Λ. Γεωργακόπουλος: «Ο άνθρωπος φαντάζεται περισσότερα απ’ όσα αντέχει»

Το «Περιμένοντας τον Godot» είναι το σημαντικότερο έργο του θεάτρου μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ταυτόχρονα ένα από τα διάσημα καλλιτεχνικά αινίγματα όλων των εποχών. Δεν είναι τυχαίο πως το έργο παντρεύει τουλάχιστον τρία προϋπάρχοντα είδη (το αρλεκίνικο θέατρο της commedia dell’ arte, τη σαιξπηρική παραβολική κωμωδία και το υπερρεαλιστικό θέατρο των αρχών του 20ού αιώνα) με το υπαρξιστικό θέατρο του παραλόγου που αναδύεται τη δεκαετία του 1940. Ωστόσο, το κείμενο που προκύπτει παραμένει ένας γρίφος, ο οποίος με τη σειρά του δομείται σε μια ακολουθία αινιγμάτων που κυριολεκτικά και μεταφορικά δεν απαντιούνται: «ποιοι είμαστε;», «ποιον περιμένουμε;», «ποιος είναι ο Γκοντό;», «γιατί περιμένουμε;», «τι θα απογίνουμε;». Και όμως, από αυτή την ακολουθία των αινιγμάτων προέκυψε ένα ολόκληρο είδος στο σύγχρονο θέατρο, το «θέατρο του υπαρξιακού κενού» ή το «θέατρο του μηδενός» ή και «θέατρο του παραλόγου». Το έργο διαλέγεται ευθέως με την τραγική μοίρα, έτσι όπως την αποκαλύπτουν η κλασική τραγωδία και ο Σαίξπηρ. Το μεγάλο διακύβευμα που εγκαθιστά ο Μπέκετ με αυτό το έργο είναι η απραξία ως τραγωδία. Στη σκηνή του τραγικού θεάτρου ανέβαιναν άνθρωποι που διεκδικούσαν το δικαίωμα να μετουσιώσουν τη βούλησή τους σε πράξη και σπαράσσονταν μέσα σε αυτή τη διαδρομή. Ο Μπέκετ είχε τη μεγαλοφυΐα να καταλάβει πως ο μεταπολεμικός κόσμος είναι ένας κόσμος ετερονομίας: έτσι, δημιούργησε δύο ήρωες που δεν βούλονται ούτε πράττουν, μα περιμένουν τον ερχομό ενός άλλου να γεμίσει το κενό της απραξίας τους και της ύπαρξής τους. Είναι ένα έργο με τρομερή γοητεία, γιατί είναι ανοιχτό σε πάρα πολλές ερμηνείες, με το νόημα να διαφεύγει συνεχώς, γιατί έχει μια παράδοξη ελευθερία στη σκηνική του εκδοχή, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πάρα πολλές δεσμευτικές σκηνικές οδηγίες, γιατί λειτουργεί με τρομερή δύναμη και πολυεπίπεδα στον οποιονδήποτε δέκτη. Η πρωτοτυπία του έργου και η κρυπτικότητά του, μαζί με μια φαινομενικά μπουφονική αφέλεια, το κατέστησαν από «μεγάλο θεατρικό σκάνδαλο» σε ένα έργο-μύθο του 20ού αιώνα που όλοι θέλουν να αναμετρηθούν μαζί του.

Από την αρχή της συνεργασίας μας υπήρξε μια «ευκολία», δεν χρειάζονταν πολλά λόγια, μπορούσες να καταλάβεις τον άλλο σε ένα βαθύτερο επίπεδο, μπορούσες να τον εμπιστευτείς, να του δώσεις χώρο και να πάρεις τον δικό σου, να δημιουργείς με κοινό στόχο σε κοινούς άξονες, να υπάρχει χαλαρότητα και καλοσύνη. Μπορείς να το ονομάσεις και χημεία, που αναφέρετε, αλλά στο μυαλό μου αυτό είναι δευτερεύον. Και δεν νομίζω πως στην προσπάθειά μας κρύβεται κάποια ιδιαίτερη δουλειά. Αυτό που μας ενώνει περισσότερο είναι μάλλον η αγωνία να υπάρξουμε ως παροντικοί άνθρωποι μέσα σε κείμενα που μας ξεπερνούν.

Η θεμελιακή αντίφαση της ανθρώπινης φύσης. Ο άνθρωπος είναι πλασμένος για να δημιουργεί και για να σκοτώνει. Ο άνθρωπος ως φαντασιακή οντότητα θέλει πιο πολλά απ’ όσα ζητάει ως υλική πραγματικότητα – με άλλα λόγια, φαντάζεται περισσότερα απ’ όσα αντέχει. Και συνάμα ο άνθρωπος αγαπάει και μισεί περισσότερο απ’ όσο μπορεί να φανταστεί. Αυτό το τερατικό σύνθεμα αντιφάσεων είναι ο άνθρωπος. Όσο πολιτισμό κι αν οικοδομήσει για να καταστείλει τις ορμές του, στο τέλος πάντοτε αυτές θα αναδύονται και θα επανεκκινούν την ολέθρια Ιστορία.

Οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι μια δύσκολη εξίσωση. Είναι ένα μέγα ψεύδος – που ωστόσο είναι ζωτικό και αναγκαίο για να συνεχίσουμε τη ζωή. Ο Σαρτρ επέμενε πως «η κόλασή μας είναι οι άλλοι» – ωστόσο, χωρίς αυτούς τους άλλους, θα ζούμε σε έναν παγερό, απαίσιο και εφιαλτικό… παράδεισο.

Σάμουελ Μπέκετ

Σκηνοθεσία: Νατάσα Τριανταφύλλη

Παίζουν: Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Δημήτρης Μπίτος, Αντώνης Αντωνόπουλος, Αινείας Τσαμάτης

«The Boy» voice over: Λένα Παπαληγούρα

Αίθριο Μουσείου Μπενάκη, Πειραιώς 138

Πληροφορίες & κρατήσεις: 210 3255444

Πρεμιέρα: 14 Ιουλίου 2016

Μόνο για 14 παραστάσεις

Τρίτη-Κυριακή: 21:30