Παύλος Ελευθεριάδης: «Να υπερασπιστούμε την Ε.Ε.»

Όχι, δεν έχει ξεκινήσει, διότι ακόμη τίποτα δεν έχει αλλάξει στις εμπορικές σχέσεις της Βρετανίας με την Ε.Ε. Υπάρχει μάλιστα μια τάση στους υπέρμαχους της αποχώρησης να θριαμβολογούν, διότι η οικονομία δεν καταστράφηκε, όπως προέβλεπαν οι υπέρμαχοι της παραμονής. Φυσικά είναι εντελώς πρώιμη κάθε πρόβλεψη. Όλα θα εξαρτηθούν από τη φύση της νέας σχέσης, καθώς και από το αν θα κλείσει η συμφωνία εγκαίρως, δηλαδή μέσα σε δύο χρόνια από τη δήλωση αποχώρησης (σύμφωνα με το άρθρο 50 της Συνθήκης της Ε.Ε.), ή αν θα υπάρξει ένα μεσοδιάστημα μεταξύ της αυτόματης αποχώρησης μετά από δύο χρόνια και της επίτευξης συμφωνίας. Υπάρχει ακόμη μεγάλη αβεβαιότητα για το τι θα γίνει. Πάντως, η ιαπωνική κυβέρνηση προειδοποίησε τη Βρετανία στη σύνοδο της G20 ότι αν χαθεί η πρόσβαση στην κοινή αγορά, οι ιαπωνικές εταιρείες θα φύγουν.

Έχω παρακολουθήσει τις αποφάσεις της ως υπουργού Εσωτερικών, λόγω της δικηγορίας μου σε μεταναστευτικά θέματα. Ήταν πάντα μεθοδική και προσεκτική. Ήταν όμως και εναντίον των ξένων και της μετανάστευσης, και πολύ συχνά με ακραία ρητορική. Πρόσφατα είχε προτείνει την αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Δυστυχώς, δεν είναι φίλος ούτε της Ευρώπης ούτε και της πολυμερούς συνεργασίας. Ως Έλληνας πολίτης, ομολογώ ότι οι ακραίες δηλώσεις της εναντίον των μεταναστών από την Ε.Ε. με κάνουν να αισθάνομαι άβολα, για πρώτη φορά, σε αυτή τη χώρα. Περιμένω ότι θα χρησιμοποιήσει κι άλλη εθνικιστική ρητορική στο μέλλον, για να κερδίσει το 52% που ψήφισε υπέρ της εξόδου στις επόμενες εκλογές (προγραμματισμένες για το 2020). Δυστυχώς, φαίνεται ότι προσανατολίζεται σε «σκληρή» έξοδο, δηλαδή χωρίς συμμετοχή στην κοινή αγορά και με ελέγχους στην κυκλοφορία των εργαζομένων και στη μετανάστευση. Η πολιτική αυτή, αν επικρατήσει, θα φέρει μακροχρόνια ύφεση στη Βρετανία και ιδίως στο Λονδίνο. Θα βλάψει πολύ και τα πανεπιστήμια.

Ο αρχηγός τους, Τζέρεμι Κόρμπιν, είναι εντελώς ανεπαρκής. Δεν είναι μόνο ότι είναι θιασώτης παρωχημένων αριστερίστικων δογμάτων και γενικώς μιας αντιδυτικής ρητορικής αλλά και ότι δεν ξέρει πώς να ηγηθεί του κόμματός του. Οι βουλευτές του, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, του ζήτησαν να παραιτηθεί. Έτσι, ξεκίνησε η διαδικασία επανεκλογής ηγεσίας, όπου ο Κόρμπιν αντιμετωπίζει έναν νέο βουλευτή, τον Όουεν Σμιθ. Ελπίζω ο Κόρμπιν να χάσει, αν και είναι πιθανό να κερδίσει. Ως μέλος του Εργατικού Κόμματος, έχω ήδη ψηφίσει ηλεκτρονικά υπέρ του Σμιθ.

Η αποχώρησή του από την ηγεσία ήταν έκπληξη για όλους. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα κάνει. Διψά για δημοσιότητα, άρα δεν πιστεύω ότι θα μείνει για πολύ στο περιθώριο. Το κόμμα του, όμως, ίσως χάσει ψήφους προς το Συντηρητικό Κόμμα με την αποχώρηση του πιο κεντρώου πρωθυπουργού Κάμερον και την ανάληψη της πρωθυπουργίας από την πιο σκληρή Τερέζα Μέι και καίριων πόστων από ευρωσκεπτικιστές.

Είναι δύσκολο να κρίνει κανείς αν πράγματι έχει γίνει μεταστροφή. Υπάρχει σίγουρα ένα μούδιασμα. Αυτό που είναι γεγονός είναι η αύξηση των ρατσιστικών επιθέσεων και εγκλημάτων. Η καμπάνια για έξοδο ήταν εξόχως εθνικιστική και ξενοφοβική. Το αποτέλεσμα είναι η άνοδος και νομιμοποίηση του μίσους. Είναι μια πρωτόγνωρη κατάσταση στην Αγγλία, που μέχρι τώρα ήταν μια εντελώς ανοιχτή και φιλελεύθερη κοινωνία.

Παραμένει δημοφιλής, επειδή η φήμη του χτίστηκε στην τηλεόραση. Είναι βασικά, όπως και ο Τραμπ, ένας χαρακτήρας της τηλεόρασης, ένας διασκεδαστής – και κατά τη γνώμη μου τσαρλατάνος. Μορφωμένος και ευχάριστος και ευγενικός τσαρλατάνος, όχι σαν τους Έλληνες τσαρλατάνους, που συνήθως είναι άξεστοι και ανόητοι. Αλλά παραμένει, κατά τη γνώμη μου, πολύ δημοφιλής στο Συντηρητικό Κόμμα και ιδίως στους εθνικιστές που νοσταλγούν τη Βρετανική Αυτοκρατορία (υπάρχουν αρκετοί). Φυσικά οι πρώην φίλοι του στη φιλελεύθερη πτέρυγα του κόμματός του δεν θέλουν να τον βλέπουν ούτε ζωγραφιστό.

Ναι, είμαι απαισιόδοξος, διότι η κυβέρνηση συνεχίζει να έχει απαράδεκτη εθνικιστική ρητορική. Το μόνο αισιόδοξο μήνυμα είναι ότι μετά το δημοψήφισμα δημιουργήθηκαν πολλές κινήσεις από φιλοευρωπαίους πολίτες που αυτο-οργανώθηκαν για να συμμετάσχουν με κάποιον τρόπο στη δημόσια συζήτηση. Εγώ συμμετείχα στην ίδρυση μιας νέας οργάνωσης μιας κίνησης πολιτών που λέγεται CommonGround. Υπάρχουν πολλές τέτοιες πρωτοβουλίες. Ελπίζω ότι θα καταφέρουν να πετύχουν όσα δεν πέτυχαν το Εργατικό Κόμμα και το Κόμμα των Φιλελευθέρων, δηλαδή να επηρεάσουν την κοινή γνώμη και να υπερασπιστούν τις αξίες της ανοιχτής κοινωνίας στη δημόσια σφαίρα. Ελπίζω, τέλος, ότι η όποια κυβέρνηση θα αναγκαστεί να κάνει και δεύτερο δημοψήφισμα όταν οι (σκληροί) όροι της εξόδου από την Ε.Ε. θα γίνουν τελικά γνωστοί. Και τότε, ίσως κερδίσουμε.

Φυσικά και είναι υπερασπίσιμη. Η Ε.Ε. είναι το πιο σημαντικό πολιτικό επίτευγμα των τελευταίων 50 χρόνων. Πρέπει όμως να την υπερασπιστούμε γι’ αυτό που είναι, όχι γι’ αυτό που δεν είναι. Δεν είναι ούτε υπερκράτος ούτε πρόδρομος ομοσπονδίας. Δεν είναι επίσης η μαγική λύση σε όλα τα προβλήματά μας. Τα μέλη της Ε.Ε. και ιδίως η Ελλάδα πρέπει να φροντίσουν τα του οίκου τους. Είναι συνηθισμένο τα πολιτικά κόμματα (σε όλες τις χώρες) και ιδίως οι λαϊκιστές, όπως ο Μπέπε Γκρίλο, ο Τσίπρας και ο Φάρατζ, να ρίχνουν το φταίξιμο στην Ε.Ε. για τα πάντα. Οι λαϊκιστές εκμεταλλεύονται τον θυμό του κόσμου πουλώντας φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Το μήνυμα όμως της Ε.Ε. πρέπει να ανανεωθεί και γι’ αυτό χρειάζεται πολιτική ανανέωση στην Ευρώπη – και ιδίως στην Ελλάδα.