Εμβόλια, οι φύλακες άγγελοι της δημόσιας υγείας

Το δύσβατο, μακροχρόνιο και δαπανηρό success story της δημιουργίας των εμβολίων που κάθε χρόνο σώζουν εκατομμύρια ζωές ξεδιπλώνουν οι επικεφαλής στο Κέντρο Παρασκευής Εμβολίων και στο Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης Εμβολίων της GSK στην Ιταλία. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες που ηγούνται των διαδικασιών στα αντίστοιχα κέντρα, της Ρόζια και της γειτονικής Σιένα στην Τοσκάνη, η παρασκευή εμβολίων αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία, διάρκειας 18 έως 20 ετών. 

«Κάθε υποψήφιο εμβόλιο που δοκιμάζεται σε κλινικές έρευνες έχει μόλις 6% πιθανότητες να κυκλοφορήσει τελικά στη φαρμακευτική αγορά και χαρακτηριστικό της δυσκολίας που συνοδεύει την ανάπτυξη των εμβολίων είναι πως προκειμένου να παρασκευαστεί μία μόνο δόση χρειάζονται μέχρι 26 μήνες» επισημαίνει η επικεφαλής των κλινικών ερευνών Maria Lattanzi. Είναι, λοιπόν, ευνόητο πως αν αυξηθεί ξαφνικά η ζήτηση για συγκεκριμένα εμβόλια, δημιουργείται ντόμινο ελλείψεων στην παγκόσμια αγορά. 

Ειδικότερα στην Ελλάδα, όπου το αυξημένο προσφυγικό κύμα γιγαντώνει τις ανάγκες για διαθέσιμα εμβόλια, επιβάλλεται να υπάρξει στρατηγικό σχέδιο και συνέργεια μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων κρίκων της αλυσίδας, δηλαδή της κυβέρνησης, του ΕΟΦ, του ΙΦΕΤ και της φαρμακοβιομηχανίας. Ανάμεσα στα πιο ανεκτίμητα εμβόλια είναι αυτά κατά της μηνιγγίτιδας, μιας νόσου που κατέχει τον τίτλο της ασθένειας-φόβου και τρόμου των γονιών και των γιατρών, καθώς έχει 10% θνητότητα και 25% των ασθενών που επιβιώνουν υφίστανται σοβαρές αναπηρίες. 

«Σήμερα έχουμε εμβόλια που προστατεύουν από 30 διαφορετικές ασθένειες και χάρη στα εμβόλια της μηνιγγίτιδας 700.000 παιδιά αποφεύγουν κάθε χρόνο τον κίνδυνο σοβαρών αναπηριών. Εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχουν εμβόλια για τους μηνιγγιτιδόκοκκους Α, C, Y και W. Ωστόσο, άλυτος γρίφος παρέμενε ο μηνιγγιτιδόκοκκος Β, που ευθύνεται για το 90% των κρουσμάτων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα» επισημαίνει η Mariagrazia Pizza, «μητέρα» του εμβολίου Bexsero. 

Η ειδικός προσθέτει: «Για την ανάπτυξη του νέου εμβολίου κινηθήκαμε αντίστροφα και πρώτα αναλύσαμε το γονιδίωμα του μηνιγγιτιδόκοκκου, οπότε βρήκαμε 600 αντιγόνα και από εκεί καταλήξαμε στα τρία επικρατέστερα. Σε αυτά προσθέσαμε ένα αντιγόνο που είχαμε χρησιμοποιήσει στο ξέσπασμα της μηνιγγίτιδας της Νέας Ζηλανδίας και φτιάξαμε το Bexsero». Το εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο Β έχει έρθει στην πατρίδα μας εδώ και δύο χρόνια, ωστόσο, επειδή δεν αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ, οι γονείς πρέπει να το πληρώσουν από την τσέπη τους.