Αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα: Μια όχι και τόσο σπάνια ασθένεια

Περισσότεροι από 25.000 άνθρωποι στην Ελλάδα ταλαιπωρούνται από την αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ), τη νόσο στην οποία είναι αφιερωμένος ο μήνας Σεπτέμβριος και αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της δημόσιας υγείας. Πρόκειται για μια προοδευτική φλεγμονώδη πάθηση των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης. Από τη νόσο προσβάλλονται συχνότερα οι άνδρες (αναλογία ανδρών-γυναικών 3:1).

Στις γυναίκες η νόσος είναι ηπιότερη, εμφανίζεται σε νεαρότερες ηλικίες, ο πόνος είναι εντονότερος στον αυχένα και στις περιφερικές αρθρώσεις, έχει αργή εξέλιξη και προκαλεί σπανιότερα αγκύλωση της σπονδυλικής στήλης. Συχνά παρουσιάζεται έξαρση μετά τον τοκετό.

Στους άνδρες προσβάλλονται οι ιερολαγόνιες αρθρώσεις (σημείο της λεκάνης όπου συνδέεται με το ιερό οστό) και η σπονδυλική στήλη, καθώς και τα ισχία μερικές φορές και σπανιότερα οι ώμοι. Μακροχρόνια νόσος της σπονδυλικής στήλης συχνά οδηγεί σε αγκύλωσή της.

Η νόσος εμφανίζεται αρχικά με ελαφρύ πόνο χαμηλά στη μέση και στους γλουτούς και πρωινή δυσκαμψία («πιάσιμο»). Ο πόνος μπορεί να επεκτείνεται στη ράχη, στο στέρνο και στον αυχένα. Μερικοί παραπονιούνται για πόνο στους τροχαντήρες (το σημείο του μηριαίου οστού όπου συνδέεται με τη λεκάνη), στις φτέρνες και γενικά στα σημεία πρόσφυσης των τενόντων και των συνδέσμων στα οστά (ενθεσοπάθεια). Το 20% των ασθενών παρουσιάζει αρθρίτιδα στους ώμους ή στα ισχία.

Στην πορεία της νόσου, περίπου 40% των ασθενών εμφανίζουν ιρίτιδα (φλεγμονή της ίριδας του ματιού). Η ικανότητα αναπνοής μπορεί να επιβαρυνθεί ως αποτέλεσμα της αγκύλωσης των αρθρώσεων του θώρακα. Σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, οι ασθενείς με ΑΣ αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Η οστεοπόρωση και η οστεοπενία είναι συχνές στην ΑΣ.

Η διάγνωση της ΑΣ γίνεται βάσει της κλινικής εικόνας φλεγμονώδους οσφυαλγίας και ενθεσίτιδας, ή αρθρίτιδας, σε συνδυασμό με ακτινολογικά ευρήματα ιερολαγονίτιδας ή και, σε προχωρημένα στάδια, προσβολής της σπονδυλικής στήλης.

Όπως τονίζει η Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία, η καθυστέρηση στην επίσκεψη, ή η μη επίσκεψη σε ρευματολόγο, έχει πολύ μεγάλη σημασία για τους ασθενείς, καθώς η ΑΣ μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια κινητικότητας αν δεν αντιμετωπιστεί καταλλήλως και εγκαίρως. Η έγκαιρη διάγνωση από τον ρευματολόγο μπορεί να μειώσει τη συσσώρευση μη αναστρέψιμων βλαβών στις αρθρώσεις.

Το φορτίο της ΑΣ είναι σημαντικό για τον ασθενή και την κοινωνία. Είναι σημαντική η απώλεια λειτουργικότητας λόγω του χρόνιου πόνου και της ψυχικής επιβάρυνσης (κατάθλιψη και άγχος). Οι ασθενείς υφίστανται αρνητική επίδραση στην ικανότητα για εργασία, ενώ σημαντικά είναι τα κόστη λόγω της απώλειας της λειτουργικής ικανότητας, αλλά και της θεραπευτικής αντιμετώπισης του νοσήματος.