Εμ.Σμυρνάκης, μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών:«Ως τον Μάιο θα είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο»

Την εκτίμηση ότι μέχρι τον Μάιο η χώρα θα είναι σε πολύ καλό επίπεδο όσον αφορά τον εμβολιασμό κάνει ο επίκουρος καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας - Ιατρικής Εκπαίδευσης Εμμανουήλ Σμυρνάκης, ο οποίος είναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών.

Ο κ. Σμυρνάκης προειδοποιεί ότι δεν φτάνει η διαθεσιμότητα εμβολίων, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι πολίτες να εμβολιαστούν μαζικά, ενώ εμφανίζεται αντίθετος στη θέσπιση του πιστοποιητικού εμβολιασμού.

Είναι σωστή η εκτίμηση ότι το εθνικό σχέδιο εμβολιασμού πρέπει να επικαιροποιείται διαρκώς, διότι εξαρτάται από παράγοντες που δεν ελέγχονται εθνικά;

Το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού στηρίζεται στους εξής ανεξάρτητους παράγοντες:

1) Στη διαθεσιμότητα εμβολίων, που δεν εξαρτάται από τη χώρα μας. Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας μόνο το εμβόλιο της Pfizer, αλλά, εκτός από αυτό, τα εμβόλια των Moderna, AstraZeneca και Johnson and Johnson αναμένουμε σύντομα να πάρουν την έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και να ανοίξει ο δρόμος της διάθεσής τους και στη χώρα μας.

2) Στην προτεραιοποίηση, δηλαδή ποιοι έχουν προτεραιότητα με βάση τον κίνδυνο νόσησης (π.χ. ηλικιωμένοι νωρίτερα από νεότερα άτομα) και τον κίνδυνο από την έκθεση (π.χ. επαγγελματίες υγείας νωρίτερα από εκπαιδευτικούς).

3) Στην κατανομή του πληθυσμού (μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και δύσκολα προσβάσιμες περιοχές, π.χ. ηπειρωτική Ελλάδα, μικρά νησιά της Ελλάδας).

4) Στη στελέχωση του συστήματος υγείας: διαθέσιμο προσωπικό στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας που θα σηκώσει στους ώμους του μεγάλο όγκο δουλειάς σε συνεχόμενα ωράρια καθημερινά, 6 μέρες την εβδομάδα, 8 π.μ. με 8 μ.μ.

Τις τελευταίες μέρες καταγράφονται περίπου 20.000 εμβολιασμοί την ημέρα. Τι καθιστά τον αριθμό των εμβολιασμών ικανοποιητικό; Ποτέ νομίζετε ότι είναι το γρηγορότερο που μπορεί να ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός;

Αν είχαμε σήμερα όσα εμβόλια χρειαζόμαστε, πιστεύω πως σε δύο με τρεις μήνες θα μπορούσε να εμβολιαστεί όλος ο πληθυσμός. Απαιτείται βέβαια συντονισμένη προσπάθεια, με τη συμμετοχή επαγγελματιών υγείας (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα), του στρατού και εθελοντών. Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της Ε.E., έχει κάνει τις παραγγελίες που χρειάζονται, αναλογικά με τα άλλα κράτη και σε επαρκείς ποσότητες για όλο τον πληθυσμό.

Εκτιμώ πως μέχρι τον Μάιο θα είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο. Φτάνει βέβαια και οι πολίτες να δεχτούν την πρόσκληση-δώρο και μαζικά να έρθουν να εμβολιαστούν. Δεν φτάνει η διαθεσιμότητα εμβολίων, όπως καταλαβαίνετε, έχουμε και έναν στόχο να φτάσουμε σε ένα ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης που θα συνεπάγεται την ανοσία της αγέλης ή, διαφορετικά, την ανοσία της κοινότητας.

Έχετε εικόνα από τα ποσοστά συμμετοχής των κρίσιμων ομάδων (υγειονομικοί κ.λπ.) στη διαδικασία;

Οι υγειονομικοί από την πρώτη στιγμή προσήλθαν να εμβολιαστούν σε πολύ υψηλό ποσοστό. Οι πρώτες ομάδες επηρέασαν μια ακόμα μεγαλύτερη ομάδα που το σκεφτόταν. Λίγοι έχουν μείνει αναποφάσιστοι ακόμα, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς εκτιμώ πως θα πειστούν μέσα στους επόμενους μήνες.

Τι πρέπει να γίνει με τους υγειονομικούς που θα αρνηθούν να εμβολιαστούν;

Ο εμβολιασμός είναι μία διαδικασία εθελοντική. Στόχος είναι οι όποιες αντιστάσεις να καμφθούν με την ενημέρωση. Αυτό είναι και το πνεύμα της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. Ενημέρωση-εκπαίδευση και λήψη της απόφασης. Συμμερίζομαι αυτή την άποψη. Όσοι από εμάς εργαζόμαστε στην πρώτη γραμμή έχουμε ευθύνη απέναντι στον εαυτό μας, αλλά και απέναντι στους ασθενείς που φροντίζουμε. Η όποια απόφαση είναι σεβαστή. Από την άλλη, αποτελεί θέμα συζήτησης αν όσοι τελικά δεν θελήσουν να εμβολιαστούν, παρά την ενημέρωση, θα πρέπει να μετακινηθούν σε άλλον τομέα εργασίας και να μην παραμείνουν, αν εκεί εργάζονται, στην πρώτη γραμμή, όπου νοσηλεύονται ευαίσθητες ομάδες, ομάδες ασθενών υψηλού κινδύνου.

Πότε θα έχουμε πλήρη εικόνα των επιπτώσεων του εμβολίου (π.χ. αν εμποδίζει και τη μετάδοση εκτός από τη νόσηση) και ποιες παραδοχές μας μπορεί να αλλάξει αυτό;

Σημαντικά δεδομένα δεν έχουμε ακόμη. Υπάρχουν κάποια πρώτα αποτελέσματα ερευνών σε επαγγελματίες υγείας (πρώτες ομάδες που εμβολιάστηκαν), που δείχνουν πως τα εμβόλια που κυκλοφορούν, εκτός από τη μείωση του κινδύνου νόσησης, μειώνουν και την πιθανότητα ένα ασυμπτωματικό άτομο ή ένα άτομο με ήπια συμπτώματα, που έχει προηγουμένως εμβολιαστεί, να μεταδίδει τη νόσο σε άλλους. Μέχρι να είμαστε σίγουροι γι’ αυτό, να έχουμε ένα υψηλό ποσοστό εμβολιασμένων συμπολιτών μας, και σε συνδυασμό με τη γνώση πως ένα 5% των ατόμων που εμβολιάζονται φαίνεται να μην αναπτύσσουν την αναμενόμενη ανοσία, θα πρέπει να τηρούμε τα μέτρα, να φοράμε τη μάσκα μας, να πλένουμε σωστά τα χέρια μας, να αποφεύγουμε τον συνωστισμό και να κρατάμε τις αποστάσεις – μέτρα που μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης.

Μπορεί όσοι εμβολιάζονται να είναι βέβαιοι ότι γι’ αυτούς υπάρχει η δεύτερη δόση;

Πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Ο αρχικός προγραμματισμός από το υπουργείο Υγείας πράγματι σε αυτό βασιζόταν. Ακούμε για καθυστερήσεις στη διάθεση εμβολίων στην Ευρώπη. Πιθανόν να επηρεάσει και τη χώρα μας. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα κι αν υπάρξει μικρή καθυστέρηση, χωρίς ευθύνη της Ελλάδας, το όφελος από την πρώτη δόση δεν χάνεται, και η δεύτερη δόση, ακόμα και λίγο αργότερα να γίνει, οδηγεί στο ίδιο τελικό αποτέλεσμα.

Πώς ερμηνεύετε τη βελτίωση των ποσοστών όσων δηλώνουν ότι θα κάνουν το εμβόλιο;

Υπήρξε μεγάλη συζήτηση πριν από την κυκλοφορία των εμβολίων, κυρίως ως προς την ασφάλειά τους. Σήμερα έχουν εμβολιαστεί εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι λιγοστές και αναμενόμενες. Η σωστή προετοιμασία και εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας στα εμβολιαστικά κέντρα και στη χώρα μας αποτελεί μια εγγύηση ασφάλειας, ακόμα κι αν κάτι σπάνια συμβεί. Συνεπώς, πραγματικά υπάρχει μια θετικότερη πλέον στάση του πληθυσμού και στη χώρα μας, που δεν είναι όμως τυχαία, είναι αποτέλεσμα πολλών παραμέτρων, μεταξύ των οποίων και η σημαντική προσπάθεια του υπουργείου Υγείας, με την υποστήριξη της επιστημονικής κοινότητας της χώρας μας, όπως και η αρωγή της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στο σύνολό της.

Τι μπορεί να διευκολύνει το πιστοποιητικό του εμβολιασμού και τι κινδύνους εγκυμονεί για τα προσωπικά δεδομένα;

Το πιστοποιητικό εμβολιασμού, και αυτό αποτελεί μια προσωπική θέση, δεν μπορεί να βοηθήσει πολύ, παρά μάλλον να αποτρέψει ανθρώπους από το να εμβολιαστούν. Με τον φόβο και την απειλή δεν μπορούμε να πετύχουμε πολλά και ό,τι πετύχουμε δεν θα έχει διάρκεια στον χρόνο. Συνεπώς, μπορούμε να ακυρώσουμε την όποια συζήτηση και τα επιχειρήματα όσων υποστηρίζουν την εισαγωγή του (μερικά από αυτά ακούγονται αρκετά λογικά, π.χ. ταξίδι στο ίδιο αεροπλάνο εμβολιασμένων και μη εμβολιασμένων κ.λπ.) με την υποστήριξη των ηλικιωμένων μας, σε πρώτη φάση, με το να προσέλθουν για εμβολιασμό, με τη θετική προσωπική μας στάση απέναντι στον εμβολιασμό και με τη συμμετοχή μας σε αυτόν, όταν έρθει η σειρά μας. Άρα το μήνυμα είναι και πρέπει να μείνει θετικό. Ο εμβολιασμός εναντίον της νόσου Covid-19 μπορεί να μας βγάλει από τη δύσκολη κατάσταση που ζούμε και να επανέλθουμε, ως καλύτεροι επιστήμονες και άνθρωποι, σε πιο φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής, που τόσο έχουμε ανάγκη.