Τα πλήγματα στην παραγωγή εντείνουν την ακρίβεια

Πολλές εταιρείες έχουν μειώσει τις ποσότητες στις συσκευασίες, με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να πληρώνει περισσότερο και να αγοράζει λιγότερα

Νέος πονοκέφαλος έρχεται για τους καταναλωτές, καθώς πέρα από την εκτόξευση των τιμών σε πολλά είδη –λόγω και των καταστροφών στη Θεσσαλία– έρχεται και το ράλι στα καύσιμα να προσθέσει βάρη στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Η διεθνής τιμή του πετρελαίου οδεύει προς τα 100 δολ. το βαρέλι, ενώ και στην αντλία η τιμή της βενζίνης κινείται πάνω από τα 2 ευρώ. Κι αυτή η εξέλιξη –πέρα από το κόστος που θα αναγκαστούν να επωμιστούν οι οδηγοί– θα οδηγήσει και σε νέες αυξήσεις τιμών στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Την ίδια στιγμή, μεγάλα είναι τα πλήγματα σε μεγάλο μέρος της παραγωγής, γάλακτος, κρέατος, ελαιόλαδου, σταφυλιών, οινοστάφυλων και βρώσιμων, αλλά και άλλων φρούτων, όπως και μήλων, όσο και λαχανικών. Το γεγονός προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία σε παράγοντες της αγοράς, που προειδοποιούν για περαιτέρω άνοδο των τιμών και ακόμα περισσότερη ακρίβεια. Ενδεικτικά αναφέρεται πως –σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Αύγουστο– σε ένα έτος καταγράφηκαν ανατιμήσεις σε: ψωμί και δημητριακά (6,6%), κρέατα-γενικά (9,7%), ψάρια-γενικά (6,7%), γαλακτοκομικά και αυγά (11,9%), έλαια και λίπη (12%), φρούτα-γενικά (10,7%), λαχανικά-γενικά (17,6%), ζάχαρη - σοκολάτες - γλυκά - παγωτά (8,5%), λοιπά τρόφιμα (12,4%).

Ρεκόρ για το ελαιόλαδο

Εξάλλου, νέα ρεκόρ χτύπησαν οι τιμές του ελαιόλαδου, καθώς οι έντονες ξηρασίες στις χώρες μεγάλης παραγωγής περιορίζουν τις προμήθειες – και αυξάνουν τις κλοπές στο μαγειρικό λάδι. Οι διεθνείς τιμές του ελαιόλαδου αυξήθηκαν στα 8.900 δολάρια ανά τόνο τον Σεπτέμβριο, λόγω του «εξαιρετικά ξηρού καιρού» στη Μεσόγειο, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του υπουργείου Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών (USDA). Ήδη, η μέση τιμή τον Αύγουστο ήταν 130% υψηλότερη σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, χωρίς να δείχνει «ενδείξεις χαλάρωσης», ανέφερε το USDA.

Η Ισπανία, ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας ελαιόλαδου στον κόσμο, πλήττεται από μια έντονη ξηρασία εδώ και μήνες. Η χώρα κατέγραψε επίσης το τρίτο πιο θερμό καλοκαίρι της, με τη μέση καλοκαιρινή θερμοκρασία 1,3 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από την κανονική, σύμφωνα με την κρατική μετεωρολογική υπηρεσία AEMET. Σύμφωνα με στοιχεία από την εταιρεία πληροφοριών για την αγορά εμπορευμάτων Mintec, η παραγωγή ελαιόλαδου στην Ισπανία την πρόσφατη σεζόν μειώθηκε σε περίπου 610.000 τόνους – καταγράφοντας πτώση άνω του 50% σε σύγκριση με τους συνηθισμένους 1,3 έως 1,5 εκατομμύρια τόνους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα και η Ιταλία είναι οι δεύτεροι και τρίτοι μεγαλύτεροι παραγωγοί ελαιόλαδου, σύμφωνα με το International Olive Council, έναν διακυβερνητικό οργανισμό που συγκροτείται από μέλη που αποτελούν πάνω από το 98% της παραγωγής ελαιόλαδου παγκοσμίως.

Στα «κάγκελα» οι καταναλωτές

Μέσα σε αυτό το κλίμα, λοιπόν, οι καταναλωτές βρίσκονται στα «κάγκελα», καθώς, πέραν της ακρίβειας, πολλές εταιρείες έχουν μειώσει τις ποσότητες στις συσκευασίες. Αποτέλεσμα; Ο καταναλωτής πληρώνει περισσότερα και αγοράζει λιγότερα...

Παραδείγματος χάριν, τα κατεψυγμένα φασολάκια πριν από δύο χρόνια ήταν σε συσκευασία του ενός κιλού με 2,63 ευρώ και τώρα έχει μειωθεί η ποσότητά τους κατά 100 γρ. και η τιμή ανέβηκε στα 2,76 ευρώ. Σύμφωνα με εκπροσώπους καταναλωτικών οργανώσεων, το φαινόμενο αυτό αποτελεί πλέον μία παγιωμένη τακτική που ακολουθούν σταθερά μεγάλες εταιρείες.

Τα 4 μέτρα

Από την πλευρά της, βέβαια, η κυβέρνηση, που έχει κηρύξει «πόλεμο» κατά της αισχροκέρδειας, ανακοίνωσε τα εξής μέτρα:

1. Μόνιμη μείωση τιμής: Θα υπάρχει ειδική σήμανση και ειδική πινακίδα στα ράφια των σούπερ μάρκετ στις εταιρείες και στα προϊόντα που θα προχωρήσουν σε μόνιμη μείωση τιμής τουλάχιστον 5% και για διάστημα έως 6 μήνες το λιγότερο. Η μείωση αυτή θα είναι ανεξάρτητη από τις προωθητικές ενέργειες που διενεργούν ήδη οι εταιρείες. Η τιμή αναφοράς για τον καθορισμό της έκπτωσης θα είναι αυτή της 20ής/09/2023. Σε περίπτωση παράβασης θα επιβάλλονται πρόστιμα 20.000 ευρώ ανά κωδικό προϊόντος. Στόχος της συγκεκριμένης ρύθμισης είναι η μόνιμη και ορατή μείωση των τιμών στο ράφι. Η σήμανση είναι υποχρεωτική όταν ισχύει η μείωση της τιμής.

2. Αυστηρούς ελέγχους στους προμηθευτές και στην εφοδιαστική αλυσίδα: Τα σούπερ μάρκετ με τζίρο έως 90 εκατ. ευρώ υποχρεούνται να κοινοποιούν στο υπουργείο τους τιμοκαταλόγους των προμηθευτών τους. Όπου εντοπίζονται ανατιμήσεις, θα πραγματοποιούνται άμεσα έλεγχοι από ΔΙΜΕΑ. Όποτε αλλάζουν οι τιμοκατάλογοι των προϊόντων, θα πρέπει να κοινοποιούνται οι τιμές αγορών των προϊόντων στο υπουργείο. Θα πρέπει το υπουργεί να ξέρει την καθαρή τιμή αγοράς του κάθε προϊόντος.

3. Διαφάνεια στις τιμές των οπωροκηπευτικών: Τα σούπερ μάρκετ με τζίρο άνω των 90 εκατ. ευρώ υποχρεούνται να κοινοποιούν τις τιμές λιανικής σε φρούτα και λαχανικά. Οι τιμές θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα e-katanalotis και θα δημοσιοποιούνται από το υπουργείο Ανάπτυξης, ώστε να γνωρίζει ο καταναλωτής τις τιμές.

4. Αποφασιστική ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών: Ο καταναλωτής θα γίνει σύμμαχος στη μάχη κατά της ακρίβειας. Αναβαθμίζεται το σύστημα καταγγελιών, τόσο το τηλεφωνικό κέντρο του 1520 όσο και ο ιστότοπος που υποδέχεται τις καταγγελίες. Σχεδιάζεται και ενεργοποιείται σύστημα για υποβολή καταγγελιών μέσω μιας ειδικής εφαρμογής για τα κινητά τηλέφωνα.