Οι καινοτόμες θεραπείες στην ψωρίαση και η πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε αυτές

Του Λεωνίδα Φωτιάδη, προέδρου του Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών με Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα ΑΚΕΣΩ

Σημείον αντιλεγόμενον έχει αποτελέσει κατά καιρούς η πρόσβαση των ασθενών με χρόνια νοσήματα σε νέες, καινοτόμες θεραπείες, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομικής κρίσης και ειδικότερα της οικονομικής δυσπραγίας που αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια η χώρα μας. Συγκεκριμένα, οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές των ασθενών με ψωρίαση, καίτοι κρίνονται απαραίτητες για την αντιμετώπιση της νόσου, συγκαταλέγονται κατά το πλείστον στις κατηγορίες φαρμάκων υψηλού κόστους, γεγονός που τις καθιστά αντικείμενο συζητήσεων σχετικά με τη μείωση των φαρμακευτικών δαπανών, τη συνταγογράφηση και την κυκλοφορία νέων φαρμακευτικών προϊόντων στην εγχώρια αγορά του φαρμάκου.

Επισκοπώντας τις εξελίξεις της φαρμακευτικής τεχνολογίας στο πέρασμα του χρόνου, προβαίνουμε στο αναντίρρητο συμπέρασμα ότι η εμφάνιση των βιολογικών παραγόντων και η ευρεία χρήση τους από τους ασθενείς με ψωρίαση επέφερε εντυπωσιακές αλλαγές στην αντιμετώπιση του χρόνιου αυτού νοσήματος. Πέρα από τη σημαντική βελτίωση της κλινικής εικόνας λόγω των βιολογικών παραγόντων, αξίζει να επισημανθεί η αποφυγή του φαινομένου της πολυφαρμακίας, που σε πολλές περιπτώσεις οδηγούσε σε δυσάρεστες για τους ασθενείς συνέπειες.

Εντούτοις, η συμπερίληψη των καινοτόμων αυτών θεραπειών στη φαρέτρα των δερματολόγων δεν συνεπάγεται την εξαφάνιση των προβλημάτων που μπορούν να ενσκήψουν στη ζωή ενός ασθενούς με ψωρίαση. Για τη βέλτιστη αντιμετώπιση της νόσου, η ύπαρξη θεραπευτικών επιλογών συνιστά αναγκαία, αλλά όχι ικανή συνθήκη, κι αυτό γιατί θα πρέπει απαραιτήτως να συνοδεύεται από συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία, ενώ ακόμα και μια σωστή συμμόρφωση δεν θα έπρεπε να μας κάνει να εφησυχάζουμε. Όχι σπάνια οι ασθενείς με ψωρίαση παρουσιάζουν συννοσηρότητες, κάτι που απαιτεί τον συνδυασμό θεραπευτικών σχημάτων και ενίοτε την αγαστή συνεργασία ιατρών. Επιπλέον, σε διεθνές επίπεδο, το αυξημένο προσδόκιμο ζωής και η διεκδίκηση του δικαιώματος των ασθενών να λαμβάνουν επί μακρόν μια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που θα τους εξασφαλίσει αξιοπρεπή διαβίωση με τη μέγιστη δυνατή ποιότητα ζωής συμβάλλουν με τη σειρά τους στην αύξηση του κόστους. Επομένως, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την πολυπαραγοντικότητα του φαινομένου, καθίσταται πρόδηλο το υψηλό κόστος που καλείται να αναλάβει το κράτος ή/και ο ασθενής προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες που δημιουργούνται μακροπρόθεσμα από ένα χρόνιο νόσημα.

Βέβαια, πέρα από το άμεσο κόστος για την αγορά φαρμάκων, οφείλουμε να αναλογιστούμε τα έμμεσα κόστη που επωμίζεται το κράτος όταν αρνείται να υιοθετήσει νέα, καινοτόμα φαρμακευτικά προϊόντα. Για παράδειγμα, τα κόστη νοσηλείας σε συνδυασμό με την παροχή αδειών λόγω αποχής του ασθενούς από την εργασία ενδέχεται να αποβαίνουν ίσα ή και μεγαλύτερα από το άμεσο κόστος της αγοράς του φαρμάκου. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, να σκεφτόμαστε μακροπρόθεσμα, υπολογίζοντας όλες τις συνιστώσες μιας κατάστασης, ώστε να επιλέξουμε την πλέον συμφέρουσα για αμφότερες τις πλευρές λύση του προβλήματος.

Στις μέρες μας, αντικείμενο συζήτησης και διαφωνίας έχουν γίνει ειδικά οι υψηλού κόστους καινοτόμες θεραπείες για την ψωρίαση και είναι ακριβώς σε αυτό το σημείο που θα πρέπει να αναδειχθεί η άμεση αποτελεσματικότητα των συγκεκριμένων θεραπευτικών επιλογών, οι οποίες αποδεδειγμένα βελτιώνουν θεαματικά την εικόνα του δέρματος, καθώς εξαλείφουν τις δερματικές αλλοιώσεις σε ποσοστό 90% και άνω, συντείνοντας έτσι στη δραστική βελτίωση της αυτοεικόνας και άρα της ψυχολογίας του ασθενούς.

Οφείλουμε να θυμόμαστε πως κανένα φάρμακο δεν είναι πανάκεια και η εισροή των καινοτόμων θεραπειών δεν σημαίνει πως αίρεται το μέρος της ευθύνης του ασθενούς για τη διαχείριση της νόσου του. Όμως, από τα μέχρι στιγμής συγκεντρωμένα δεδομένα προκύπτει ότι τα νέα σκευάσματα μπορούν να καλύψουν ορισμένα κενά που υπάρχουν στις ήδη διαθέσιμες επιλογές, όπως, για παράδειγμα, να επιτύχουν τη μείωση των παρενεργειών αλλά και την εξασφάλιση ταχύτερων και πιο μακροχρόνιων θεραπευτικών αποτελεσμάτων.

Για να διασφαλιστεί η βέλτιστη για την υγεία μας επιλογή και χρήση των φαρμάκων για την ψωρίαση, κρίνεται απαραίτητη η λειτουργία ενός έγκυρου Μηχανισμού Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας, στον οποίο χρειάζεται να διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο και οι ίδιοι οι ασθενείς, αφού εμείς είμαστε οι τελικοί αποδέκτες των φαρμάκων και κατά συνέπεια η ενίσχυση της φωνής μας, μέσω της εμπειρίας μας, είναι αναμφίβολα αναγκαία για την πλέον αξιόπιστη λειτουργία του εν λόγω μηχανισμού. Η οργανική σημασία της συμπερίληψης των ασθενών στα στάδια της έρευνας, της αξιολόγησης αλλά και της τελικής έγκρισης για την κυκλοφορία ενός νέου φαρμακευτικού σκευάσματος είναι κάτι που οφείλουν να συνειδητοποιήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι με την Υγεία φορείς, ενώ ειδικά η ελληνική πολιτεία φαίνεται να υποδέχεται θετικά αυτή την απαίτηση με την πρόσφατη θεσμοθέτηση της εκπροσώπησης των ασθενών στα κέντρα λήψης αποφάσεων για την Υγεία.