Αντώνης Μιτζέλος: «Μόνο περήφανοι άνθρωποι επαναστατούν» - Free Sunday
Αντώνης Μιτζέλος: «Μόνο περήφανοι άνθρωποι επαναστατούν»

Αντώνης Μιτζέλος: «Μόνο περήφανοι άνθρωποι επαναστατούν»

Μετά το «Έλα μου» και το «Υπαρξιακό», το «Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά» είναι ο επόμενος κρίκος μιας σειράς τραγουδιών που κυκλοφορήσατε. Τι είναι αυτό στον Βαμβακάρη που συγκινεί ακόμα και σήμερα και καλλιτέχνες με διαφορετικό ύφος, όπως εσείς;

Διαφορετικό ύφος; Δεν υπάρχουν μέτρα κατάταξης δημιουργών σε είδη και υποείδη, σε μείζονες και ελάσσονες, εμπορικούς και έντεχνους, ρεμπέτες και ροκάδες. Αυτά είναι ορισμοί που εφηύρε η δισκογραφία για να μπορέσει να κάνει τη μουσική προϊόν προς πώληση σε ράφι, κάτι σαν τη φέτα ή τα κινητά τηλέφωνα. Σημείο αναφοράς και εκκίνησης της νέας τάξης πραγμάτων η αφαίρεση της ιερότητας της μόνης μη χειροπιαστής τέχνης, της μουσικής. Εάν ζητούμενο της ερώτησής σας είναι να βρεθεί κάποιο μέτρο σύγκρισης μεταξύ των δημιουργών, τότε αυτό είναι μόνο η λειτουργικότητα της βασικής μελωδίας, η αρχιτεκτονική της και η πρόθεση του δημιουργού. Το ύφος, ο αιώνας που συνθέτουν και οι ενέργειες που καταγράφουν είναι στοιχεία δευτερεύοντα. Συνάδουν με τα κοινωνικά τεκταινόμενα ή προτείνουν αλλαγές, οδηγούν προς μια πνευματικότητα, δείχνουν τον δρόμο προς τον κόσμο των ιδεών ή ωθούν, άλλες φορές, με την εσωτερική ρυθμική δομή των μελωδίων τους προς τον κόσμο των αισθήσεων και των παραισθήσεων. Ο Μάρκος Βαμβακάρης, λοιπόν, ήρθε να προτείνει, ήρθε να διδάξει, και το έκανε και τον ευχαριστούμε πολύ γι’ αυτό. Έδωσε νέα πνοή στην ελληνική μουσική και μας ένωσε με μια ευθεία γραμμή με όλους τους κιθαρωδούς των περασμένων αιώνων. Είναι ο πατριάρχης των σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών, ο κιθαρωδός δάσκαλος όλων. Έγραψε τα πρώτα αστικά τραγούδια και εισήγαγε τη φόρμα «εισαγωγή - κουπλέ - ρεφρέν» στο ελληνικό τραγούδι. Η αρχιτεκτονική των μελωδιών και των εισαγωγών που έγραψε στέκει πολύ ψηλά, τόσο, ώστε να αντικρίζει το φως των αρχαίων Ελλήνων δημιουργών. Δωρική και σαφής γραφή, χωρίς περιττά στολίδια, και με άμεση πρόσβαση στην ψυχή του ακροατή. Η μελωδία είναι ένας παγκόσμιος και αιώνιος κώδικας που λειτουργεί ανεξάρτητα από την όποια γλώσσα έχει μελοποιήσει, ελληνική, αγγλική ή ιαπωνική. Η μουσική του Μάρκου μπορεί να συγκινήσει σε όποια γλώσσα, ενορχήστρωση, είδος ή εποχή κι αν ακουστεί, με μπουζούκια, ηλεκτρικές κιθάρες ή κλασικό πιάνο.

Γιατί διαλέξατε αυτό το τραγούδι;

Γιατί θα ήθελα να το έχω γράψει εγώ. Γιατί μου αρέσει. Γιατί περιγράφει τη ζωή μου, αισθάνομαι τους ρεμπέτες δημιουργούς σαν γείτονες, αδελφούς. Στα βήματά τους πατώ, την ενέργειά τους αντιλαμβάνομαι, στις ίδιες γειτονιές γεννήθηκα και ζω. Στα νεανικά μου χρόνια, και πριν ακούσω τη μουσική τους, με τον ίδιο τρόπο λειτούργησα, προσπαθώντας δηλαδή να δημιουργήσω το δικό μου μουσικό ιδίωμα, εφόσον ό,τι άκουγα δεν ικανοποιούσε τη νεανική μου ορμή για ζωή και κοινωνική δικαιοσύνη, ούτε μπορούσε να εκφράσει τον θυμό ενός παιδιού της τσιμεντούπολης ή την ανάγκη σηματοδότησης της οδού που οδηγεί προς την ουσία του ελληνικού φωτός. Επί της ουσίας αυτό έκανα με τους Τερμίτες και συνεχίζω μέχρι και σήμερα. Δρόμος είναι. Ακολούθησαν αρκετοί. Ευτυχώς. Μια ζωή μέσα στους δρόμους. Τραγούδησα, λοιπόν, κι ένα τραγούδι του δασκάλου σεβόμενος τη μελωδία και το νόημα των στίχων του, αλλά με τον δικό μου ήχο και νοοτροπία. Περήφανος!

Οι ρεμπέτες του παρελθόντος σήμερα, αν ήταν ανάμεσα μας, τι γνώμη θα είχαν για την ηλεκτρική κιθάρα;

Το ντο είναι πάντα μετά το ρε κι ανάμεσα τους ένα σύμπαν ….. σε όλα τα όργανα - όλων των εποχών- όλων των πολιτισμών. Εσείς έχετε την γνώμη πως ο Mozart σήμερα θα έγραφε κλασσική μουσική ; Οι κιθαρωδοί όλων των περασμένων αλλά και επόμενων αιώνων όλων των εθνικοτήτων ίδια φάρα ήταν και θα είναι φίλε μου… Η χορδή τα κάνει όλα όχι το ξύλο.

Λένε πως το ρεμπέτικο για την καλλιτεχνική μας κληρονομιά είναι ότι τα blues για τους αμερικάνους. Και οι δύο μουσικές έχουν ως αφετηρία τους τον πόνο, την απόρριψη, τη φτώχεια. Είναι, τελικά, οι αντιξοότητες που γεννούν καλλιτεχνικά ρεύματα, μεγάλους δημιουργούς και διαχρονικές φωνές;

Ρεμπέτικο και Blues  είναι δυο από τα πιο σημαντικά μουσικά επαναστατικά και ανατρεπτικά κινήματα στον πλανήτη γη του περασμένου αιώνα. Μουσικές και τραγούδια από ξεριζωμένους ανθρώπους από την γη και την ιστορία τους, τραγούδια του πόνου ,του θανάτου ,του ερώτα ,της μαγκιάς κ των ναρκωτικών . Εσείς βλέπετε κάποια διαφορά μεταξύ τους; Ακόμα και το βλέμμα  αυτών των ανθρώπων είναι ίδιο . Οι φωνές τους. Ο τρόπος που χτυπούν τα τέλια .Τα ντουζένια τους. Τα ρούχα τους…. Η ζωή έχει πόνο. Για κάποιους ανθρώπους πιο δυνατό. Από την οδό του πόνου, λοιπόν, έρχεται η ανάγκη της περιγραφής του, από τους δημιουργούς και η ανάγκη της επαλήθευσης και ταύτισης από τους ακροατές. Όλοι μαζί συμβάλλουν στην γέννα. Έτσι ξεκινούν οι λαϊκές μουσικές που με τα χρόνια γίνονται παράδοση και μετά εθνικές μουσικές των λαών. Δεν είναι όλοι οι λαοί ίδιοι στην μορφή του πόνου ή της χαράς που εισπράττουν. Έτυχε να συμβεί με τους Έλληνες της Ιώνιας και τους Αφρικάνους της Αμερικής. Οι φωνές των ερμηνευτών συμβάλλουν τα μέγιστα, μα δεν έχουν να κάνουν με την δημιουργία ή την διαχρονικότητα του έργου, είναι χρώματα στην παλέτα του συνθέτη, όπως και τα υπόλοιπα όργανα. Απόδειξη τα τραγούδια του Βαμβακάρη και οι όπερες του Andre Gretry.Το ζόρι ξεκινά όταν ο δημιουργός έχει μη ηθική πρόθεση ή απλά είναι ένας αντιγραφέας του αληθινού πόνου. Στην Ελλάδα το ζούμε έντονα  αυτό το φαινόμενο.

Σήμερα, στην Ελλάδα της κρίσης, θεωρείτε πως ο πνευματικός και καλλιτεχνικός κόσμος ανταποκρίνεται επαρκώς στα μηνύματα της εποχής; Για παράδειγμα, την περίοδο της δικτατορίας το πολιτικό τραγούδι έγινε η φωνή του λαού.

Ο καλλιτεχνικός κόσμος στη χώρα μας είναι πλέον μέρος του συστήματος που παράγει το πρόβλημα, εκτός κάποιων φωτεινών εξαιρέσεων. Δεν βάλλουν κατά του αφεντικού τους. Ο φωτεινός πνευματικός κόσμος σπανίως, πλέον, εκφέρει δημόσιο λόγο και θεωρείται από τον αποπροσανατολισμένο λαό γραφικός, αναχρονιστικός ή ακόμα και εξωγήινος! Τον λόγο τον εκφέρουν πλέον δημοσιογράφοι και τηλεστάρ βουλευτές. Την περίοδο της δικτατορίας ο λαός είχε την ανάγκη των πνευματικών δημιουργών και των καλλιτεχνών και την έλαβε. Σήμερα ο λαός ψηφίζει δημοκρατικά και εκλέγει αυτόν που του αναιρεί εργασιακά δικαιώματα, παραχωρεί εθνική κυριαρχία, αλλοιώνει την Ιστορία και τη γλώσσα, επιτρέπει και προτρέπει την κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων, αυτό τον εκλεγμένο δυνάστη που βγάζει εξανθήματα σε οτιδήποτε μοιάζει με πρωτόγεννη δημιουργία ή δίνει χαρά και αξιοπρέπεια. Προς ποιον να δώσουν βοήθεια, λοιπόν, αλλά και ποιος τη ζήτησε από τον πνευματικό κόσμο; Σκυλάδικα και κομματικοί καλλιτέχνες μόνο ευδοκιμούν, ας μην κρυβόμαστε. Επιβάλλεται επανατοποθέτηση αξιών και στόχων. Την πέτρα που θα ρίξεις στον εχθρό που σε απειλεί τη μαζεύεις ακριβώς ένα βήμα πίσω σου. Μόνο περήφανοι άνθρωποι επαναστατούν και είναι αυτοί που ξέρουν την ιστορία τους.

Πως αποφασίζετε ποιο τραγούδι θα κρατήσετε για εσάς και ποιο θα δώσετε σε έναν άλλο καλλιτέχνη;

Εκτός από το ΕΛΑ ΜΟΥ και το ΥΠΑΡΞΙΑΚΟ όλα τα υπόλοιπα 999 τα έχω δώσει σε  ερμηνευτές που θεωρούσα πως θα έστεκαν  ικανοί κοινωνοί της μουσικής και των ιδεών μου. Έτσι και έγινε. Εκδίδεται σε λίγες ημέρες και το νεότερο ‘’ΠΟΥΤΑΝΑ ΖΩΗ’’ πολιτικό τραγούδι-καθρέπτης της σημερινής απαράδεκτης κατάστασης. Αυτό το τραγουδάω εγώ. Δύσκολα το λέει καριερίστας. Αισθάνομαι ακριβώς τον ίδιο κοινωνικοπολιτικό θυμό που είχα και στα πρώτα χρόνια της καλλιτεχνικής μου δημιουργίας  με τους Τερμίτες.

Είναι η διαδικασία της δημιουργίας ενός δίσκου ή οι συναυλίες που απολαμβάνετε περισσότερο;

Απολαμβάνω την στιγμή του δώρου, της επεξεργασίας μα και της καταγραφής του. Με τις συναυλίες φροντίζω να ανοίγω την οδό για το επόμενο δώρο.

Αυτό τον καιρό στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ προβάλλεται το talent show «X-Factor». Πώς νιώθετε όταν κάποιος διαγωνιζόμενος επιλέγει δικό σας τραγούδι;

Τα τραγούδια μετά τη διαδικασία ολοκλήρωσής τους ανήκουν σαφώς στους δημιουργούς τους, αλλά και σε αυτούς που τα αγαπούν. Κατ’ αυτή την έννοια, δεν είναι μόνο δικά μου τα τραγούδια αυτά. Το ευχάριστο είναι πως τα παιδιά επιλέγουν να γίνονται κοινωνοί της μουσικής μου σε μια σημαντική γι’ αυτούς καλλιτεχνική στιγμή. Το δυσάρεστο είναι πως αυτά τα παιδιά είναι αναγκασμένα να υπερισχύσουν, εκ του μη όντος, έναντι των υπολοίπων, μπαίνοντας σε διαδικασία χαμένου ή κερδισμένου. Μια αρένα ψυχών άνευ ουσίας.

Τα καλοκαιρινά σας πλάνα;

Το καλοκαίρι που έρχεται θα δώσω ελάχιστες συναυλίες με την ΚΙΘΑΡΩΔΙΑ και τους συνεργάτες μου σε αρχαιολογικούς χώρους, σε τόπους φυσικής ομορφιάς και σε μικρά ανοιχτά θέατρα.