HIV: Θεαματικές οι επιστημονικές εξελίξεις, όμως παραμένουν το στίγμα και οι δυσκολίες

Η ανάγκη να εξαλειφθεί το στίγμα από τον ιό HIV και τους ανθρώπους που ζουν με αυτόν ήταν για μία ακόμη φορά το κύριο μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας AIDS (1 Δεκεμβρίου). Η επιστημονική κοινότητα, η ελληνική πολιτεία και οι εκπρόσωποι των ανθρώπων με HIV τονίζουν την αρνητική συμβολή του στίγματος στην προσπάθεια αναχαίτισης της εξάπλωσης της νόσου, για τον περιορισμό της οποίας διαθέτουμε πλέον ισχυρά όπλα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελετή έναρξης του 31ου Πανελλήνιου Συνεδρίου AIDS της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ) συμμετείχε ο Γιώργος Καπουτζίδης, που με το χιούμορ αλλά και τις αναφορές του ένωσε και τη δική του φωνή στην προσπάθεια αποδόμησης του στίγματος στην ελληνική κοινωνία. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ο ιός είναι ο άγνωστος x που δεν ξέρουμε πώς προήλθε. Και αυτόν τον άγνωστο τον έχουμε νικήσει. Ενώ το στίγμα, που το έχουμε δημιουργήσει εμείς, δεν μπορούμε να το νικήσουμε ακόμα. Έχουμε καταφέρει το δύσκολο, το άγνωστο, τον εχθρό που μας ήρθε ουρανοκατέβατος. Και τον έχουμε κουμαντάρει, τον δαμάσαμε, τον κερδίζουμε χρόνο με τον χρόνο, μέρα με τη μέρα, και το στίγμα, που το έχουμε φτιάξει μόνοι μας, με δική μας ευρεσιτεχνία, δεν έχουμε καταφέρει να το κερδίσουμε. Η επιστήμη προχωρά, όμως το στίγμα παραμένει. Εμείς, λοιπόν, που είμαστε εδώ και που για να είμαστε εδώ μάλλον το έχουμε κερδίσει, πρέπει να φωνάξουμε πιο δυνατά. Πρέπει να το πούμε: ότι εμείς το νικήσαμε το στίγμα. Όπου μπορεί ο καθένας. Στην τηλεόραση, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις παρέες. Ας το πούμε αυτό το πράγμα».

Κατά τις εργασίες του συνεδρίου αναφέρθηκαν οι πολλαπλές δυσκολίες που έχουν εμφανιστεί και εντείνονται τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τη διαχείριση από το ΕΣΥ των ανθρώπων που ζουν με HIV, με σημαντικότερη τις ελλείψεις σε απαραίτητα υλικά για την εξέταση των ατόμων αυτών.

Όπως ανέφερε ο πρόεδρος της ΕΕΜΑΑ, παθολόγος-λοιμωξιολόγος Μάριος Λαζανάς, επί σχεδόν πέντε χρόνια η εξέταση για ιικό φορτίο δεν διενεργείται ή διενεργείται με μεγάλη καθυστέρηση και συγχρόνως σπανίζουν οι απαντήσεις γονοτυπικής αντοχής, με αποτέλεσμα την πλημμελή εργαστηριακή παρακολούθηση των ατόμων με HIV λοίμωξη.

Συγχρόνως, πολλές μονάδες λοιμώξεων, λόγω τραγικών ελλείψεων, υπολειτουργούν και προτίθενται να αναστείλουν τη λειτουργία τους. Επίσης, σε αναμονή είναι η χορήγηση της Prep (προφυλακτικής αγωγής), η οποία διεθνώς έχει μειώσει σημαντικά τις μολύνσεις μεταξύ ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες.

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Παρασκευή, αναπληρωτή καθηγητή Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στο Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το 2018 ζούσαν με τον HIV περίπου 37,9 εκατομμύρια άτομα. Το 2018 διαγνώσθηκαν 1,7 εκατομμύρια νέες μολύνσεις, αριθμός που απέχει σημαντικά από τους στόχους που έχουν τεθεί για τον έλεγχο της πανδημίας του AIDS μέχρι το 2030. Εντούτοις, η μεγάλη αύξηση της πρόσβασης των ατόμων στην αντιρετροϊκή θεραπεία κατά τα τελευταία έτη είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των θανάτων παγκοσμίως και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που ζουν με τον HIV.

Στην Ελλάδα, μετά από μια σταθεροποιητική τάση την τελευταία τριετία, παρατηρήθηκε, μετά από μία δεκαετία (4,8-9,2 άτομα ανά 100.000 πληθυσμού), ο μικρότερος αριθμός νέων διαγνώσεων της HIV λοίμωξης (4,4 άτομα ανά 100.000 πληθυσμού). Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση είναι ακόμα μεγαλύτερη (266 σε σχέση με 378-749 νέες διαγνώσεις την τελευταία δεκαετία), αν λάβουμε υπόψη μόνο τα άτομα ελληνικής προέλευσης.

Επίσης, όπως ανέφερε η Βησσαρία Σακκά, παθολόγος-λοιμωξιολόγος, επιμελήτρια Α΄ ΕΣΥ, ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ», έχουν υποβληθεί αξιόλογες επιστημονικές εργασίες οι οποίες συνεισφέρουν στη βαθύτερη κατανόηση και ανάδειξη των σημαντικών παραμέτρων της νόσου. Όσον αφορά τον «καταρράκτη φροντίδας υγείας» (Continuum of Care – CoC) για τον HIV, ανακοινώνονται τα αποτελέσματα από 11 χώρες της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, για το 2016 συνολικά, σύμφωνα με τα οποία είχε διαγνωστεί το 87% των ατόμων που ζουν με HIV, το 92% των διαγνωσμένων είχε λάβει αντιρετροϊκή θεραπεία, ενώ το 91% των ασθενών που είχαν ξεκινήσει θεραπεία είχε επιτύχει ιική καταστολή, πλησιάζοντας ουσιαστικά πολύ προς την επίτευξη των στόχων του UNAIDS 90-90-90.

Η κ. Σακκά σημείωσε ακόμη ότι το 2019 έλαβαν έγκριση στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη καινούργια αντιρετροϊκά σκευάσματα, τα οποία αναμένεται να κυκλοφορήσουν και στη χώρα μας στο εγγύς μέλλον. Νέες θεραπευτικές στρατηγικές και συνδυασμοί αντιρετροϊκών παρατεταμένης δράσης σε ενέσιμη μορφή αποτελούν ελκυστική προοπτική για το μέλλον της αντιρετροϊκής θεραπείας.