Διαδίκτυο: Η σύγχρονη μορφή εξάρτησης

Ανεξέλεγκτη φαίνεται ότι είναι η σχέση των νέων και κυρίως των μαθητών με την τεχνολογία. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι ακόμη και παιδιά δημοτικού εμφανίζουν έντονα συμπτώματα εξάρτησης. Η Ελλάδα, δε, καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση σε «εθισμό» στο διαδίκτυο στους ενήλικους χρήστες.

Από νωρίς στην οθόνη

Σύμφωνα με έρευνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», το 75% των παιδιών έρχεται σε άμεση επαφή με την τεχνολογία ακόμη και από την ηλικία των 5 ετών.
Μάλιστα, το 8% των παιδιών-εφήβων παραμένει στο διαδίκτυο για περισσότερες από είκοσι ώρες την εβδομάδα, με το 12,8% να παρουσιάζει περιοδικά ή συχνά προβλήματα από την υπερβολική χρήση.
Η επιστημονική υπεύθυνη της μονάδας Άρτεμις Τσίτσικα, μιλώντας στην εφημερίδα «Καθημερινή», χαρακτήρισε ορισμένες συμπεριφορές «ακραίες». Όπως είπε, «ειδικά στη μέση εφηβική ηλικία, υπάρχουν παιδιά που κοιμούνται όλο το πρωί, χάνουν το σχολείο τους, μένουν από απουσίες, αμελούν βασικές ανάγκες, όπως η διατροφή και ο ύπνος τους, αδιαφορούν για τις άλλες δραστηριότητές τους, για τις σχέσεις τους, ακόμη και για την προσωπική φροντίδα και υγιεινή τους. Έχουμε συναντήσει παιδιά που φορούν τα ίδια ρούχα για εβδομάδες».
Υπενθυμίζεται ότι έρευνα της Focus Bari τον Δεκέμβριο του 2017 για λογαριασμό του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας είχε δείξει ότι το 78% των παιδιών ηλικίας 5 έως 12 ετών χρησιμοποιεί το διαδίκτυο, ποσοστό που ανεβαίνει στο 89,3% για τις ηλικίες 10 έως 12 ετών. Μάλιστα, ένα στα πέντε παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών διαθέτει κινητό τηλέφωνο για να συνδέεται με το internet.
Σημειώνεται ότι στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας, που λειτουργεί από το 2006, έχουν προσέλθει μέχρι σήμερα περισσότεροι από 8.000 έφηβοι σε σύνολο 60.000 επισκέψεων.

Μέσα από τα μάτια των γονιών

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, γονείς ανώτερου εκπαιδευτικού επιπέδου θεωρούν ότι ο χαρακτήρας του παιδιού τους επηρεάζεται/διαμορφώνεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ σε συνθήκες άγχους αυξάνουν τον χρόνο ενασχόλησής τους με αυτά. Οι γυναίκες κυρίως (58%) είναι εκείνες που θεωρούν ότι η χρήση κοινωνικών δικτύων από τα παιδιά βελτιώνει τις δεξιότητές τους.
Η πλειονότητα των γονιών έχει καθημερινή ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα, με τα παιδιά να πράττουν το ίδιο. Οι νεότεροι γονείς, ηλικίας από 20 έως 35 ετών, κάνουν καθημερινή χρήση σε ποσοστό 71%. Ωστόσο, δηλώνουν ότι θα επιθυμούσαν η χρήση των κοινωνικών δικτύων από τα παιδιά να ξεκινούσε κατά το 15ο έτος της ηλικίας τους. Οι γυναίκες εμφανίζονται πιο επιφυλακτικές και προτιμούν σε ποσοστό 68% η χρήση των κοινωνικών δικτύων χωρίς γονική συναίνεση να επιτρέπεται από τα 15 έτη, έναντι των ανδρών σε ποσοστό 57%.

Ενημερωτική καμπάνια

Με ένα ενημερωτικό βίντεο το οποίο θα παρουσιαστεί την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου, στις 5 Φεβρουαρίου 2019,τα μέλη του Πάνελ Νέων του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου θα επιχειρήσουν να ευαισθητοποιήσουν τους συνομηλίκους τους για τις επιπτώσεις που προκύπτουν από την υπερβολική χρήση του ψηφιακού κόσμου και κυρίως από την υπερβολική ενασχόληση με τα διαδικτυακά παιχνίδια.
Το Πάνελ Νέων, το οποίο απαρτίζουν μαθητές από διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, αποκτά τη δική του φωνή μέσα από τα δημοφιλέστερα κοινωνικά δίκτυα (Instagram, Facebook, Twitter), σε μια προσπάθεια να προσεγγιστούν και να ευαισθητοποιηθούν για θέματα που αφορούν την ασφαλή χρήση του διαδικτύου όλο και περισσότερα παιδιά στην Ελλάδα.
Κατά την ετήσια συνάντηση του Πάνελ Νέων συζητήθηκε και η ολοένα και ανησυχητικά αυξανόμενη ενασχόληση των νέων παιδιών με τα διαδικτυακά παιχνίδια, ενώ αναζητήθηκαν τρόποι αφύπνισης με στόχο τον περιορισμό του φαινομένου.

«Ο εθισμός στα διαδίκτυο είναι νόσος»

Την ίδια ώρα έρευνα της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο (ΕΕΜΔΕΔ) έδειξε ότι το internet μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να προκαλέσει ακόμα και ψυχικές διαταραχές. Σύμφωνα με τον ψυχίατρο και πρόεδρο της Εταιρείας, δρα Κωνσταντίνο Σιώμο, ο οποίος μίλησε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ),«ένα like στο Facebook, ένα καλό ή ένα κακό σχόλιο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και μια επιτυχία στο ηλεκτρονικό παιχνίδι, “ανεβάζουν” ή “κατεβάζουν” την ντοπαμίνη (ορμόνη της χαράς) από τον επικλινή πυρήνα του εγκεφάλου κι έτσι δουλεύει το μοντέλο της άμεσης ανταμοιβής».
Ο κ. Σιώμος είπε ότι οι πιο σοβαρές περιπτώσεις εθισμού εντοπίζονται στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια, ενώ επισήμανε πως υπάρχουν μελέτες από το 2011 αλλά και νευροαπεικονιστικές έρευνες που δείχνουν αλλαγές στη φαιά ουσία του εγκεφάλου αλλά και αλλαγές σε ποσοστά μεταβολισμού της γλυκόζης στις εγκεφαλικές δομές στα φυσιολογικά άτομα σε σχέση με τα εθισμένα.
Σημειώνεται ότι η έρευνα παρουσιάστηκε σε πρόσφατο συνέδριο για την προώθηση της καινοτομίας στην εκπαίδευση που έγινε στη Λάρισα. Ο κ. Σιώμος χαρακτήρισε «νόσο» τον εθισμό στο διαδίκτυο, η οποία άρχισε να απασχολεί τους ειδικούς από το 2008, τονίζοντας πως με βάση πρόσφατη έρευνα που έγινε σε συνεργασία της ΕΕΜΔΕΔ με εννέα πανεπιστήμια σε χώρες της Ευρώπης, «η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα, μετά την Αγγλία, σε εθισμό στο διαδίκτυο».
Ο πρόεδρος της ΕΕΜΔΕΔ αποκάλυψε στο ΑΠΕ ότι «με βάση έρευνα του 2014, περίπου ένας στους δέκα τεταρτοετείς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου έχει εθισμό στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και αδυναμία στις ακαδημαϊκές του επιδόσεις, ενώ το ποσοστό στα υψηλόβαθμα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων βρίσκεται στο 7%».