Πλειστηριασμοί και Πλειοδοσίες

Η Θεσσαλονίκη, η μεγάλη φτωχομάνα, ανέλαβε τα σκήπτρα του μεγάλου αγώνα για «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη». Σύνθημα που μετεξελίχθηκε πλέον σε κανένα «λαϊκό» σπίτι στα χέρια τραπεζίτη.

Η συγκέντρωση όλων των δικαστηρίων και υπηρεσιών σε ένα και συμμαζεμένο κτίριο (σε αντίθεση με τη χαοτική κατάσταση στην Αθήνα) βοηθά στη γρήγορη και αποτελεσματική παραγωγή εικόνων πάλης των «αγανακτισμένων» ενάντια στα ΜΑΤ προς πανελλήνια μετάδοση. Το παιχνιδάκι είναι απλό. Οι αγανακτισμένοι από δω, τα ΜΑΤ από κει. Οι κάμερες γράφουν. Τι είναι τα ΜΑΤ; Εικοσάχρονα παιδιά. Αν τους πετάς ένα μπουκάλι νερό κάθε πέντε λεπτά, κάποιο από αυτά θα τσιμπήσει και θα ορμήσει. Πλην όμως, τη δεύτερη Τετάρτη των «επεισοδίων» τα ΜΑΤ δεν τσίμπησαν και έκαναν σύλληψη! Τρέχουμε τώρα! Άμεσα τα ιδιωτικά βίντεο ανεβαίνουν στο YouTube, το βράδυ παίζουν εικόνες στα κανάλια. Επεισόδια! Κι εμείς, που ήμασταν εκεί, γιατί δεν τα είδαμε; Την πρώτη Τετάρτη το σύστημα δεν ήταν καλά οργανωμένο και η προβολή «χαμηλής κλίμακας». Δεν έχει σημασία τι πράγματι βλέπεις, αλλά τι φαίνεται… Το ότι οι πλειστηριασμοί που αποτράπηκαν δεν αφορούσαν πρώτη κατοικία ας μην το σχολιάσουμε. Όπως και το ότι πλειστηριασμοί τελικά έγιναν την ημέρα των επεισοδίων.

Ανάμεσα στους διαμαρτυρόμενους βρίσκονται και εν ενεργεία δικηγόροι, ο οποίοι, όμως, επιχειρώντας να διακόψουν με τη βία νόμιμες διαδικασίες, στην πραγματικότητα αυτοαναιρούνται. Οι πλειστηριασμοί είναι νόμιμες διαδικασίες και το «ντου» είναι βία. Ας μην παίζουμε με τις λέξεις. Ο δικηγορικός σύλλογος κάνει ότι δεν βλέπει. Δικηγόρος που σέβεται την ιδιότητά του δεν συμμετέχει σε βίαιη διακοπή νόμιμων διαδικασιών.

Οι συμβολαιογράφοι, διά των συλλόγων τους, διαμαρτύρονται για τις συνθήκες που διαμορφώνονται και ζητούν προστασία. Ταυτόχρονα όμως αναφέρονται στο «θέμα των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας». Δέχονται δηλαδή ότι υπάρχει θέμα, δικαιώνοντας στην πράξη τους διαμαρτυρόμενους, αναιρώντας εαυτούς, αποφεύγοντας να υπερασπιστούν το έργο που οι ίδιοι λένε ότι τους ανέθεσε η πολιτεία. Δημόσιοι λειτουργοί λένε ότι είναι. Η αποχή των συμβολαιογράφων από τους πλειστηριασμούς συνιστά καθαρή επιβράβευση του «μπάχαλου».

Τα μέσα προβάλλουν έντονα τα «επεισόδια» και τις διαμαρτυρίες. Θα περίμενε κανείς ότι τα «ανάλγητα νεοφιλελεύθερα» κανάλια και μέσα ελάχιστη σημασία θα έδιναν. Κι όμως, αυτά δίνουν τη μεγαλύτερη έμφαση. Κλαδεύουν την κυβέρνηση «εκ των έσω» προφανώς, αφού είναι γνωστό ότι στον «αγώνα» πρωτοστατούν η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και η ΛΑΕ. Ο εχθρός του εχθρού είναι φίλος μου.

Η ΝΔ του Μητσοτάκη καταθέτει τροπολογία για αναστολή πλειστηριασμών Δημοσίου πρώτης κατοικίας. Εννοείται πως αν ανοίξει η κερκόπορτα, θα ανασταλούν μετά και οι πλειστηριασμοί των τραπεζών. Η κυβέρνηση του «δεν πληρώνω» απορρίπτει την τροπολογία με συνοπτικές διαδικασίες και εκτίθεται.

Κι έτσι, με κάποιον τρόπο, όλοι είναι συνεπείς με το παρόν και ανακόλουθοι με το παρελθόν και το μέλλον τους.

Πρώτη κατοικία είναι αυτή η οποία έτυχε απαλλαγής φόρου κατά την αγορά της. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι και η πρώτη αποκτούμενη οικιστική ιδιοκτησία μιας οικογένειας. Δεν παραμένει όμως η μοναδική οικιστική ιδιοκτησία με την πάροδο του χρόνου.

Από το 2009 μέχρι το τέλος του 2015 αυτό που προστάτεψαν, από τους πλειστηριασμούς των τραπεζών, όλες οι κυβερνήσεις ήταν η κύρια κατοικία. Αυτή στην οποία πραγματικά ζει η οικογένεια. Σε αρκετές περιπτώσεις τούτο σήμανε ότι μόνο το παλιό διαμέρισμα, το οποίο νοικιάσαμε σε τρίτο όταν αγοράσαμε τη σπιταρόνα με τη δανειάρα, βγαίνει στον πλειστηριασμό, ενώ στη σπιταρόνα μένουμε τζάμπα, αφού δόση δεν πληρώνουμε. Κι όσο πάει!

Το ίδιο χρονικό διάστημα της «προστασίας από τις τράπεζες» οι ιδιώτες προχωρούσαν ελεύθερα σε πλειστηριασμούς και ήταν φυσικά πάρα μα πάρα πολύ σκληροί. Τα φαινόμενα ντόμινο που όλοι φοβήθηκαν στην περίπτωση Μαρινόπουλου εξηγούν εύκολα το γιατί.

Όποιος χρωστάει το δάνειό του ξέρει καλά ότι θα χάσει το σπίτι. Από τη ζημιά κέρδος δεν βγαίνει. Είναι ειρωνικό να διαβάζει κανείς ότι οι τράπεζες αναζητούν, βρήκαν και θα κυνηγήσουν τους «στρατηγικούς κακοπληρωτές», τη στιγμή που διάφορα, αλλεπάλληλα νομοθετήματα όλων ανεξαιρέτως των κυβερνήσεων ουσιαστικά απαγόρευσαν στις τράπεζες να ζητήσουν τα χρωστούμενα επί έξι και πλέον χρόνια. Δεν υπάρχουν στρατηγικοί κακοπληρωτές. Υπήρχε νόμος που έδινε κίνητρο στη μη πληρωμή. Διότι αν κατοικήσω τζάμπα σε ένα σπίτι επί δέκα χρόνια, δεν θα κλάψω όταν έρθει η ώρα να το παραδώσω. «Ευχαριστώ» θα πω, έχοντας κάνει και αποταμίευση στο μεταξύ (πού κατοικούσαν όλοι πριν αγοράσουν τα σπίτια;).

Η απαγόρευση πλειστηριασμών, ως τυπικά κοντόφθαλμη ελληνική πολιτική φιλανθρωπία, απέτρεψε τη ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων σε εποχές που οι αξίες ακόμη στέκονταν ή ήταν έστω καλύτερες από σήμερα. Ως αποτέλεσμα, οι μεν οφειλές με τους τόκους διπλασιάστηκαν, οι δε αξίες με την πάροδο του χρόνου υποδιπλασιάστηκαν. Πολύ απλά, η ζημιά για τον οφειλέτη… τετραπλασιάστηκε! Δεν πρόκειται να ξεχρεώσει ποτέ. Ή θα χάσει τέσσερις φορές περισσότερα. Τώρα θα το καταλάβουν όλοι, αλλά είναι αργά.

Φταίει βεβαίως η τρόικα που επέβαλε το άνοιγμα των πλειστηριασμών και δεν άφησε το ελληνικό πολιτικό σύστημα να συνεχίσει τη φιλανθρωπία. Ξέρουμε όλοι πλέον ότι δάνειο που δεν πληρώνεται μπορεί να σημάνει κούρεμα καταθέσεων – όσων καταθέσεων δεν προλάβαμε να αποσύρουμε λόγω της υπερβολικής εμπιστοσύνης μας στους φιλολαϊκούς πολιτικούς (άλλο χαζός, άλλο κουτοπόνηρος). Το μικροσυμφέρον προτρέπει να ρισκάρουμε. Θα ψηφίσουμε όποιον τάξει πάγωμα για κάνα χρόνο και βλέπουμε. Αφού έτσι κι αλλιώς δεν ξεχρεώνουμε, δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε.

Πολύ παλιότερα αυτός που χρωστούσε εκ συστήματος ονομαζόταν «μπαταχτσής». Ο όρος είχε ηθική απαξία. Σήμερα ο μπαταχτσής βγάζει κυβερνήσεις και, ακόμη χειρότερα, διαμορφώνει εθνική πολιτική: οι δανειστές είναι τοκογλύφοι!

Αυτός που χρωστούσε από ανάγκη, από αρρώστια, από ατυχία, αντιμετωπιζόταν με συμπάθεια και συχνά με βοήθεια από τον περίγυρο. Ουδέποτε όμως έβγαινε να διαλαλήσει την ατυχία του. Έσφιγγε τα δόντια και έκανε κι αυτός την προσπάθειά του είτε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις είτε να ανταποδώσει τη βοήθεια του διπλανού. Ήθος λεγόταν τότε.

Δεν φταίνε οι πλειστηριασμοί. Υπήρχαν πάντα. Το χρεοκοπημένο κράτος δεν μπορεί να χαρίζει σπίτια. Η πλειοδοσία ανεδαφικών υποσχέσεων, όμως, είναι σημείο των καιρών της συνεχιζόμενης χρεοκοπίας, οικονομικής και κυρίως ηθικής.