Καρκίνος: Νέα φιλοσοφία στη θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών - Free Sunday
Καρκίνος: Νέα φιλοσοφία στη θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών
Δυστυχώς, αναμένεται αύξηση των καθυστερημένων διαγνώσεων λόγω της εξέλιξης της πανδημίας του κορονοϊού.

Καρκίνος: Νέα φιλοσοφία στη θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών

Κατατάσσεται μεταξύ των βασικότερων αιτιών θανάτου σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ, έμμεσα ή άμεσα, αφορά τις μισές οικογένειες σε όλες τις κοινωνίες. Ο καρκίνος μάς απασχολεί όλους, αποτελώντας παράλληλα και βασικό ζήτημα δημόσιας υγείας. Την ίδια ώρα έχει βρεθεί στο επίκεντρο εντυπωσιακών επιστημονικών εξελίξεων, καθώς τα τελευταία χρόνια νέες θεραπείες, αλλά και ο τρόπος διάγνωσης και γενικότερα διαχείρισης των ασθενών, καταφέρνουν να επιμηκύνουν και να βελτιώσουν τις ζωές των ανθρώπων που νοσούν.

Το «μέλλον» στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου φαίνεται πως είναι σήμερα η ιατρική ακριβείας, όπως επισημαίνει και ο πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), Ιωάννης Μπουκοβίνας. Οι επιστήμονες μπορούν πλέον να δουν τον ασθενή και την κακοήθεια που τον πλήττει τόσο σφαιρικά, εξετάζοντας περιβαλλοντικούς, γενετικούς αλλά και συμπεριφορικούς παράγοντες κινδύνου, από την πρόληψη έως τη θεραπεία, όσο και εστιασμένα, «σπάζοντας» τους καρκίνους σε υποομάδες και αναπτύσσοντας θεραπευτικά σχήματα που ταιριάζουν στην κάθε περίπτωση. Οι εξελίξεις στην ογκολογία τρέχουν, με τη χώρα μας όμως να χρειάζεται να επιταχύνει για να φτάσει τις πιο αναπτυγμένες χώρες.

Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί όροι στη θεραπευτική προσέγγιση. Ο λόγος για την individualized medicine, που είναι η εξατομικευμένη ιατρική, την personalized medicine, δηλαδή την προσωποποιημένη ιατρική, και την precision medicine, δηλαδή την ιατρική ακριβείας.

Η εξατομικευμένη ιατρική είναι αυτή που αφορά παρεμβάσεις σε ένα άτομο, όπως, για παράδειγμα, η ανάπτυξη και χορήγηση CAR T cells, που προέρχονται από κύτταρα του ίδιου του ασθενή. Η προσωποποιημένη ιατρική αφορά παρεμβάσεις σε έναν υποπληθυσμό, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τον ίδιο τον άνθρωπο και τις προτιμήσεις του. Η ιατρική ακριβείας σχετίζεται με τη βιολογία του συγκεκριμένου όγκου, τη διάγνωση, την πρόγνωση, την ειδική θεραπεία, αλλά εντάσσει και την πρόληψη στον ασθενή, για παράδειγμα στις γυναίκες με BRCA θετικό καρκίνο μαστού, ενώ λαμβάνει υπ’ όψιν και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Πανδημία

Η πρωτόγνωρη κοινωνική αναταραχή που προκάλεσε η πανδημία σε όλο τον κόσμο οδήγησε σε μεγάλη αναδιαμόρφωση των συστημάτων υγείας παγκοσμίως, αναφέρει ο κ. Μπουκοβίνας. Η πανδημία αυτή έχει πολλές διαστάσεις, καθώς βλέπουμε πως δεν εστιάζουν όλοι οι φορείς στον ίδιο στόχο. Έτσι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εστιάζει στη συμπεριφορική διάσταση του προβλήματος και στο τι πρέπει να κάνουμε για να περιορίσουμε την εξάπλωση του ιού, ενώ ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) έχει βασικό στόχο την ανάπτυξη τεχνολογίας, φαρμάκων και εμβολίων, και στη μέση βρίσκεται η κοινωνία.

Η πανδημία φαίνεται ότι ενισχύει τις προϋπάρχουσες ανισότητες στην έγκαιρη διάγνωση και πρόσβαση στη θεραπεία στον καρκίνο και, δυστυχώς, γνωρίζουμε πως η πρόγνωση στον καρκίνο και η θνησιμότητα επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από τον χρόνο διάγνωσης και θεραπείας. Υπάρχουν αρκετά προβλήματα, όπως η ανεπαρκής προστασία και ο κίνδυνος μόλυνσης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, η περιορισμένη διενέργεια τεστ ανίχνευσης του ιού στους ασθενείς, η δυσκολία που αντιμετωπίζουν πολλοί ασθενείς με την τηλε-υγεία και πολλά άλλα.

Επεμβάσεις, όπως, για παράδειγμα, η αποκατάσταση μαστού σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού που έχουν υποβληθεί σε μαστεκτομή, καθυστερούν ή αναστέλλονται ως μη επείγουσες. Επιπλέον, η πανδημία έχει επηρεάσει τη διεξαγωγή μελετών και ερευνών για τον καρκίνο, που λαμβάνουν πλέον περιορισμένη χρηματοδότηση ή έχουν σταματήσει.

Στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Lancet», στην έκδοση του Νοεμβρίου, αναφέρεται πως η καθυστερημένη διάγνωση του καρκίνου θα οδηγήσει σε πιθανή αύξηση των θανάτων από τέσσερις κύριους καρκίνους: μαστού, πνεύμονα, παχέος εντέρου και οισοφάγου. Οι καθυστερήσεις στη διάγνωση εκτιμάται πως θα οδηγήσουν σε εκθετική αύξηση τόσο των θανάτων από καρκίνο όσο και των ασθενών σε προχωρημένο στάδιο της νόσου.

Ο Norman Sharpless, σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ, παρουσίασε πρόσφατα στοιχεία για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του μαστού, σύμφωνα με τα οποία οι θάνατοι ως το 2030 θα αυξηθούν σημαντικά λόγω του lockdown.

Τα αποτελέσματα της πανδημίας, λόγω των καθυστερήσεων της διάγνωσης και θεραπείας ογκολογικών ασθενών, δεν είναι ακόμη μετρήσιμα, τόνισε ο κ. Μπουκοβίνας, παραθέτοντας στοιχεία από έρευνα της ΕΟΠΕ στα μέλη της, η οποία έδειξε πως σε 40% των νέων διαγνώσεων η διάγνωση ήταν καθυστερημένη λόγω του πρώτου lockdown.

Για να αποφύγουμε, επομένως, μια μεγάλη κρίση δημόσιας υγείας κατά τα επόμενα χρόνια, κατέληξε, απαιτείται μια πιο προοπτική θεώρηση της κατάστασης, καθώς η πανδημία του Covid δεν είναι η μόνη πανδημία που αντιμετωπίζουμε, αλλά συνέβη μέσα στην προϋπάρχουσα πανδημία καρκίνου.