Με χαρτζιλίκι ζουν οι 35άρηδες Έλληνες
Με το χαρτζιλίκι των γονιών τους ή άλλων συγγενών ζουν οι μισοί Έλληνες ηλικίας 18-35 ετών, ενώ μόλις 15% των άνεργων νέων θεωρούν αρκετά ή πολύ πιθανό να βρουν δουλειά τους επόμενους έξι μήνες.
Αυτά είναι κάποια από τα βασικά συμπεράσματα έρευνας για την ανεργία των νέων και τις διαγενεακές σχέσεις στην Ελλάδα, την οποία δημοσίευσε η διαΝΕΟσις.
Ναι στη μετανάστευση
Στην έρευνα, την οποία διεξήγαγε για λογαριασμό της διαΝΕΟσις η MRB το φθινόπωρο του 2016, συμμετείχαν περίπου 1.500 Έλληνες νέοι απ’ όλες τις περιφέρειες της χώρας, καθώς και ένα δείγμα 500 γονέων. Οι γονείς που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν γονείς των παιδιών που ήδη είχαν συμμετάσχει σε αυτήν. Έτσι, οι επιστήμονες του προγράμματος έχουν την ευκαιρία να βγάλουν χρήσιμα συμπεράσματα για τη διάχυση των ιδεών και των αντιλήψεων μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον χρησιμοποιώντας αυτά τα δεδομένα. Για παράδειγμα, οι Έλληνες νέοι δείχνουν λιγότερο πρόθυμοι να αναλάβουν ρίσκο σε σχέση με τους γονείς τους, εμπιστεύονται λιγότερο τους θεσμούς, συμμετέχουν σε λιγότερες συλλογικές δράσεις και υιοθετούν μια πιο παθητική στάση απέναντι στην απασχόληση και στο μέλλον τους.
Την ίδια ώρα το 41% σκέφτεται τη μετανάστευση προκειμένου να βρει δουλειά, δηλώνοντας διατεθειμένο να μετακομίσει σε άλλη χώρα, ενώ ένα 34% απαντά «ίσως». Παρόμοιο είναι το ποσοστό που θα μετακόμιζε σε άλλη περιοχή της Ελλάδας (46%).
Η χαρτογράφηση της κατάστασης των Ελλήνων
Μετά από επτά χρόνια κρίσης η έρευνα παρουσιάζει ενδιαφέροντα στοιχεία για την κατάσταση των νέων ηλικίας 18-35 ετών. Μεταξύ άλλων, 38% των νέων ζουν στην Αθήνα, 60% είναι ελεύθεροι και μόλις 22% έχουν παιδιά.
Οι Έλληνες νέοι δηλώνουν λίγο περισσότερο αριστεροί και πολύ λιγότερο θρήσκοι (31% έναντι 54%) από τους γονείς τους. Έχουν λίγο καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης από αυτούς, αλλά, παραδόξως, συμμετέχουν λιγότερο σε εθελοντικές ή συλλογικές δράσεις απ’ ό,τι οι γονείς τους, εμπιστεύονται λιγότερο τους θεσμούς και συμμετέχουν λιγότερο σε πολιτιστικά δρώμενα (43% έναντι 57%).
Οι γονείς δεν αποταμιεύουν
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το οικονομικό προφίλ των νέων, καθώς το 48% δηλώνει ως πηγή εισοδήματός τους την «οικονομική στήριξη από γονείς ή άλλους συγγενείς». Πρόκειται για την πιο συχνή πηγή εσόδων – πιο συχνή από τη «μισθωτή εργασία», που είναι στο 45%. Όσον αφορά τους γονείς, στην ερώτηση αν μπόρεσαν να αποταμιεύσουν χρήματα τους τελευταίους 12 μήνες το 76% απάντησε «ποτέ». Το αντίστοιχο ποσοστό των παιδιών ήταν 48%.
Την ίδια ώρα οι νέοι παραμένουν απαισιόδοξοι σχετικά με την επαγγελματική τους αποκατάσταση, καθώς μόλις το 15% θεωρεί πιθανό να βρει δουλειά τους επόμενους έξι μήνες. Όσο για τους φορείς που μπορούν να μειώσουν την ανεργία, οι νέοι θεωρούν πως είναι η κυβέρνηση-Βουλή (78%), η Ευρωπαϊκή Ένωση (73%) και οι επιχειρήσεις-εργοδότες (52%).
Εμπιστοσύνη στο ΔΝΤ
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι απαντήσεις των νέων στο αν εμπιστεύονται τη Βουλή και τα κόμματα. Όπως προκύπτει, αυτό που εμπιστεύονται περισσότερο είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), βάζοντας στο περιθώριο τη Βουλή και τα κόμματα. Συγκεκριμένα, με άριστα το 10 οι νέοι βαθμολογούν με 1,8 το ΔΝΤ, με 1,6 το ελληνικό Κοινοβούλιο και με 1,1 τα πολιτικά κόμματα. Και οι γονείς, όμως, από την πλευρά τους στέλνουν στις χαμηλές θέσεις τα κόμματα και τη Βουλή. Συγκεκριμένα, δίνουν την υψηλότερη βαθμολογία στην αστυνομία, στη Δικαιοσύνη και στην Εκκλησία και τη χαμηλότερη στο ελληνικό Κοινοβούλιο με 2,3, στο ΔΝΤ με 2,2 και στα πολιτικά κόμματα με 1,5.
Πιο αισιόδοξοι οι νέοι
Την ώρα που οι νέοι δηλώνουν απογοητευμένοι, όταν πρόκειται για το μέλλον τους εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι από τους γονείς τους. Για παράδειγμα, 29% των νέων πιστεύουν ότι το βιοτικό τους επίπεδο στο μέλλον θα είναι χειρότερο από το βιοτικό επίπεδο των γονιών τους. Το αντίστοιχο όμως ποσοστό στους γονείς, δηλαδή σε αυτούς που πιστεύουν ότι τα παιδιά τους θα έχουν χειρότερο βιοτικό επίπεδο από το δικό τους, φτάνει το 55%.
Σημειώνεται ότι η έρευνα διεξήχθη στο πλαίσιο του CUPESSE, ενός μεγάλου ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου για τη χαρτογράφηση της ανεργίας των νέων, το οποίο διεξάγεται ταυτόχρονα σε 11 χώρες με τον συντονισμό του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Η διαΝΕΟσις είναι ο φορέας που διεξάγει το ελληνικό σκέλος του project (ο μόνος μη πανεπιστημιακός εταίρος), το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά από έρευνες και δράσεις που θα δημοσιευτούν σταδιακά τα επόμενα χρόνια.
Ποιοι γονείς έχουν άνεργα παιδιά
Ο συνδυασμός χαμηλής μόρφωσης, οικονομικής ανεπάρκειας και έλλειψης εμπιστοσύνης στους θεσμούς στους γονείς έχει ως αποτέλεσμα πολύ υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στα παιδιά τους σε σχέση με τα παιδιά γονέων με διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Όσο για τα χαρακτηριστικά των νέων ανέργων ανεξάρτητα από ποιους γονείς προέρχονται, είναι κυρίως νέοι οι οποίοι δεν θεωρούνται ενεργοί πολίτες, αντιδρούν απέναντι στους θεσμούς, δεν είναι ιδιαίτερα μορφωμένοι και δεν αφιερώνουν χρόνο στον πνευματική καλλιέργεια.
Η επεξεργασία των αποτελεσμάτων
Οι ερευνητές της MRB έκαναν μια πρώτη απόπειρα επεξεργασίας των αποτελεσμάτων, φιλοδοξώντας να ταυτοποιήσουν ευδιάκριτες «φυλές» ανάμεσα στους Έλληνες γονείς και τα παιδιά τους. Έτσι, ταυτοποίησαν τέσσερις διακριτές ομάδες αναλύοντας τις απαντήσεις τους σε εννέα κατηγορίες ερωτήσεων, από αυτές που είχαν να κάνουν με τη συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις και την εμπιστοσύνη στους θεσμούς μέχρι αυτές που είχαν να κάνουν με τις οικογενειακές σχέσεις και τις απόψεις περί οικονομικής κατάστασης των ερωτηθέντων.
Οι ερευνητές ταυτοποίησαν τις τέσσερις κατηγορίες πρώτα στους γονείς και μετά χαρτογράφησαν τις αντίστοιχες κατηγορίες στα παιδιά. Οι κατηγορίες αυτές ορίστηκαν ως «Παραδοσιακοί» (Family traditionalists), «Κοινωνικά ενεργοί» (Socially active), «Καλοβαλμένοι συστημικοί» (Well off systemics) και «Καλοβαλμένοι προοδευτικοί» (Well off experiencers).
Σύμφωνα με τα ευρήματα της MRB, σε όποια κατηγορία κι αν ανήκουν οι γονείς, αν τα παιδιά τους ανήκουν στις κατηγορίες «Παραδοσιακοί» ή «Κοινωνικά ενεργοί» εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά ανεργίας (άνω του 18%, έως και 39%).
