Αναμένοντας την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας

Παρ’ ότι τα τελευταία χρόνια ζούμε μια κοσμογονία σε ό,τι αφορά την ιατρική και τη φαρμακευτική τεχνολογία, με 7.000 νέα καινοτόμα φαρμακευτικά μόρια να αναπτύσσονται παγκοσμίως στα ερευνητικά εργαστήρια, η γήρανση του πληθυσμού ασκεί διεθνώς πιέσεις στους προϋπολογισμούς για την υγεία. 

Ειδικότερα στη χώρα μας, λόγω μνημονίου, οι πόροι για την υγεία συρρικνώνονται διαρκώς, προκειμένου η δαπάνη να περιοριστεί σε ασφυκτικά όρια. Αυτός ο περιορισμός, χωρίς να υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις για τους ασθενείς, θα ήταν δυνατό να γίνει δίκαια και σωστά αν λειτουργούσε το ανεκτίμητο εργαλείο της αξιολόγησης των τεχνολογιών υγείας, που διεθνώς είναι γνωστή με το ακρωνύμιο ΗΤΑ. Όμως αντί να πρωτοστατήσουμε ως χώρα στην εφαρμογή της διαδικασίας ΗΤΑ, είμαστε πανευρωπαϊκά ουραγοί και αναμένουμε τον προσεχή Σεπτέμβριο τη δημιουργία του ειδικού φορέα και την έναρξη της αξιολόγησης της καινοτομίας.

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) Άκης Αποστολίδης εκφράζει την ανησυχία του για τους μειωμένους προϋπολογισμούς υγείας τονίζοντας: «Η καινοτομία μπορεί να αποτελέσει λύση στα προβλήματα και ήδη τα επόμενα χρόνια βρίσκονται υπό ανάπτυξη πάνω από 7.000 νέα καινοτόμα φάρμακα, εκ των οποίων μόνο το 10% θα φτάσει μέχρι τις εγκριτικές αρχές. Η προσοχή πρέπει να στραφεί στην αξιολόγηση της καινοτομίας και η ορθή εφαρμογή του HTA μπορεί να συντελέσει καθοριστικά, εξοικονομώντας παράλληλα πόρους για το σύστημα υγείας. Η σχέση κόστους-οφέλους πρέπει να είναι υπέρ του ασθενούς και των συστημάτων υγείας, όταν γίνεται με ορθολογικό τρόπο. Το φάρμακο πρέπει να αποζημιώνεται με βάση την αποτελεσματικότητά του και το ΗΤΑ πρέπει να είναι ένας ανεξάρτητος εθνικός φορέας που θα παρέχει διαφάνεια και αξιοπιστία, θα επιταχύνει την πρόσβαση και θα λειτουργήσει με ασθενοκεντρικό χαρακτήρα». 

Παράλληλα, ο κ. Αποστολίδης εκφράζει τους φόβους του πως αν εφαρμοστούν τελικά όλα αυτά τα μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση στο πλαίσιο της πολιτικής του φαρμάκου, πολλές εταιρείες δεν θα έχουν πλέον κίνητρο να φέρουν καινοτόμα προϊόντα στη χώρα μας. Κι αυτό γιατί αφενός μια πρόσθετη υποχρεωτική έκπτωση 25% σε ένα περιβάλλον γεμάτο rebates και clawbacks θα αποτρέψει σίγουρα πολλά καινοτόμα φάρμακα να έρθουν στην Ελλάδα, αφετέρου η υποχρέωση το νέο φάρμακο να έχει αξιολογηθεί προηγουμένως από 6 ευρωπαϊκούς φορείς είναι εξαιρετικά περιοριστική, δεδομένου ότι σε όλη την Ευρώπη υπάρχουν 12 κέντρα αξιολόγησης μονάχα. 

Κι ενώ θα περιμένουμε με τα κιάλια να δούμε νέα φάρμακα στην εγχώρια φαρέτρα, ορισμένα φάρμακα με μηναίο κόστος θεραπείας κάποιων χιλιάδων ευρώ, όταν εντέλει αποζημιωθούν, θα εκτοξεύσουν τη φαρμακευτική δαπάνη εκ νέου. Ο κ. Αποστολίδης επισημαίνει ότι πρέπει να βρεθεί το βέλτιστο σημείο ισορροπίας στον τρόπο τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμάκων, που αφενός θα επιτρέπει την πρόσβαση σε κάθε πραγματικά καινοτόμο θεραπεία η οποία φέρνει προστιθέμενη αξία για τον ασθενή και το σύστημα φαρμακευτικής φροντίδας και αφετέρου θα αναγνωρίζει και θα στηρίζει έμπρακτα τη σημαντική αναπτυξιακή συνεργασία των διεθνών και των εγχώριων εταιρειών.

Από την πλευρά του, ο Jim Sage, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Φόρουμ για την Καινοτομία, προσθέτει: «Το ΗΤΑ αποτελεί μια ευκαιρία για να αναδειχθεί η μεγάλη αξία της φαρμακευτικής καινοτομίας τόσο για την υγεία όσο και για την οικονομία στη χώρα μας. Με τη βοήθεια της φαρμακευτικής καινοτομίας έχει αυξηθεί ο μέσος όρος ζωής για τους Έλληνες κατά περίπου έναν χρόνο, έχουν μειωθεί σε πολλές περιπτώσεις οι ανάγκες νοσηλείας, έχουν μειωθεί αναπηρίες σχετιζόμενες με νόσους και έχει αυξηθεί η ποιότητα ζωής. Όταν, για παράδειγμα, επενδύεται 1 δολάριο στα εμβόλια, το κέρδος για τη δημόσια υγεία φτάνει τα 10 δολάρια. Άρα το ΗΤΑ μπορεί να αναδείξει ότι η φαρμακευτική καινοτομία αποτελεί μια ευκαιρία και μια επένδυση για τη χώρα, αφού σε κάθε νέο φάρμακο θα αξιολογείται το θεραπευτικό όφελος, η επίπτωσή του στον φαρμακευτικό προϋπολογισμό και στο σύστημα υγείας γενικότερα, όπως η μείωση νοσηλειών και εξετάσεων κ.λπ. Κυρίως όμως το ΗΤΑ, όπως και άλλες μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται, μας δίνουν μια ελπίδα ότι θα σταματήσουν τα άδικα οριζόντια μέτρα που συνεχώς λαμβάνονται στον χώρο του φαρμάκου τα τελευταία χρόνια. Μέτρα τα οποία μέχρι τώρα πλήττουν την καινοτομία (χαρακτηριστικό παράδειγμα οι τιμές των πρωτότυπων φαρμάκων, που είναι κατά 53% χαμηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο), έχουν αποτύχει πλήρως να ελέγξουν τον όγκο και μετακυλίουν διαρκώς το κόστος από την πολιτεία στις φαρμακευτικές εταιρείες και στους ασθενείς. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, η κατάσταση στην Ελλάδα θα μοιάζει με αυτήν στις ανατολικές χώρες της Ευρώπης, στις οποίες οι ασθενείς έχουν μειωμένη πρόσβαση στα καινοτόμα φάρμακα, με σημαντικές βέβαια επιπτώσεις στην υγεία τους. Στις χώρες αυτές το προσδόκιμο επιβίωσης είναι μικρότερο κατά περίπου πέντε χρόνια από αυτό στην Ελλάδα».