Θρίλερ με την προστασία της πρώτης κατοικίας
Σε θρίλερ εξελίσσεται η εξεύρεση του πλαισίου για την προστασία της πρώτης κατοικίας που θα αντικαταστήσει τον νόμο Κατσέλη. Ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά, καθώς στις 28 Φεβρουαρίου λήγει και η παράταση που είχε δοθεί για την ισχύ του νόμου. Οι συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου είναι διαδοχικές, ώστε, έπειτα από συμφωνία με τους τραπεζίτες, να προκύψει μια πρόταση που να αποσπάσει και τη σύμφωνη γνώμη των θεσμών που εποπτεύουν το τραπεζικό σύστημα. Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι η διαδικασία να έχει ολοκληρωθεί εντός των επόμενων ημερών, καθώς από την 1η Μαρτίου παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 9 παράγραφος 2 του νόμου Κατσέλη.
Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το βάρος θα πέσει στην επόμενη κυβέρνηση, καθώς ακόμα κι αν η σημερινή κυβέρνηση και οι τραπεζίτες δώσουν τα χέρια, απομένει το πράσινο φως από τον εποπτικό μηχανισμό και –το πιο χρονοβόρο– η δημιουργία της νέας πλατφόρμας όπου οι δανειολήπτες θα υποβάλλουν τις αιτήσεις για την ένταξη στο νέο πλαίσιο.
Σημειώνεται ότι πλέον τα µη εξυπηρετούμενα δάνεια των τραπεζών έχουν περιοριστεί στα 83 δισ. ευρώ, ήτοι 47% στο σύνολο του χαρτοφυλακίου, από το υψηλό των 108 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2016. Και είναι τα υψηλότερα διεθνώς. Οι τράπεζες έχουν διενεργήσει προβλέψεις ύψους 45,6 δισ. για τα προβληματικά δάνεια. Τα 28 δισ. ευρώ είναι τα «κόκκινα» στεγαστικά και επείγει να δοθεί λύση.
Άλλο ένα στοιχείο όμως που πιέζει ακόμα περισσότερο τις τράπεζες είναι ότι αγοράζουν σχεδόν τα μισά ακίνητα από αυτά που βγάζουν σε πλειστηριασμό, µε αποτέλεσμα να επιβαρύνουν τους ισολογισμούς µε αυξημένα κόστη διακράτησης.
Η πρόταση
Αν και τα δεδομένα αλλάζουν συνέχεια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατά την τελευταία σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου φαίνεται πως κυβέρνηση και τραπεζίτες κατέληξαν σε συμφωνία, κάτι που επιτρέπει στην κυβέρνηση να προχωρήσει έως το τέλος του μήνα στην κατάθεση της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης.
Κατά τη συνάντηση αποφασίστηκε ότι ο νέος νόμος θα έχει χρονική διάρκεια ενός έτους, από την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας, προκειμένου όσοι δανειολήπτες ενδιαφέρονται να ρυθμίσουν τα δάνειά τους, λαμβάνοντας και επιδότηση, να προχωρήσουν στην υποβολή αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Οι δύο πλευρές έχουν αποφασίσει ως κριτήρια για την υπαγωγή στον νέο νόμο το ύψος της αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας στα 250.000 ευρώ και το συνολικό ύψος δανεισμού με προσημείωση την πρώτη κατοικία στα 130.000 ευρώ. Οι δανειολήπτες που θα ζητούν προστασία θα πρέπει να υποβάλλουν την αίτηση μέσω της ειδικής πλατφόρμας, η οποία εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμη λειτουργικά πριν από το Πάσχα.
Τα βήματα της διαδικασίας που θα ακολουθηθούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα προβλέπουν κούρεμα της οφειλής στη βάση της αξίας του ακινήτου με το ύψος του δανείου (η σχέση διαμορφώνεται στο 120%, με το ύψος του δανείου να είναι υψηλότερο της αξίας του ακινήτου), προκειμένου να ακολουθήσει ρύθμιση της υπολειπόμενης οφειλής με επιμήκυνση έως 25 χρόνια και επιτόκιο Euribor τριμήνου συν 2%. Η τελική δόση που θα διαμορφώνεται θα λαμβάνει επιδότηση αναλόγως των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων του δανειολήπτη. Διευκρινίζεται ότι η επιδότηση δεν θα είναι ενιαία στο 1/3 της δόσης.
Πάντως, οι οφειλέτες που πληρούν τα βασικά κριτήρια και μπορούν να ωφεληθούν από τη νέα ρύθμιση υπολογίζονται στους 180.000. Πρόκειται για περίπου τέσσερις στους δέκα δανειολήπτες με κόκκινο στεγαστικό δάνειο ή κόκκινο δάνειο που έχει υποθήκη την πρώτη κατοικία, ο αριθμός των οποίων υπολογίζεται στις 400.000, ενώ το ύψος των δανείων που θα ρυθμιστεί μέσα από το νέο καθεστώς υπολογίζεται ότι θα φτάσει τα 10 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, από το νέο πλαίσιο προκύπτει «ηθικός κίνδυνος» μεταξύ ενός δανειολήπτη που πληρώνει με συνέπεια τις υποχρεώσεις του και ενός δανειολήπτη που δεν πληρώνει και θα τύχει ευνοϊκής μεταχείρισης και μάλιστα επιδότησης δόσης δανείου.
Η στάση των θεσμών
Πάντως, θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο ότι οι θεσμοί θα έχουν ενστάσεις ως προς τη νέα πρόταση. Μάλιστα, οι αλλαγές αυτές θα πρέπει να ενσωματωθούν στο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή εάν η κυβέρνηση θέλει να κερδίσει και το στοίχημα της εκταμίευσης της πρώτης δόσης από τα ΑNFAs, για την οποία θα αποφασίσουν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης στις 11 Μάρτιου, αλλά και να ενσωματωθεί ως θετική εξέλιξη στη δεύτερη μεταπρογραμματική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πάγος στους πλειστηριασμούς
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με πληροφορίες, κυβέρνηση και τράπεζες έχουν προχωρήσει σε ένα άτυπο μορατόριουμ, που έχει σαφή προεκλογικά χαρακτηριστικά, με το αιτιολογικό ότι θα καθυστερήσει η νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα τρέξει τις νέες ρυθμίσεις.
Το γεγονός ότι οι τράπεζες έχουν ήδη ένα απόθεμα δεκάδων χιλιάδων πλειστηριασμών, που έχουν αναρτηθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, με ημερομηνία εκτέλεσης έως τον Σεπτέμβριο του 2019, τους δίνει αυτή τη δυνατότητα.
Ταυτόχρονα, όμως, διευκολύνει και την κυβέρνηση να παίξει το επικοινωνιακό της παιχνίδι και να μη χρεωθεί η ίδια, ενόψει και των εκλογών, το κόστος των πρώτων πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας μετά την κατάργηση του άρθρου 9 του νόμου Κατσέλη που ετοιμάζει.
