. Γι’ αυτό προσεκλήθη η Τουρκία και νομίζω ότι ήταν παράλειψη σοβαρή το γεγονός ότι δεν προσεκλήθη η Ελλάδα, η οποία είναι ίσως η μόνη χώρα της περιοχής, μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, που άμεσα ενοχλείται και απειλείται από μια συμφωνία στρατιωτικής συμμαχίας και τη συμφωνία για τον ορισμό της ΑΟΖ που έχει υπογράψει η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης με την Τουρκία.

 

Θα εφαρμοστεί το κείμενο των Συμπερασμάτων;

Ορισμένα από τα 57 άρθρα των Συμπερασμάτων της διάσκεψης είναι παντελώς ανεφάρμοστα για μια χώρα σαν τη Λιβύη. Πρόκειται για μια χώρα τρεις φορές όσο η Γαλλία, όπου επικρατεί χάος και έχουμε δύο συγκροτημένες κυβερνήσεις, οι οποίες πολεμούν η μία την άλλη με υπερσύγχρονα όπλα, ενώ έχει αναπτυχθεί η Αλ Κάιντα και άλλες ισλαμιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις, κυρίως στον Νότο και σε ορισμένα αστικά κέντρα.

 

Μήπως αυτή η αβεβαιότητα διευκολύνει την Ελλάδα, διότι η τουρκική πλευρά δεν θα έχει ασφαλή εταίρο για να εφαρμοστεί το μνημόνιο;

Η Τουρκία ήταν στο Βερολίνο, άρα ήταν μεταξύ των χωρών που διαμόρφωσαν το κείμενο των Συμπερασμάτων. Ο κ. Ερντογάν δεν θα έβαζε την υπογραφή του σε ένα κείμενο το οποίο θα θεωρούσε ότι δεν τον καλύπτει και δεν διασφαλίζει τα συμφέροντα της Τουρκίας σήμερα και αύριο. Επίσης, μόνο οι χώρες που μετείχαν της Διάσκεψης του Βερολίνου θα επιβλέπουν μέσω ενός συμφωνηθέντος θεσμού την υλοποίηση των Συμπερασμάτων. Εκτιμώ, συνεπώς, ότι, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, η Τουρκία μέσω της παρουσίας της στη διαδικασία του Βερολίνου θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την υλοποίηση και των δύο συμφωνιών με τη σημερινή και αυριανή κυβέρνηση της Τρίπολης, δηλαδή της στρατιωτικής συνεργασίας και του ορισμού των θαλάσσιων ζωνών.

 

Άρα η Ελλάδα έχει δύσβατο δρόμο μπροστά της στην προσπάθεια για την ακύρωση ή ματαίωση υλοποίησης της συμφωνίας.

Έχουμε πολύ δρόμο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα καταθέσουμε τα όπλα και θα αποδεχτούμε τα τετελεσμένα. Τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για μας. Τα Συμπεράσματα του Βερολίνου με την επικείμενη επικύρωσή τους από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα πέντε μόνιμα μέλη του οποίου ήταν στη διάσκεψη, αποτελούν πρωτογενή πηγή διεθνούς δικαίου.

Πρέπει, λοιπόν, να επαναπροσδιορίσουμε το κέντρο βάρους. Καλώς μέχρι στιγμής μεμφόμαστε την Τουρκία, αλλά αν θέλουμε να παίξουμε στο παιχνίδι της επιρροής στη Λιβύη, πρέπει να υπενθυμίζουμε ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης υπέγραψε μια συμφωνία η οποία θεωρούμε ότι αμφισβητεί την εδαφική ακεραιότητα και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.

 

Στα Σκόπια ο κ. Μίτσκοσκι του VMRO ζητά από τους πολίτες πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή για να αλλάξει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Προσπαθεί να βρει τρόπο να περάσει εμμέσως την αποδοχή της συμφωνίας;

Η απάντησή μου είναι μονολεκτική: Ναι!

 

Γιατί είστε τόσο απόλυτος;

Η θέση του VMRO και του κ. Μίτσκοσκι προσωπικά σημαίνει ότι χρειάζεται 80 βουλευτές από τους 120. Αυτό αποκλείεται να γίνει. Και βέβαια για να κυβερνήσει θα χρειαστεί κάποια αλβανικά κόμματα. Δεν ξέρω ποια. Αλλά όλα τα αλβανικά κόμματα έχουν υπερψηφίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Η δική μου εκτίμηση είναι ότι η κυβέρνηση του VMRO δεν θα έχει ούτε τη βούληση ούτε την κοινοβουλευτική δυνατότητα να ακυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Αλλά η συνολική και ταυτόχρονη εφαρμογή της συμφωνίας θα γίνει προβληματική. Τουλάχιστον στο εσωτερικό της χώρας, δεν θα χρησιμοποιούν ποτέ τον όρο «κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας» αλλά τον όρο «μακεδονική κυβέρνηση», όπως κακώς τους επέτρεψε η συμφωνία.

 

Θα είναι αξιόπιστος συνομιλητής ο κ. Μίτσκοσκι;

Η κυβέρνηση που θα εκλεγεί στη γειτονική χώρα θα κριθεί από τον λόγο, κυρίως όμως από τις πράξεις της.