Το έμφραγμα στέλνει σινιάλο - Free Sunday
Το έμφραγμα στέλνει σινιάλο

Το έμφραγμα στέλνει σινιάλο

Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι ο πιο ενδόμυχος φόβος μας. Γιατί μπορεί να αποβεί θανατηφόρο και συμβαίνει ξαφνικά. Σωστά; Κι όμως, τα εμφράγματα, προτού συμβούν, στέλνουν προειδοποιητικά σινιάλα τα οποία μας βοηθούν ώστε να μην πιαστούμε «αδιάβαστοι». Ο καρδιολόγος Γιώργος Πλακογιαννάκης αποκαλύπτει τι πρέπει να προσέχουμε για να έχουμε το κεφάλι μας και την καρδιά μας ήσυχα.

Ας δούμε τα σήματα κινδύνου λίγες μέρες πριν από το έμφραγμα: Οι ασθενείς, συνήθως, περιγράφουν ενδεχόμενα πρόδρομα ενοχλήματα, όπως πλάκωμα ή σφίξιμο στο στήθος, την αίσθηση πως ένα «χταπόδι» τούς σφίγγει στο στήθος, πόνο που «χτυπάει» στο στήθος, στην πλάτη και στο σαγόνι και συνδυάζεται με μούδιασμα στο αριστερό χέρι, πόνο και στις δύο ωμοπλάτες, καθώς και στα δύο χέρια, πόνο στον λαιμό και μούδιασμα στο κάτω σαγόνι ή πόνο στο στομάχι ψηλά, εκεί όπου τελειώνουν τα οστά του θώρακα. Τα συμπτώματα παρουσιάζονται πάντα κατά τη διάρκεια της κόπωσης, την ώρα, για παράδειγμα, που κάποιος περπατάει βιαστικά ή ανεβαίνει μια σκάλα. Αν εκδηλωθούν μετά από σχετικά μεγάλη προσπάθεια, π.χ. μετά από βαριές δουλειές στο σπίτι διάρκειας 1-2 ωρών ή μετά από πολύ γρήγορο περπάτημα διάρκειας 10 λεπτών, το περιστατικό είναι ήπιο. Αν εκδηλωθούν κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας μικρότερης έντασης, π.χ. όταν ανεβαίνει κάποιος δύο ορόφους με τα πόδια ή περπατάει γρήγορα για 4 λεπτά, το περιστατικό χαρακτηρίζεται μέτριου βαθμού. Αν όμως εκδηλωθούν με την ελάχιστη προσπάθεια, π.χ. όταν κάποιος περπατάει για μόλις 40 μέτρα, ανεβαίνει στον πρώτο όροφο, βγαίνει στο κρύο περιβάλλον, μεταφέρει τα ψώνια του σούπερ μάρκετ ή σκύβει για να στρώσει το κρεβάτι του, τότε το περιστατικό είναι βαριάς μορφής. Το κύριο, πάντως, χαρακτηριστικό τους είναι πως μόλις ο ασθενής σταματήσει τη δραστηριότητά του, τα ενοχλήματα υποχωρούν σε 5 λεπτά.

«Σε υποψία εμφράγματος, καλούμε αμέσως ασθενοφόρο για να μεταφέρει ταχύτατα τον ασθενή σε νοσοκομείο όπου υπάρχει αιμοδυναμικό εργαστήριο». Γιώργος Πλακογιαννάκης, καρδιολόγος

Λίγες ώρες πριν από το έμφραγμα εμφανίζεται ένας εξαιρετικά δυνατός πόνος στο στήθος που οι ασθενείς τον περιγράφουν σαν «κάψιμο» ή «μαχαιριά στην καρδιά». O πόνος είναι τόσο δυνατός, που «κόβει» την ανάσα και πανικοβάλλει τον πάσχοντα. Παράλληλα, ο ασθενής νιώθει ότι τον λούζει κρύος ιδρώτας. H ενόχληση αυτή μπορεί να παρουσιαστεί εν ώρα ηρεμίας, μετά από ένα πλούσιο γεύμα, μια μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση, μια κατάσταση πολύ έντονου στρες ή ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Δεν αποκλείεται, βέβαια, να παρουσιαστεί και κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας (π.χ. περπάτημα). Ακόμη κι αν ο οξύς πόνος υποχωρήσει γρήγορα, η εφίδρωση και η ταχύπνοια μπορεί να διαρκέσουν 10 λεπτά. Αν συμβεί αυτό, πρέπει να πάτε αμέσως στο πλησιέστερο νοσοκομείο, ακόμη κι αν ο πόνος έχει υποχωρήσει. Προσοχή: Ο ασθενής θα πρέπει να μεταφέρεται στο νοσοκομείο με ασθενοφόρο και όχι με άλλα μεταφορικά μέσα, γιατί οι αρρυθμίες που συμβαίνουν την πρώτη ώρα μετά το έμφραγμα είναι πολύ επικίνδυνες. Γι’ αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση ο ασθενής να πάει στο νοσοκομείο οδηγώντας. Στο νοσοκομείο ο εμφραγματίας εισάγεται σε μονάδα εμφραγμάτων. Η αντιμετώπιση των εμφραγμάτων γίνεται στο αιμοδυναμικό εργαστήριο. Στο αρχικό στάδιο, η ισχαιμία του μυοκαρδίου είναι αναστρέψιμη, δηλαδή με την αποκατάσταση της αιμάτωσης η ισχαιμία παρέρχεται. Ανεπανόρθωτη νέκρωση αρχίζει στο υπενδοκάρδιο της αριστερής κοιλίας σε 20 λεπτά και προχωρεί σταδιακά προς το επικάρδιο. Η νέκρωση συνήθως ολοκληρώνεται μέσα σε 2-4 ώρες, ανάλογα με τον βαθμό της ισχαιμίας και την ύπαρξη παράπλευρης κυκλοφορίας. Με βάση αυτά τα στοιχεία καθίσταται σαφής ο ρόλος της έγκαιρης και πλήρους αποκατάστασης της στεφανιαίας ροής με διάνοιξη του υπεύθυνου για το έμφραγμα αγγείου, με αποτέλεσμα τη μείωση του μεγέθους του εμφράγματος, βελτίωση της λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας και μείωση της θνητότητας. Οξεία επαναιμάτωση μπορεί να επιτευχθεί είτε φαρμακολογικά με ενδοφλέβια χορήγηση θρομβολυτικής αγωγής είτε μηχανικά με τη λεγόμενη πρωτογενή αγγειοπλαστική.

Ας δούμε τώρα σε τι χρησιμεύει το τεστ κοπώσεως στην πρόγνωση των εμφραγμάτων. Το τεστ κοπώσεως, στο οποίο υποβάλλονται μέχρι σήμερα οι ασθενείς που έχουν εμφανίσει κάποια συμπτώματα καρδιακής πάθησης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τα υγιή άτομα, προκειμένου να διαγνωστούν ορισμένα σημάδια που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία τους στο μέλλον. Έτσι, τα υγιή άτομα που εμφανίζουν μικρή διάρκεια κόπωσης ή έκτακτες κοιλιακές συστολές έχει βρεθεί ότι έχουν μεγαλύτερη θνητότητα αλλά και μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν στο μέλλον από καρδιοαγγειακές παθήσεις. Με αυτόν τον τρόπο ο γιατρός μπορεί να διαπιστώσει ποιοι ασθενείς έχουν ανάγκη από συστηματική επιτήρηση στο μέλλον.

Παράγοντας κινδύνου η διακοπή των καρδιολογικών φαρμάκων

Πρόσφατες έρευνες από το πρόγραμμα εκτίμησης καρδιαγγειακού κινδύνου του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛΙΚΑΡ) έδειξαν ότι ένας στους έξι καρδιολογικούς ασθενείς κόβει τα φάρμακά του ή τα περιορίζει, γιατί δυσκολεύεται να πληρώσει τη συμμετοχή (ύψους 25%). Η διακοπή ή «αραίωση» του δοσολογικού σχήματος της θεραπείας αποτελεί ισχυρό παράγοντα κινδύνου για έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο ή για δεύτερο καρδιαγγειακό επεισόδιο, αν έχει προηγηθεί το πρώτο. Αν στη διακοπή της υπολιπιδαιμικής αγωγής προσθέσουμε και το γεγονός ότι 60% των υπερτασικών ατόμων παραμένουν αρρύθμιστοι, εύλογα προκύπτει το συμπέρασμα ότι η πλειονότητα των καρδιολογικών ασθενών παραμένει στη λεγόμενη «ζώνη κινδύνου».

Κολπική μαρμαρυγή, η καρδιοπάθεια των ηλικιωμένων

Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή μορφή αρρυθμίας και απαντάται σε μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων ατόμων. Από μελέτες προκύπτει ότι στην Ελλάδα έχουμε περίπου 300.000 ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τριπλάσιο κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα τελευταία χρόνια με τα νέα αντιαρρυθμικά φάρμακα έχει συντελεστεί επανάσταση στην αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής. Παράλληλα, έξυπνες συσκευές μετρούν τον χρόνο πήξης του αίματος, ώστε να μη χρειάζεται να κάνουν τακτικά εξετάσεις οι ασθενείς.