«Κάποιοι εκμεταλλεύονται πολιτικά τους κοινωνικούς αυτοματισμούς στο προσφυγικό» - Free Sunday
«Κάποιοι εκμεταλλεύονται πολιτικά τους κοινωνικούς αυτοματισμούς στο προσφυγικό»

«Κάποιοι εκμεταλλεύονται πολιτικά τους κοινωνικούς αυτοματισμούς στο προσφυγικό»

Την ελπίδα του ότι στη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με την καγκελάριο Μέρκελ στις 9 Μαρτίου στο Βερολίνο, στο πλαίσιο του Ελληνογερμανικού Οικονομικού Φόρουμ, θα ξεκινήσει η προσπάθεια ώστε η συμφωνία που θα αντικαταστήσει το Δουβλίνο ΙΙ να αποδειχθεί επωφελής για τη χώρα μας εκφράζει στην F.S. o δήμαρχος Σάμου την περίοδο της προσφυγικής κρίσης 2014-2019, Μιχάλης Αγγελόπουλος.

Ο κ. Αγγελόπουλος εκφράζει την άποψη ότι οι διαμαρτυρίες των κατοίκων των νησιών του ΒΑ Αιγαίου δεν στρέφονται κατά της κυβέρνησης της ΝΔ συγκεκριμένα, αλλά έρχονται ως κορύφωση μιας διαρκούς αλλά αναπάντητης έκκλησής τους, εδώ και πέντε χρόνια, να βρεθεί ρεαλιστική και εφαρμόσιμη λύση σε ένα μεγάλο τους πρόβλημα.

 

Ποιο είναι το πρόβλημα με το κυβερνητικό σχέδιο για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών;

Πάντοτε ήμουν της άποψης ότι στο τόσο σοβαρό, αλλά και περίπλοκο ζήτημα του προσφυγικού-μεταναστευτικού η ουσία, ο πραγματισμός και η αποτελεσματικότητα έχουν μεγαλύτερη σημασία από τον καταλογισμό ευθυνών και την ομφαλοσκόπηση. Και η ουσία στο θέμα αυτό εντοπίζεται στις ευρωπαϊκά συντονισμένες προσπάθειες για την αντιμετώπισή του, σε συνεννόηση κυρίως με τη γερμανική πλευρά.

Όσα μέτρα κι αν ληφθούν από την ελληνική κυβέρνηση, αποτρεπτικά ή διαχειριστικά, από τη στιγμή που το μεταναστευτικό έχει γίνει και επισήμως «όπλο» για τις τουρκικές διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, το παιχνίδι θα χάνεται νομοτελειακά εις βάρος μας, εάν δεν εκφραστεί στην πράξη και με τρόπο ρεαλιστικό η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, κι αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς τον ενεργό ρόλο της Γερμανίας.

 

Δηλαδή τι πρέπει να γίνει;

Θεωρώ, λοιπόν, ότι το βάρος από δικής μας πλευράς πρέπει να πέσει από τώρα στη διαχείριση του ζητήματος εντός του πλαισίου αλλαγών που ήδη διαμορφώνει το Βερολίνο ενόψει και της ανάληψης από τη Γερμανία της ευρωπαϊκής προεδρίας, στο δεύτερο εξάμηνο του 2020. Εκτίμησή μου είναι ότι η συμφωνία που θα αντικαταστήσει το –εμπράκτως αποτυχημένο ως σύλληψη και εφαρμογή– Δουβλίνο ΙΙ μόνον υπό όρους μπορεί να αποδειχθεί επωφελής για τη χώρα μας, αλλιώς θα επιδεινώσει την κατάσταση, ίσως τη διαιωνίσει κιόλας.

Αυτή πρέπει να είναι η κατεύθυνση προς την οποία θα ήταν συνετό να επικεντρωθούν οι ελληνικές προσπάθειες. Στα χαρτιά, βλέπετε, οι σκέψεις που ως τώρα έχουν διαρρεύσει μπορούν όντως να αποσυμφορήσουν τις χώρες πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα, αλλά εάν και μόνον εάν ισχύσει στην πράξη και όχι στα λόγια η «δίκαιη κατανομή» και, συγχρόνως, εάν η Τουρκία εφαρμόσει επίσης κατά γράμμα τα συμφωνηθέντα με την Ε.Ε.

 

Υπάρχει ο συσχετισμός που θα επιβάλει μια τέτοια προσέγγιση;

Η Γερμανία μοιάζει απρόθυμη να δυσαρεστήσει τον Ερντογάν και, παράλληλα, δύσκολα θα θελήσει να βρεθεί σε αντιπαράθεση και με τις χώρες του Βορρά που ανήκουν στον στενό της κύκλο και οι οποίες έχουν ως τώρα κρατήσει αρνητική στάση στο ζήτημα της υποδοχής ροών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει στην παρούσα συγκυρία να συμμερίζεται τις ελληνικές ανησυχίες, όμως όλοι γνωρίζουμε ότι κανένα σχέδιό της δεν μπορεί να πάρει σάρκα και οστά χωρίς το πράσινο φως από συγκεκριμένα κέντρα επιρροής. Οι ισορροπίες είναι λεπτές και αντιστοίχως λεπτοί, αλλά και τολμηροί, πρέπει να είναι οι δικοί μας χειρισμοί. Θέλω να πιστεύω ότι η προσπάθεια αυτή θα ξεκινήσει με τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με την καγκελάριο Μέρκελ στις 9 Μαρτίου στο Βερολίνο, στο πλαίσιο του Ελληνογερμανικού Οικονομικού Φόρουμ.

 

Θα μπορούσε να γίνει άμεσα η εκκένωση των νησιών από τους προσφυγικούς πληθυσμούς;

Έτσι όπως έχουν τώρα τα πράγματα, όχι: η αποσυμφόρηση των νησιών είναι εξαιρετικά δύσκολο να πραγματοποιηθεί σε μικρό χρονικό διάστημα. Οι αριθμοί είναι αδυσώπητοι και οι δυσλειτουργίες χρονίζουσες. Είναι ένα εγχείρημα περίπλοκο, που απαιτεί ευρύ συντονισμό, μεθοδικότητα και σημαντικούς πόρους, ανθρώπινους και υλικούς. Συγχρόνως, ωστόσο, αποτελεί και αναγκαιότητα, διότι η πραγματικότητα για τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου είναι εδώ και πολύ καιρό ζοφερή και για τους κατοίκους τους και για τους χιλιάδες εγκλωβισμένους πάνω σε αυτά.

 

Ποιο είναι το πρόβλημα με τις επιτάξεις; Θα μπορούσαν να εξασφαλιστούν αλλιώς οι εκτάσεις;

Η επίταξη είναι, νομικά, ένα έσχατο μέτρο για περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης και ως λέξη ίσως και να ακούγεται παράταιρη στους καιρούς μας. Από την άλλη πλευρά, οφείλει κανείς να αναγνωρίσει ότι το πρόβλημα είναι οξύτατο και ότι μια διαδικασία διαβούλευσης και εντέλει συναίνεσης με τις τοπικές κοινωνίες, που θα ήταν σίγουρα μια πιο ενδεδειγμένη διαδικασία, θα έπρεπε να έχει δρομολογηθεί και ολοκληρωθεί θεσμικά από τα μέσα του 2018. Δεν είναι βέβαια προφανές ότι θα τελεσφορούσε, καθώς η δημιουργηθείσα δυσπιστία μεταξύ νησιωτών και κέντρου έχει καταλυτική σημασία. Στη βάση του προβλήματος βρίσκεται το γεγονός ότι οι αρχικές τοποθεσίες στις οποίες δημιουργήθηκαν κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά του ΒΑ Αιγαίου ήταν απολύτως ακατάλληλες και επελέγησαν απερίσκεπτα και βεβιασμένα. Τα προβλήματα στη λειτουργία τους επιδείνωσαν στη συνέχεια την κατάσταση, μέχρι το σημερινό, δραματικό της σημείο. Αυτή η κατάσταση, που για τους κατοίκους αποτελεί σκληρή καθημερινότητα εδώ και πάνω από τέσσερα χρόνια, είναι λογικό να γεννά δυσπιστία στις τοπικές κοινωνίες ως προς τη δημιουργία και νέων δομών, και μάλιστα κλειστών, στα νησιά τους.

 

Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι η κυβέρνηση και οι νησιώτες είναι στην ίδια πλευρά του τραπεζιού. Θα το επιβεβαιώνατε αυτό από την πλευρά των νησιωτών; Γιατί δεν δίνουν στην κυβέρνηση χρόνο να υλοποιήσει το σχέδιο;

Κατά τη γνώμη μου, και με βάση την εμπειρία μου ως δημάρχου Σάμου την πολύ δύσκολη πενταετία 2014-2019, για την πολύ μεγάλη πλειονότητα των νησιωτών του ΒΑ Αιγαίου το θέμα δεν έχει συγκεκριμένη πολιτική χροιά. Είναι ένα μείζον θέμα της καθημερινότητάς τους, που επηρεάζει την ποιότητα ζωής αλλά και την οικονομική δραστηριότητά τους, κυρίως δε τον τομέα του τουρισμού, που αποτελεί τη βασική πηγή εισοδήματός τους. Υπό αυτή την έννοια, δεν θεωρώ ότι οι διαμαρτυρίες τους στρέφονται κατά της κυβέρνησης της ΝΔ συγκεκριμένα, όσο ότι έρχονται ως κορύφωση μιας διαρκούς αλλά αναπάντητης έκκλησής τους, εδώ και πέντε χρόνια, να βρεθεί ρεαλιστική και εφαρμόσιμη λύση σε ένα μεγάλο τους πρόβλημα.

 

Βλέπετε πίσω από τις αντιδράσεις πολιτικά κίνητρα; Υπάρχει το ενδεχόμενο δημιουργίας πολιτικού ρεύματος με μοχλό τη διαχείριση των ροών; Θα μπορούσε αυτό το θέμα να αποτελέσει τον συνεκτικό ιστό για κάτι τέτοιο;

Κοιτάξτε, σε συνθήκες όπως αυτές που έχουν διαμορφωθεί στο ΒΑ Αιγαίο, αν δεν υπάρξουν σωστοί χειρισμοί είναι εύκολο να προκύψουν κοινωνικοί αυτοματισμοί – και εκεί και αλλού. Και όταν συμβεί αυτό, πάντοτε υπάρχουν πλευρές που θα θελήσουν να το εκμεταλλευτούν πολιτικά. Συχνά, το καταφέρνουν κιόλας. Πρέπει να επικρατήσει σύνεση και ψυχραιμία.

Προσωπικά, δεν έχω πάψει ποτέ να επαναλαμβάνω ότι το προσφυγικό-μεταναστευτικό είναι ένα διεθνές και πολυεπίπεδο ζήτημα που ούτε αντιμετωπίζεται με συνθήματα ή με μια-δυο απλές κινήσεις ούτε, από την άλλη, προσφέρεται για μικροπολιτικές.