Αριέττα Μουτούση: «Σημασία έχει το τώρα»
Αναμετριέται μαζί τους για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά και μας μιλάει γι’ αυτή την ιδιαίτερη «συγκατοίκηση».
Φοβηθήκατε τις αντικειμενικές δυσκολίες που δημιουργεί για τον αναγνώστη και τον θεατή η γλώσσα του Παπαδιαμάντη;
Πράγματι, φοβήθηκα πολύ. Βέβαια, σχεδόν πάντα φοβάμαι πως δεν θα τα καταφέρω, πως δεν θα είμαι καλή. Ευτυχώς, πρόλαβα να πω «ναι» πριν καταλάβω, πραγματικά, τη δυσκολία του έργου. Όμως είχαμε μεγάλη βοήθεια από τη σκηνοθέτριά μας, με ασκήσεις και πολλή δουλειά. Συνέβη, μάλιστα, εκείνη την περίοδο να χρειαστεί να ταξιδέψω οδικώς. Το φυσικό τοπίο, με κάποιον τρόπο, με βοήθησε πολύ. Και έπιασα τον εαυτό μου να λέει τα λόγια του Παπαδιαμάντη συνέχεια. Σύντομα έπαψα να βλέπω δυσκολίες στο κείμενο ή στην ερμηνεία. Το ένιωσα σαν μια προσευχή. Ένιωσα σαν να προσευχόμουν εγώ.
Τελικά, ο κόσμος αγάπησε την παράσταση, όσο δύσκολος κι αν είναι ο Παπαδιαμάντης…
Όντως. Ήταν κάτι που δεν περίμενα. Εντυπωσιάστηκα. Κυρίως με την προσέλευση νέων ανθρώπων. Ήταν συγκινητικό από τη μια, περίεργο από την άλλη. Γι’ αυτό και ρωτούσα συνέχεια τα νέα παιδιά που ήρθαν στο θέατρο «αν τους άρεσε», «αν κατάλαβαν». Ήταν θετικές οι εντυπώσεις και οι απαντήσεις τους, ενώ όσες λέξεις δεν γνώριζαν –και υπάρχουν πολλές τέτοιες στα κείμενα του Παπαδιαμάντη– δεν ενόχλησαν, γιατί η ερμηνεία τους καθορίζεται από τη ροή, από την ερμηνεία.
Και την ευρηματική σκηνοθεσία.
Κυρίως αυτό. Η καθοδήγηση της Άννας Παπαμάρκου ήταν καθοριστική. Ουσιαστική. Χωρίς την Άννα η παράσταση δεν θα είχε αυτή την απήχηση, αυτό είναι βέβαιο.
Το έργο βασίζεται σε νοσταλγικές αναμνήσεις. Είναι καλό πράγμα η νοσταλγία;
Δεν νομίζω πως βασίζεται στη νοσταλγία. Είναι περισσότερο ένας απολογισμός ζωής, που είναι πάντα χρήσιμος και εποικοδομητικός. Αν με ρωτάτε γενικά αν είναι χρήσιμη η νοσταλγία, θα σας έλεγα πως όχι. Σημασία έχει το τώρα, η στιγμή. Οι αναπολήσεις, οι δεύτερες σκέψεις πως αυτό θα μπορούσα να το είχα κάνει αλλιώς ή καλύτερα, δεν προσθέτουν, σε αποπροσανατολίζουν από το σήμερα, από τη ζωή, από τη δημιουργία. Όχι πως το παρελθόν δεν σου προσφέρει μαθήματα, αλλά όχι ως νοσταλγία.
Οι γυναίκες στα έργα του Παπαδιαμάντη έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο και η εμβάθυνση στη γυναικεία φύση εκπλήσσει. Οι άντρες συγγραφείς και δραματουργοί τελικά απεικονίζουν καλύτερα τις γυναίκες;
Ο Παπαδιαμάντης ήταν από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με τη γυναίκα σε τόσο βάθος και απέδωσαν τη φύση της τόσο σωστά και ουσιαστικά. Ήταν επαναστάτης, γι’ αυτό και αγαπιέται ακόμα. Έχει γράψει, και μάλιστα εκείνη την εποχή, πολύ αληθινά πράγματα για τη γυναίκα. Όμως δεν νομίζω πως είναι θέμα φύλου του συγγραφέα το πώς θα αποδοθεί η γυναίκα σε ένα έργο. Δεν νομίζω καν πως πρέπει να διαχωρίζουμε τους δραματουργικούς ήρωες σε γυναίκες και άντρες.
Σας βρίσκουμε όμως και στο Επί Κολωνώ και στην «Αγαπητή Ελένα».
Πράγματι, για τρίτη χρονιά. Είναι μια παράσταση που ανέβηκε πρώτη φορά όταν η Ελένη Σκότη και ο Γιώργος Χατζηνικολάου δημιούργησαν το θέατρο Επί Κολωνώ. Το έργο αφορά μια καθηγήτρια και τη σχέση της με τέσσερις μαθητές της που βρίσκονται στην αποφοίτηση. Είναι ένα σπουδαίο έργο και η συνύπαρξή μου στη σκηνή με τους τέσσερις νεαρούς πρωταγωνιστές πολύ ιδιαίτερη. Ακόμα πιο ιδιαίτερες όμως είναι οι παραστάσεις, όπου στο κοινό βρίσκονται πραγματικοί μαθητές και μετά κάνουμε συζήτηση γύρω από το έργο. Πολύ ουσιαστικές συζητήσεις.
Την ίδια στιγμή σχολεία, όπως στο Ωραιόκαστρο, διαμαρτύρονται για τα παιδιά των προσφύγων και με ανακοινώσεις των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων αρνούνται τη συνύπαρξη με τα παιδιά τους.
Δεν θέλω να κρίνω τους ανθρώπους, ακόμα και όταν διαφωνώ μαζί τους. Προφανώς έχουν τους λόγους τους και προφανώς συμβαίνουν και πράγματα που δεν γνωρίζω. Σίγουρα όμως όλα αυτά κρύβουν φόβο.
INFO
«Η Νοσταλγός» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Σκηνοθεσία: Άννα Παπαμάρκου
Παίζουν: Αριέττα Μουτούση, Μαρία Λογοθέτη, Δημήτρης Λιόλιος
Στον ρόλο του μπαρμπα-Μοναχάκη εμφανίζεται κινηματογραφικά ο Θοδωρής Κατσαφάδος.
Από τις 26 Σεπτεμβρίου κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15.
Θέατρο Αλκμήνη, Αλκμήνης 8-12, Γκάζι
Τηλ.: 211 4111110
«Αγαπητή Ελένα» της Λουντμίλα Ραζουμόβσκαγια
Μετάφραση: Βικτώρια Χαραλαμπίδου, Ειρήνη Χαραλαμπίδου
Σκηνοθεσία: Ελένη Σκότη
Παίζουν: Αριέττα Μουτούση, Γιάννης Λεάκος, Δημήτρης Σαμόλης, Χρήστος Κοντογεώργης, Ηρώ Πεκτέση
Οι παραστάσεις ξεκινάνε τον Οκτώβριο.
Επί Κολωνώ, Ναυπλίου 12 & Λένορμαν, Κολωνός
Τηλ.: 210 5138067
