Πνευμονιοκοκκική πνευμονία: Απειλή για μικρούς και μεγάλους

Η πνευμονία είναι μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος που προσβάλλει παιδιά και ενήλικες σε ολόκληρο τον κόσμο. Προκαλεί θνητότητα μεγαλύτερη του 15% στους ευαίσθητους πληθυσμούς (βρέφη, μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι, καπνιστές, ασθενείς με χρόνια νοσήματα, όπως σακχαρώδη διαβήτη, άσθμα, ΧΑΠ, καρδιαγγειακά νοσήματα, αλκοολικά άτομα κ.λπ.), ωστόσο μπορεί να επηρεάσει εξίσου και υγιείς ανθρώπους που γυμνάζονται, τρώνε υγιεινά και γενικά φροντίζουν τον εαυτό τους. 

Κάθε χρόνο καταγράφονται στην Ευρώπη 3 εκατομμύρια περιστατικά πνευμονίας, από τα οποία 1 εκατομμύριο ασθενείς εισάγονται στο νοσοκομείο για νοσηλεία. Οι νοσηλείες απογειώνουν το κόστος της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας για τα συστήματα υγείας, με τη συνολική δαπάνη στην Ε.Ε. των «28» να ανέρχεται ετησίως στα 10 δισ. ευρώ.

Ελλιπής η ενημέρωση των Ελλήνων για την πνευμονία

Στην Ελλάδα η πνευμονία προκαλεί σχεδόν ίσο αριθμό θανάτων με εκείνους που οφείλονται σε τροχαία δυστυχήματα και 90 φορές περισσότερους θανάτους απ’ ό,τι η γρίπη. Παρ’ όλα αυτά, λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν τι μπορεί να προκαλέσει η πνευμονία και ακόμη λιγότεροι εκείνοι που ξέρουν ότι μπορούν με ένα εμβόλιο να προστατευτούν από τη λοίμωξη και τις επιπλοκές της. 

Όπως έδειξε η έρευνα PneuVUE (Adult Pneumonia Vaccine Understanding in Europe), που πραγματοποιήθηκε σε 9.000 ενήλικες από εννέα χώρες της Ε.Ε. (ανάμεσά τους και η Ελλάδα), ενώ εννέα στους δέκα ερωτηθέντες μεγαλύτερης ηλικίας ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν τι είναι η πνευμονία, μόνο το 43% γνωρίζει ότι αυτή μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο. 

Επιπλέον, το 54% θεωρεί ότι έχει μικρό κίνδυνο να προσβληθεί – έτσι, μόλις το 48% γνωρίζει για τον προληπτικό εμβολιασμό και μόλις το 21% των ατόμων υψηλού κινδύνου έχει εμβολιαστεί. Δυστυχώς, 27% των ηλικιωμένων που έλαβαν μέρος στη μελέτη (από το σύνολο των χωρών) δήλωσαν ότι αποφεύγουν τα εμβόλια, επειδή δεν πιστεύουν ότι είναι ασφαλή.

Στην Ελλάδα κραταιά είναι επίσης η αντίληψη ότι η πνευμονία δεν μπορεί να προσβάλει τα υγιή άτομα (ποσοστό 28% έναντι, π.χ., 9% στη Μεγάλη Βρετανία). Το 98% των συμμετεχόντων φαίνεται να πιστεύει ότι με το να διατηρεί τη γενική του υγεία μπορεί να αποφύγει την πνευμονία. Το 95% θεωρεί πως τα ίδια αποτελέσματα μπορεί να έχει κόβοντας το τσιγάρο ή φορώντας ζεστά ρούχα (82%), ενώ μόλις επτά στους δέκα θεωρούν αποτελεσματικό μέτρο προστασίας τον εμβολιασμό.

Κι όμως, ο εμβολιασμός είναι μία από τις σημαντικότερες πράξεις για το συμφέρον των ανθρώπων, προκειμένου τα προστατευτούν από σοβαρά λοιμώδη νοσήματα. Προλαμβάνει 2-3 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο και αποτελεί μία από τις πλέον επιτυχημένες και αποδοτικές από άποψη κόστους παρεμβάσεις δημόσιας υγείας. 

Ο εμβολιασμός παρέχει την καλύτερη προστασία ενάντια σε ασθένειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα υγείας, με ό,τι συνεπάγεται αυτό και σε οικονομικό επίπεδο. Ο ρόλος των γιατρών και των άλλων επαγγελματιών υγείας, όπως των νοσοκόμων και των φαρμακοποιών, στην ευαισθητοποίηση των ασθενών, κυρίως δε στις ομάδες υψηλού κινδύνου, είναι σημαντικός. Από αυτούς που έχουν εμβολιαστεί, 50% αναφέρουν ότι το έκαναν επειδή τους το σύστησε ο γιατρός. Πιο ευαισθητοποιημένοι μοιάζουν να είναι όσοι πάσχουν ήδη από κάποια χρόνια πνευμονολογική πάθηση.

Το 13δύναμο συζευγμένο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου κυκλοφόρησε πριν από λίγα χρόνια στην Ελλάδα και παρέχει προστασία από τους 13 πιο σημαντικούς ορότυπους που προκαλούν την πνευμονιοκοκκική νόσο. Στην Ελλάδα ο εμβολιασμός για την πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής νόσου είναι ενταγμένος στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και παρέχεται δωρεάν για όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών, καθώς και για τα άτομα 18 έως 64 ετών που ανήκουν στις ομάδες κινδύνου, όπως οι συστηματικοί καπνιστές, οι ασθενείς με χρόνια καρδιακά, μεταβολικά και αναπνευστικά νοσήματα και οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς. 

Ο εμβολιασμός των ενηλίκων είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της υγιούς γήρανσης και αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία όσο ο πληθυσμός γερνά και το ανοσοποιητικό του σύστημα φθίνει, αλλά και όσο αυξάνεται η μικροβιακή αντοχή (ειδικά στη χώρα μας), που καθιστά την αντιμετώπιση της πνευμονιοκοκκικής νόσου ολοένα και πιο δύσκολη. Ο εμβολιασμός μειώνει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής. 

Εκτός από τον εμβολιασμό για τον πνευμονιόκοκκο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει τον εμβολιασμό των ενηλίκων με τα εμβόλια κατά της γρίπης, του τετάνου και του κοκίτη. Άλλοι πυλώνες της υγιούς γήρανσης είναι η τακτική άσκηση, η αποχή από το κάπνισμα, η ισορροπημένη διατροφή και οι προληπτικές εξετάσεις.

• Τα άτομα άνω των 65 ετών
• Οι συστηματικοί καπνιστές
• Τα άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ
• Οι ασθενείς με ανοσοκαταστολή
• Τα άτομα που πάσχουν από χρόνιες πνευμονικές παθήσεις
• Τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα, όπως διαβήτη, άσθμα, ΧΑΠ, καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια ηπατική νόσο κ.ά.
• Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά