Αποστολή στο Βερολίνο: Βιοδείκτης που ανιχνεύεται στο αίμα «βλέπει» την πολλαπλή σκλήρυνση

Με τη φαρέτρα για την αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης να περιλαμβάνει πληθώρα θεραπειών (ενέσιμες και σε χάπια), οι ερευνητές ρίχνουν πλέον το βάρος στην ανάπτυξη νέων εργαλείων, για την ακόμα πιο ακριβή πρόγνωση της νόσου, ώστε η εξατομικευμένη αγωγή να αρχίσει γρήγορα και να είναι πιο αποτελεσματική. Στο 34ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Θεραπεία και την Έρευνα στην Πολλαπλή Σκλήρυνση (ECTRIMS), στο Βερολίνο, ανακοινώθηκε η ανάπτυξη του πρώτου βιοδείκτη που εντοπίζεται με μια απλή αιματολογική εξέταση, γεγονός που φέρνει την επανάσταση στην παρακολούθηση της νόσου. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου του Καναδά Xavier Montalban, με τη βοήθεια του βιοδείκτη διαγιγνώσκεται ο βαθμός απομυελίνωσης μέσα από τη μέτρηση της συγκέντρωσης των νευροϊνιδίων στο αίμα του ασθενή.

Ο νέος βιοδείκτης, που προστέθηκε στον αλγόριθμο του θεραπευτικού στόχου ως 5ο σημείο στο λεγόμενο «NEDA 5», συμπληρώνει το πλαίσιο παρακολούθησης της πολλαπλής σκλήρυνσης. Ο νέος θεραπευτικός στόχος είναι η απουσία των υποτροπών, των νέων βλαβών στη μαγνητική τομογραφία και της εξέλιξης της σωματικής αναπηρίας, η μειωμένη απώλεια εγκεφαλικού όγκου και η χαμηλή συγκέντρωση νευροϊνιδίων στο αίμα. Στην πράξη, μέσα από αυτούς τους παράγοντες αξιολόγησης όχι μόνο αρχίζει πιο νωρίς η θεραπεία στους πρωτο-θεραπευόμενους ασθενείς αλλά επίσης εντοπίζεται έγκαιρα η ανάγκη αλλαγής της θεραπείας, προκειμένου ο ασθενής να ανταποκριθεί καλύτερα. Σημαντικό ρόλο στην κλινική πράξη διαδραματίζει η μαγνητική τομογραφία, που εντοπίζει τις νέες βλάβες στον εγκέφαλο πριν εκδηλωθούν τα συμπτώματα. Οι ειδικοί συνιστούν στους ασθενείς να κάνουν τουλάχιστον μία μαγνητική τομογραφία τον χρόνο, με το ίδιο πρωτόκολλο, ώστε τα ευρήματα να είναι συγκρίσιμα.

Στο «βαρύ πυροβολικό» για την αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης περιλαμβάνεται το ενδοφλέβιο natalizumab της Biogen που χορηγείται σε ασθενείς με υψηλή δραστηριότητα νόσου. Μια δοκιμασμένη πρώτης γραμμής θεραπεία για τη συχνότερη μορφή της πολλαπλής σκλήρυνσης (υποτροπιάζουσα, διαλείπουσα) είναι το χάπι του φουμαρικού διμεθυλεστέρα (2 φορές την ημέρα), με το οποίο οι έρευνες έδειξαν ότι ο αριθμός των υποτροπών παραμένει ιδιαίτερα χαμηλός στα εννέα χρόνια για τους νεοδιαγνωσμένους ασθενείς.

Το «άγιο δισκοπότηρο» στην αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης παραμένει η θεραπεία που θα επιδιορθώνει την απομυελίνωση, ώστε ο ασθενής να γίνεται καλύτερα, και σε αυτή την κατεύθυνση «τρέχει» έρευνα για το μονοκλωνικό αντίσωμα opicinumab. Σε κάθε περίπτωση, η ελαχιστοποίηση των υποτροπών και το «πάγωμα» της εξέλιξης της ασθένειας μειώνουν τον κίνδυνο να μεταπέσει ο ασθενής στη δευτεροπαθώς προϊούσα μορφή, για την οποία δεν υπάρχει θεραπεία. Η ημέρα που όλες οι μορφές της πολλαπλής σκλήρυνσης θα θεραπεύονται αργεί, όμως στο Βερολίνο κατέστη σαφές πως ο δρόμος που οδηγεί σε αυτόν τον έως πρόσφατα ουτοπικό προορισμό έχει ανοίξει.