Γιάννης Μυλόπουλος: «Το καινούργιο γεννιέται με ωδίνες»

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Τα… αν της ανάπτυξης», ο πρώην πρύτανης του ΑΠΘ εκφράζει την αισιοδοξία του ότι η κυβέρνηση θα ασχοληθεί στο εξής με τη δημιουργία ενός νέου οικονομικού μοντέλου.

Το βιβλίο γράφτηκε τα τελευταία 3-4 χρόνια της λιτότητας για τη χώρα μας, με τη φιλοδοξία να εξηγήσει, μέσα από το πρίσμα της επιστημονικής περιοχής της Αειφορικής Ανάπτυξης για το Περιβάλλον, όσα συμβαίνουν στον πλανήτη, στην Ευρώπη και εντέλει και στην Ελλάδα την εποχή της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας. Το βιβλίο, στην πραγματικότητα, ασκεί επιστημονικά τεκμηριωμένη κριτική στο εξαιρετικά επιθετικό μοντέλο της νεοφιλελεύθερης ανάπτυξης, το οποίο επιβλήθηκε στη γη ως μονόδρομος, από την πτώση του τείχους του Βερολίνου μέχρι και σήμερα.

Το αποτέλεσμα της εφαρμογής του νεοφιλελεύθερου μοντέλου ανάπτυξης ήταν η ύφεση της οικονομίας και οι τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες που βιώνει η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων του πλανήτη, με το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού να ελέγχει σήμερα το 48% του παγκόσμιου πλούτου και το 90% να είναι καταδικασμένο να ζήσει με το 15% του πλούτου της γης. Έτσι, στη χώρα μας, ως αποτέλεσμα των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων που μας επιβάλλουν οι δανειστές, η ανάπτυξη έφτασε να αναφέρεται με μορφή υποθετικού λόγου, σαν να είναι κάτι ουτοπικό και εντελώς εξωπραγματικό. Αυτή ακριβώς η διαπίστωση αποτελεί και τον βασικό στόχο του βιβλίου. Στόχος, δηλαδή, είναι, αναλύοντας τη διεθνή οικονομική κατάσταση στην εποχή της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και συγχρόνως παρουσιάζοντας τη σύγχρονη ελληνική οικονομική πραγματικότητα, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τα αποικιακού τύπου μνημόνια, η πορεία προς την οικονομική ανάπτυξη για την Ελλάδα να αποκτήσει χαρακτηριστικά εφικτά και ρεαλιστικά.

Μέχρι σήμερα η κυβέρνηση ασχολήθηκε αποκλειστικά και μόνο με τις ασφυκτικές απαιτήσεις των δανειστών, μια και βρήκε μια Ελλάδα εξουθενωμένη από την εφαρμογή των μνημονίων και εξαρτημένη απολύτως από τη βούληση των δανειστών. Τώρα, όμως, που τελειώνει το στάδιο της επίπονης για τη χώρα μας αξιολόγησης και τίθεται στο τραπέζι για πρώτη φορά το ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους, είναι η καλύτερη στιγμή για να ασχοληθεί η κυβέρνηση με το νέο αναπτυξιακό μοντέλο που πρέπει να εφαρμοστεί τα επόμενα χρόνια. Το οποίο, σύμφωνα με το βιβλίο, πρέπει να πληροί δύο προϋποθέσεις: 1) να είναι αυτοτροφοδοτούμενο, να στηρίζεται, δηλαδή, στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας, και 2) να ικανοποιεί ισόρροπα και τους τρεις πυλώνες της αειφορίας, δηλαδή όχι μόνο την οικονομία και το κέρδος, αλλά και την κοινωνία και το περιβάλλον, το οποίο, ας μην ξεχνάμε, είναι η βάση της οικονομίας.

Οι δανειστές μέχρι σήμερα ενδιαφέρθηκαν μόνο για το πώς θα πάρουν πίσω τα δανεικά. Δεν τους ενδιέφερε ούτε το μέλλον ούτε η προοπτική της Ελλάδας. Αυτή είναι υποχρέωση ημών των Ελλήνων, οι οποίοι οφείλουμε να σταθούμε και πάλι στα πόδια μας. Η υποχρέωσή μας να παραδώσουμε στα παιδιά μας μια χώρα καλύτερη από εκείνη που παραλάβαμε είναι τόσο πιεστική, που δεν έχουμε άλλα περιθώρια. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι η σημερινή κυβέρνηση θα κριθεί από το κατά πόσο θα καταφέρει να αναστρέψει το κλίμα και να επαναφέρει τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης και ευημερίας.

Το παλιό πεθαίνει και το καινούργιο γεννιέται αργά, μέσα από ωδίνες. Ένας τέτοιος τοκετός δεν μπορεί να είναι εύκολος. Προφανώς και θα υπάρξει ένα μεταβατικό και επώδυνο στάδιο προετοιμασίας της νέας οικονομικής πραγματικότητας, κατά τη διάρκεια του οποίου ο οικονομικός νεοφιλελευθερισμός θα αποδυναμώνεται και θα σβήνει μέσα στις οικονομικές, κοινωνικές και οικολογικές αντιφάσεις και παθογένειές του. Σε μια τέτοια μεταβατική εποχή ζούμε σήμερα. Και τα επόμενα χρόνια, αν θέλουμε να αλλάξουμε τα πράγματα για το καλό των παιδιών μας, θα γίνουμε μάρτυρες ενός επώδυνου τοκετού. Το αύριο, πάντως, δεν θα προκύψει από μόνο του, ως διά μαγείας, αλλά κάποιοι θα πρέπει να το προετοιμάσουν. Οι συνθήκες στη χώρα μας σήμερα είναι ώριμες για τη μεγάλη αλλαγή.

Το μνημόνιο δεν συνιστά αναπτυξιακό σχέδιο, το αντίθετο μάλιστα. Αποτελεί νεοφιλελεύθερης έμπνευσης συνταγή ύφεσης της οικονομίας, παγώματος της αγοράς και απονέκρωσης της επιχειρηματικότητας. Η κυβέρνηση θα κριθεί από την ικανότητά της, με δεδομένα τα ασφυκτικά περιθώρια του μνημονίου, να σχεδιάσει ένα νέο παραγωγικό μοντέλο και να θεμελιώσει σε νέες βάσεις ένα βιώσιμο αναπτυξιακό πρόγραμμα, εμπιστευόμενη τις ελληνικές παραγωγικές δυνάμεις και τις δυνατότητες της ελληνικής γης.

Το βιβλίο «Τα… αν της ανάπτυξης» δείχνει τον δρόμο, καθώς περιγράφει ένα νέο μοντέλο μιας ισόρροπης οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης, που έλκει τα χαρακτηριστικά του από την αειφορία και την «πράσινη» ανάπτυξη. Το νέο αυτό μοντέλο παραγωγικής ανασυγκρότησης, στηριγμένο στα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε τόπου, θα επαναφέρει το μέτρο, με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου, στον διεθνή ανταγωνισμό και την οικονομική ανάπτυξη, στην κοινωνική δικαιοσύνη και την ευημερία, καθώς και στη διαταραγμένη οικολογική ισορροπία. Το νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης θα θεμελιωθεί πάνω στα συντρίμμια που αφήνει πίσω της η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση της οικονομίας.

Η Αττικό Μετρό Α.Ε., από το 2010 που αποχωρίστηκε η λειτουργία και η διαχείριση των μέσων σταθερής τροχιάς (μετρό, ηλεκτρικός, προαστιακός, τραμ) από την κατασκευή των έργων, με τη δημιουργία της ΣΤΑ.ΣΥ. Α.Ε., που ανέλαβε την αρμοδιότητα της λειτουργίας αυτών των μέσων και συνεπώς και τα έσοδα από τα εισιτήρια, παρέμεινε μια καθαρά κατασκευαστική εταιρεία του Δημοσίου, η οποία ως μόνο έσοδο έχει τις δημόσιες επενδύσεις και τους πόρους από τα ευρωπαϊκά προγράμματα (ΕΣΠΑ κ.λπ.). Αυτή τη στιγμή η χρηματοδότηση τόσο των έργων της γραμμής Πειραιά και του τραμ όσο και των έργων της Θεσσαλονίκης, τα οποία ξεκίνησαν και πάλι σε όλα τα μέτωπα μετά από χρόνια απραξίας, είναι εξασφαλισμένη. Επιπλέον, γίνονται προσπάθειες ένταξης στο πακέτο Γιούνκερ της γραμμής 4 της Αθήνας, καθώς και των επεκτάσεων προς αεροδρόμιο και δυτικές συνοικίες του έργου της Θεσσαλονίκης.