ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ FREE SUNDAY: Ασφάλεια στο Πανεπιστήμιο: Αχ. Ζαπράνης: Κατανοώ αλλά δεν δικαιολογώ - Free Sunday
ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ FREE SUNDAY: Ασφάλεια στο Πανεπιστήμιο: Αχ. Ζαπράνης: Κατανοώ αλλά δεν δικαιολογώ

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ FREE SUNDAY: Ασφάλεια στο Πανεπιστήμιο: Αχ. Ζαπράνης: Κατανοώ αλλά δεν δικαιολογώ

«Το βασικότερο που έχει αλλάξει είναι ότι η νυν υπουργός Παιδείας δεν κάλεσε τον κ. Μπουραντώνη να “σκεφτεί τι έχει κάνει ώστε να προκαλέσει αυτή την αντίδραση”, όπως έκανε ο προκάτοχός της, κ. Γαβρόγλου, μ’ έμενα» δηλώνει στη συνέντευξή του στην F.S. o πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, καθηγητής Αχιλλέας Ζαπράνης, σχολιάζοντας την επίθεση κατά του πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτρη Μπουραντώνη.

 

Σας ικανοποιεί το ότι η επίθεση κατά του κ. Μπουραντώνη έτυχε ομόθυμης καταδίκης;

Το ότι υπήρξε ομόθυμη καταδίκη μόνο ως καλό μπορεί να εκληφθεί. Ακόμη και όταν αυτή ήρθε με κάποιους, ίσως αναμενόμενους, αστερίσκους από την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία ναι μεν καταδίκασε τη διαπόμπευση του πρύτανη, αλλά όχι συνολικά και απερίφραστα τη βία. Εξακολουθεί, λοιπόν, να προωθεί την άποψη ότι η βία σε όλες τις εκφάνσεις της δεν είναι απαραίτητα καταδικαστέα. Η διάκριση ανάμεσα σε καλή και κακή βία είναι πιο επικίνδυνη απ’ ό,τι ίσως εκλαμβάνεται σε πρώτη ανάγνωση – και δεν αφορά μόνο τα πανεπιστήμια.

 

Έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με την αντιμετώπιση των επιθέσεων που είχατε δεχτεί εσείς όταν ήσασταν πρύτανης;

Το βασικότερο που έχει αλλάξει είναι ότι η νυν υπουργός Παιδείας δεν κάλεσε τον κ. Μπουραντώνη να «σκεφτεί τι έχει κάνει ώστε να προκαλέσει αυτή την αντίδραση», όπως έκανε ο προκάτοχός της, κ. Γαβρόγλου, αναφερόμενος σ’ εμένα. Η στάση της πολιτείας απέναντι σε τέτοιου είδους φαινόμενα σήμερα είναι ξεκάθαρη, ειλικρινής και συμβαδίζει με την κοινή λογική. Από την άλλη, η κατακραυγή αυτού του βίαιου περιστατικού ακολούθησε την κοινοποίηση από τους ίδιους τους δράστες της άθλιας φωτογραφίας των κατορθωμάτων τους. Τις πρώτες δύο ημέρες δεν υπήρξε καμία ουσιαστική αντίδραση, όπως άλλωστε ούτε για το αντίστοιχο περιστατικό που είχε συμβεί στο ΕΜΠ τρεις εβδομάδες νωρίτερα. Φαίνεται ότι η πολυετής ανοχή αυτού του είδους των φαινομένων λειτούργησε ως διαδικασία μιθριδατισμού, με αποτέλεσμα να μη θεωρούνται τόσο εξωφρενικά και απαράδεκτα όσο πραγματικά είναι. Η ουσιαστική απονομιμοποίησή τους από τη συνείδηση της κοινωνίας απαιτεί ηγεσία και τομές.

 

Τι έχουν να μοιράσουν με τις διοικήσεις των πανεπιστημίων αυτές οι βίαιες ομάδες;

Με τις διοικήσεις δεν έχουν τίποτα να «μοιράσουν» και δεν θα μπορούσαν να έχουν. Οι εκάστοτε διοικήσεις δεν έχουν ουσιαστικό λόγο για το ύψος των κονδυλίων για σίτιση, στέγαση και κάθε είδους φοιτητικές παροχές, ούτε φυσικά σχετίζονται με τις προοπτικές απασχόλησης των φοιτητών και πολύ περισσότερο με γενικότερα κοινωνικά θέματα. Πόσο μάλλον με ζητήματα όπως η κατάληψη κάποιου κτιρίου, η καταδίκη από τα δικαστήρια κάποιου ατόμου του αντιεξουσιαστικού χώρου κ.ο.κ. Πρόκειται για αναγκαίο, κατά τη γνώμη τους, ακτιβισμό για την προσέλκυση και εκπαίδευση σε αυτές τις τακτικές νεαρών ατόμων. Οι διοικήσεις είναι ένας εύκολος και αυτονόητος στόχος, αν και εντελώς άσχετος, καθώς τα ελληνικά πανεπιστήμια, δυστυχώς, είναι στις τελευταίες θέσεις των χωρών του ΟΟΣΑ αναφορικά με τον βαθμό αυτοδιοίκησης. Και αυτό δεν φαίνεται να αλλάζει, σύντομα τουλάχιστον.

 

Η κυβέρνηση λέει ότι οι πρυτάνεις φοβούνται να αντιδράσουν στη βία. Έχει δίκιο ή είναι πρόφαση;

Φυσικά και δεν είναι στην τυπική περιγραφή των αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων του πρύτανη ότι πρέπει να ζει με τον φόβο των διάφορων τραμπούκων που λυμαίνονται τους πανεπιστημιακούς χώρους. Όμως, αν και κατανοώ την απροθυμία των πρυτάνεων να εκτεθούν, δεν τη δικαιολογώ. Δεν τη δικαιολογώ, γιατί όταν αναλάμβαναν τις θέσεις τους γνώριζαν τι είδους πανεπιστημίων θα ηγούνταν. Αν δεν ήθελαν να αγωνιστούν και να εκτεθούν για το αυτονόητο, τότε κακώς ανέλαβαν τα καθήκοντά τους. Από την άλλη, κατανοώ ότι δεν έχουν και κανένα απολύτως κίνητρο να συγκρουστούν για την επικράτηση του αυτονόητου. Και θα το εξηγήσω αυτό με ένα παράδειγμα από το παρελθόν. Πρύτανης ζητά άμεση σύγκληση έκτακτης συνόδου πρυτάνεων από τον πρόεδρο της συνόδου (εμένα) για να καταδικάσει περιστατικό βίας στο πανεπιστήμιό του. τη συγκαλώ, αλλά δεν πραγματοποιείται λόγω έλλειψης απαρτίας. Ο ίδιος τη συγκεκριμένη ημέρα είχε χτυπήσει το πόδι του και δεν μπορούσε να παρασταθεί, όπως και άλλοι συνάδελφοι, οι οποίοι εισάκουσαν τις εκκλήσεις της τότε υπουργού κ. Αναγνωστοπούλου για τη μη πραγματοποίηση της συνόδου. Ο αγαπητός κατά τα άλλα συνάδελφος χρησιμοποιείται από την παρούσα κυβέρνηση σε θέση ευθύνης. Αυτό και πολλά άλλα παρόμοια περιστατικά με έκαναν να απέχω από τη σύνοδο πρυτάνεων το τελευταίο εξάμηνο της θητείας μου. Μπορεί να μου πει όμως κάποιος, αυτό το διδακτικό παράδειγμα και άλλα παρόμοια, που τα γνωρίζουν οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ, ποια ακριβώς κίνητρα δημιουργούν στους νυν πρυτάνεις ώστε να μην περιορίζονται σε ανούσιες ανακοινώσεις και καλές σχέσεις με τους ένθεν κακείθεν πολιτικούς;

 

Μπορεί να είναι χρήσιμο το πανεπιστημιακό σώμα φύλαξης;

Τα θέματα της ασφάλειας των πανεπιστημιακών χώρων τα έχουμε συνδέσει κυρίως με τις επιθέσεις διάφορων τραμπούκων και την κλοπή-καταστροφή εξοπλισμού και υποδομών. Η ασφάλεια, όμως, είναι πολύ πιο σύνθετο θέμα, γιατί αφενός αφορά ευαίσθητους χώρους με χιλιάδες νέους ανθρώπους και αφετέρου είναι πολυπαραγοντικό. Αναμφίβολα ένα πανεπιστημιακό σώμα φύλαξης είναι μια σωστή επιλογή, αλλά εφόσον αποτελεί ένα μέτρο ενταγμένο σε μια ευρύτερη πολιτική ασφάλειας. Δεν θέλω να κομίσω γλαύκα εις Αθήνας ή να παρουσιαστώ ως αυτός που γνωρίζει περισσότερα από τους αρμόδιους πολιτικούς παράγοντες. Παραδείγματα ολοκληρωμένων πολιτικών ασφάλειας στους πανεπιστημιακούς χώρους είναι εύκολα προσβάσιμα στο διαδίκτυο. Ενδεικτικά, παραπέμπω στη σχετική ιστοσελίδα του υπουργείου Παιδείας των ΗΠΑ (https://www2.ed.gov/admins/lead/safety/campus.html).

 

Πόσο πιο σύγχρονο είναι σήμερα το πανεπιστήμιο σε σχέση με το καλοκαίρι του 2019; Έχει προχωρήσει η μεταρρυθμιστική ατζέντα που είχε επαγγελθεί η ΝΔ;

Δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω ότι αν και η ασφάλεια των πανεπιστημιακών χώρων είναι θεμελιώδους σημασίας, η αναβάθμιση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και έρευνας και η ευθυγράμμισή τους με τις στρατηγικές προτεραιότητες ανάπτυξης της χώρας είναι το μείζον θέμα. Κι εδώ υστερούμε σημαντικά. Ίσως γιατί δεν έχουμε στρατηγικές προτεραιότητες. Δεν είναι όμως πρέπον να αποκρύπτουμε την πραγματικότητα υποκρύπτοντας τα (μεγάλα) προβλήματα. Μήπως άλλωστε δεν γνωρίζουν οι φοιτητές ποιο ήταν το επίπεδο της εκπαίδευσης που τους δώσαμε; Δεν γνωρίζουμε την αποτυχία μας στο να φτάσουν στην αγορά τα ερευνητικά μας αποτελέσματα; Δεν γνωρίζουμε την αποτυχία μας να κινητοποιήσουμε επιτέλους την περιβόητη «τριπλή έλικα» της ανάπτυξης μέσω καινοτομίας (πανεπιστήμιο-γνώση, επιχειρήσεις-αγορά, διακυβέρνηση); Πρέπει επιτέλους να σταματήσουμε να θριαμβολογούμε υποκριτικά γιατί το Πολυτεχνείο Κρήτης είναι στις θέσεις 351-400 της παγκόσμιας κατάταξης και να μη μας ενδιαφέρει το ότι το Πανεπιστήμιο Ταρτού της Εσθονίας και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι στις θέσεις 301-350. Ναι, μιλάμε για την Εσθονία και την Κύπρο. Και να σταματήσουμε επίσης να θριαμβολογούμε γιατί τα πανεπιστήμια Ιωαννίνων, ΑΠΘ, Πατρών, Αιγαίου, ΟΠΑ, βρίσκονται στις θέσεις 601-800, γιατί εκεί ακριβώς βρίσκονται το Πανεπιστήμιο των Άνδεων στην Κολομβία και το Πανεπιστήμιο του Ιμπαντάν στη Νιγηρία. Ναι, μιλάμε για την Κολομβία και τη Νιγηρία. Πληρώνουμε όλοι για το ελληνικό πανεπιστήμιο. Πρέπει κάποτε η επένδυση αυτή να αποκτήσει αντίκρισμα για το καλό των παιδιών μας. Όσο γρηγορότερα, τόσο το καλύτερο για όλους μας.

 

Τι κενά ανέδειξε στο πανεπιστήμιο η πανδημία;

Η πανδημία λειτούργησε ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση. Το υπουργείο Παιδείας μαζί με τα πανεπιστήμια ανταποκρίθηκαν με αμεσότητα και αποτελεσματικότητα στις τεχνολογικές και διοικητικές προκλήσεις που έθεσε η πανδημία. Η εκπαιδευτική διαδικασία όχι μόνο δεν παρακωλύθηκε αλλά, αντίθετα, προσαρμόστηκε και λειτουργεί εύρυθμα, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες. Φυσικά οι τεχνολογίες εξ αποστάσεως σύγχρονης εκπαίδευσης δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη διά ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά βγήκαν πολλά διδάγματα, διορθώθηκαν πολλά προβλήματα και η παρακαταθήκη εξοπλισμού-λογισμικού, εξοικείωσης και δεξιοτήτων που έχει δημιουργηθεί θα μας φανεί πολύ χρήσιμη στο μέλλον. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αναδύεται μια νέα παγκόσμια εκπαιδευτική τάση εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, βραχύχρονης, δομημένης σε αλληλοσυμπληρούμενες και θεματικά προσδιορισμένες ενότητες, που θα καλύψει της ανάγκες της διά βίου εκπαίδευσης, καθώς τα τρέχοντα εργασιακά μοντέλα είναι σε φάση σταδιακής αναθεώρησης.