Καλοκαιρινές διακοπές στα εξοχικά-πατρικά μας και μυοσκελετικοί κίνδυνοι

Οι καλοκαιρινές διακοπές αυτά τα χρόνια συνδυάζονται με επισκέψεις στα εξοχικά ή στα πατρικά μας ή σε ολιγοήμερες διακοπές στη θάλασσα ή στο βουνό.

Η νοσταλγία των εξοχικών-πατρικών κατοικιών σε συνδυασμό με τις σκληρές, σημερινές, οικονομικές συνθήκες, δίνουν ένα επιπλέον κίνητρο να περάσουμε ένα μικρό ή μεγαλύτερο διάστημα σε αυτά.

Μετά από 11 μήνες υποχρεώσεων, άγχους και διαχείρισης  οικονομικών και άλλων κρίσεων, τα εξοχικά-πατρικά δίνουν το αίσθημα της ασφάλειας, ανάπαυσης και της ΄ασυλίας΄ που αποζητάμε για να ανακτήσουμε τις ψυχικές και σωματικές μας δυνάμεις για όλη την επόμενη χρονιά.

Ας δούμε όμως την ενασχόληση μας στους χώρους αυτούς και τι μπορεί να μη συμβεί αν λάβουμε τα μέτρα μας για κάποιους κινδύνους τραυματισμών ή κακώσεων του μυοσκελετικού συστήματος μας.

Ένα μερεμέτι στο σπίτι, λίγο σκάψιμο στον κήπο του εξοχικού, λίγο βάψιμο και κάποια στιγμή νιώθουμε ότι η «μηχανή» δεν τραβάει. Με την απότομη κινητοποίηση του (αγύμναστου) σώματος υπάρχει η πιθανότητα να πάθουμε και κάτι περισσότερο. Επομένως, χρειάζεται προσοχή, εκ των προτέρων, και κάποιες γνώσεις, που τελικώς θα μας προφυλάξουν από κακοτοπιές και θα μας ικανοποιήσουν την ανάγκη της ψυχαγωγίας και της ανάπαυσης.

Το «καταφύγιο» στο εξοχικό σπίτι με ασχολίες πάσης φύσεως θα βάλουν μπροστά τη «μηχανή» του σώματός τους να δουλέψει και να παράξει έργο, ίσως και να επιβεβαιώσουν τις αντοχές τους ύστερα από 11 μήνες καθιστικής ή άλλης εργασίας και πιθανόν να εκτονώσουν το στρες τους με αυτό τον τρόπο. Έχουν, όμως, σκεφτεί αν κρύβονται κάποιοι κίνδυνοι για το αγύμναστο σώμα τους;

Στατιστικές έρευνές για τις κακώσεις κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών σε ηλικίες 21 ετών και πάνω που ανακοινωθήκαν από την Εθνική Υπηρεσία Εργασιακής Στατιστικής των Η.Π.Α (U.S. Bureau of Labor Statistics) διάρκεια 7 ετών.

• Διάφορες επισκευές (σκάλες, ηλεκτρολογικές, υδραυλικές κτλ) 27,6%
• Μεταφορές και μετακινήσεις αντικειμένων 24,9%
• Κτισίματα-Βαψίματα 20,8%
• Συντήρηση οικοσκευών 7,4%
• Καθαρισμοί χώρων κατοικίας 5,2%
• Γεωργικές, κτηνοτροφικές εργασίες, κοπή ξυλίας 4,8%

Έχει παρατηρηθεί ότι οι περισσότερες εξάρσεις πόνου της σπονδυλικής στήλης και των αρθρώσεων στην κατηγορία αυτών των ατόμων παρουσιάζονται στις διακοπές και αυτό, λόγω της ξαφνικής ενεργοποίησης των διαφόρων μυϊκών ομάδων και αρθρώσεων, που «ξυπνούν» απότομα από την ατονία και την αδράνεια.

 Η άρση βαρών, το σκύψιμο ή το σπρώξιμο αντικειμένων αποτελεί εκλυτικό παράγοντα οσφυαλγίας (δηλαδή πόνου στη μέση). Ένα σύμπτωμα επώδυνο, μερικές φορές παροδικό και άλλες μακροχρόνιο και σοβαρό, με οδυνηρές συνέπειες (όπως δισκοπάθεια, ισχιαλγία κ.λ.π.).

Τα βαθιά καθίσματα για πολλή ώρα επιβαρύνουν την άρθρωση του γόνατος, όπως, επίσης, η στήριξη των γονάτων σε σκληρό έδαφος είναι πιθανόν να προκαλέσει βλάβη στην επιγονατιδο-μηριαία άρθρωση και στους τένοντες του γόνατος. Κύριος λόγος είναι τα μεγάλα μηχανικά φορτία ή οι πιέσεις που ασκούνται σε μη ελαστικά και αγύμναστα μέλη του σώματος, τα οποία δεν αντέχουν και τραυματίζονται. Όμως και οι πτώσεις μπορεί να προκαλέσουν ρήξεις συνδέσμων, μηνίσκου ή κατάγματα του γόνατος.

Οι ίδιες θέσεις επιβαρύνουν και τις αρθρώσεις των ισχίων, που δέχονται μεγάλα φορτία σε τέτοιες γωνίες, που δεν μπορούν να αντέξουν ακόμη και το σήκωμα ή το βάρος του ίδιου του σώματος. 

Επίσης, το ανώμαλο έδαφος και οι μη διαμορφωμένοι χώροι (οικοδομές, φρεάτια, σκάλες, πέτρες κ.λπ.) μπορεί να προκαλέσουν διάστρεμμα (στραμπούληγμα του αστραγάλου) της ποδοκνημικής άρθρωσης, με οδυνηρά αποτελέσματα, όπως ρήξεις ή διάταση των συνδέσμων, με πρήξιμο και πόνο, και σε πολύ σοβαρότερες περιπτώσεις, ακόμη και κατάγματα των οστών της περιοχής αυτής. 

Οι ώμοι είναι άλλο ένα σημείο που συχνά υφίσταται κακώσεις, είτε λόγω πτώσεων είτε λόγω ανύψωσης βαρέων αντικειμένων πιο ψηλά από τις 90 μοίρες. Εδώ είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο σύγχρονος τρόπος εργασίας (P.C., γράψιμο, τηλεχειριστήρια κ.λπ.) σπάνια δίνει την ευκαιρία να σηκώνει ψηλά τα χέρια του ο σημερινός εργαζόμενος, με αποτέλεσμα ορισμένοι βαθείς μυς (οι σταθεροποιητές του ώμου) να ατροφούν και να γίνονται ευάλωτοι κι ευπαθείς στις κακώσεις ακόμη και με λίγο φορτίο, με συνέπεια τις τενοντοπάθειες, τις ρήξεις συνδέσμων ή μυών του ώμου, τις μετέπειτα λεγόμενες μετατραυματικές «περιαρθρίτιδες».

Ο αγκώνας και ο καρπός (πηχαιοκαρπική) είναι σημεία στα οποία η υπέρχρηση εργαλείων, όπως κατσαβίδια, τανάλιες, φτυάρια κ.λπ., μπορεί να δημιουργήσει επικονδυλίτιδες, μυαλγίες και τενοντίτιδες. 

Τέλος, ένα ακόμη μέρος του σώματος που είναι ευπαθές είναι ο αυχένας, ιδιαίτερα όταν εκτείνεται το κεφάλι (προς τα πίσω) ή όταν στρίβει απότομα. Υπεύθυνο θεωρείται το γεγονός του διαρκούς σκυψίματος για πολλές ώρες στο γραφείο και στις διάφορες δουλειές του σημερινού ανθρώπου. Ακόμη και όταν περπατά, δεν ατενίζει ψηλά τόσο συχνά, με αποτέλεσμα να χάνεται ένα σημαντικό μέρος του εύρους κίνησης με κινήσεις προς τα πίσω (έκταση και στροφή), να γίνεται δύσκαμπτος ο αυχένας και εύκολα να υφίσταται κακώσεις, όπως μυϊκές συσπάσεις, που προκαλούν πόνο και που αργότερα «μετονομάζονται» αυχενικά σύνδρομα.

• Στον τρόπο έναρξης των διαφόρων δραστηριοτήτων. Αρχίστε από τα πολύ ελαφρά και απλά αντικείμενα, για «ζέσταμα».
• Μην υπερεκτιμάτε τις δυνάμεις σας, μην εξαντλείστε και ζητήστε από κάποιον να σας βοηθήσει, εάν είστε μόνος.
• Αν νιώσετε οξύ πόνο σε κάποιο σημείο του σώματός σας, σταματήστε και αμέσως συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
• Αν ήδη έχετε ιστορικό πόνου ή κακώσεων στο μυοσκελετικό σας σύστημα, συμβουλευτείτε το γιατρό σας και ζητήστε από το φυσικοθεραπευτή σας να αξιολογήσει τη μυϊκή σας κατάσταση, δηλαδή το εύρος κίνησης, την ελαστικότητα των μυών σας, την κατάσταση των αρθρώσεών σας, την αντοχή ή τη δύναμη σας, καθώς και πολλές άλλες εργονομικές συμβουλές, που θα σας φανούν πολύ χρήσιμες. Είναι συνήθως απλές, αλλά αποδεικνύονται σωτήριες πολύ συχνά. 

Στόχος είναι η πρόληψη, η ασφάλεια και η προνοητικότητα. Όπως, π.χ., ο τρόπος εργασίας και οι κινήσεις που πρέπει να αποφεύγετε, ο πιθανός εξοπλισμός που μπορεί να χρειαστείτε, π.χ. ζώνη οσφύος, επιγονατίδα ή ειδικά βοηθήματα, που μπορεί να σας προφυλάξουν και να μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες κάποιου «εργατικού» ατυχήματος, που μπορεί να σας στερήσει τη χαρά των καλοκαιρινών διακοπών.

Επίσης, μπορεί να σας δοθεί ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων ανάλογα με το ιστορικό σας, κάνοντας τους μυς σας και το σώμα σας πιο δυνατό και πιο θωρακισμένο στις διάφορες κακώσεις ή παθήσεις που μπορεί να ελλοχεύουν στη φάση των διακοπών στο πατρικό ή το εξοχικό, των απαραιτήτων, αλλά και τόσο μικρών σε διάρκεια.