Η Κεραμέως περνάει «αναίμακτα» τα Συμβούλια Διοίκησης στα Πανεπιστήμια

Το πρώτο σοβαρό crash test για την υπουργό Παιδείας σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του νόμου-πλασίου, που πέρασε από τη Βουλή, για τη διοίκηση των πανεπιστημίων, αναμένεται μεθαύριο Δευτέρα, που τα μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων θα εκλέξουν τα έξι εσωτερικά μέλη του νέου Συμβουλίου Διοίκησης.

Μέχρι τώρα, η υπουργός Παιδείας, η οποία όταν τον Αύγουστο παρουσίασε την Κοινή Υπουργική Απόφαση για την εφαρμογή του νέου νόμου δήλωνε «ξεκινάμε δυναμικά την υλοποίηση του νόμου-πλαισίου για τα ΑΕΙ», δείχνει να είναι ικανοποιημένη.

Στις τρεις εκλογές Συμβουλίων Διοίκησης που έγιναν στο Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ), και στα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου και Μακεδονίας με ψηφιακή ψηφοφορία, η συμμετοχή ήταν πάρα πολύ υψηλή. Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας δεν συμμετείχε μόνο ένας από τα 202 μέλη ΔΕΠ, στο Πελοποννήσου η συμμετοχή ήταν καθολική, ενώ στο ΕΛΜΕΠΑ δεν ψήφισαν μόνο 3 από τα 168 μέλη ΔΕΠ. Κι όλα αυτά ενώ στις 13 Οκτωβρίου ο ΣΥΡΙΖΑ, σε επίσημη ανακοίνωσή του, αποδεχόμενος σχετικό αίτημα της ΟΛΜΕ, της ομοσπονδίας των καθηγητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κατηγορούσε την κυβέρνηση ότι «επιχειρεί αυταρχικά και αντιδημοκρατικά να επιβάλει αποκλειστικά την ψηφιακή διαδικασία».

«Τα μέλη ΔΕΠ έχουν στενή σχέση εξάρτησης με τις ηγεσίες εντός των πανεπιστημίων και η συμμετοχή είναι πάντα υψηλή για αυτόν τον λόγο», έλεγε γνωστός καθηγητής που διδάσκει σε πανεπιστήμιο όπου έγινε εκλογή.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πανεπιστημιακού που γνωρίζει από εκλογικές διαδικασίες, «το σώμα των πανεπιστημιακών είναι ένα εξαιρετικά πελατειακό σώμα και συνεπώς οι εκλογές κρίνονται στη βάση της απόλυτης ιδιοτέλειας».

Ο επόμενος γύρος

Έχουμε μια εικόνα ότι οι νέοι κανόνες στη διοίκηση περνάνε αλλά θα πρέπει να περιμένουμε την ολοκλήρωση των διαδικασιών στα πανεπιστήμια, στα οποία τα μέλη ΔΕΠ συλλογικά δεν είναι φιλικά στην κυβέρνηση, έλεγε κορυφαίος πανεπιστημιακός, ο οποίος είπε ότι περίμενε να δει τη διαδικασία εκλογής στα Γιάννενα, όπου ο πρύτανης Τριαντάφυλλος Αλμπάνης είναι εκ των πλέον γνωστών συνομιλητών του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης.

Πρώην υποψήφιος βουλευτής στη Β’ Θεσσαλονίκης το 2015, ο κ. Αλμπάνης έχει κύρος στους πανεπιστημιακούς του κόμματος και τον τελευταίο καιρό ακούγεται ως πιθανός υποψήφιος περιφερειάρχης Ηπείρου.

Όμως, ο κ. Αλμπάνης εγγυήθηκε τις διαδικασίες και τα πρωτόκολλα του νέου συστήματος.

Υπάρχει η εκδοχή ότι αυτό επέβαλλε ο θεσμικός του ρόλος, αλλά κανένας δεν του απαγόρευε να εκφράσει τη διαφωνία του, έλεγε πανεπιστημιακός δάσκαλος, διευκρινίζοντας ότι το θέμα δεν είναι θεσμικό αλλά πολιτικό και υπενθυμίζοντας ότι ο κ. Αλμπάνης, συγκρουόμενος με τις πολιτικές επιλογές της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας, είχε επιλέξει να μην καλέσει την αστυνομία όταν ομάδες αντιεξουσιαστών είχαν κάνει κατάληψη στην πρυτανεία σε συμπαράσταση στον απεργό πείνας Δημήτρη Κουφοντίνα.

Στο ίδιο κλίμα, στο ΕΛΜΕΠΑ, ο φιλικός στον ΣΥΡΙΖΑ απερχόμενος πρύτανης διεκδικεί την επανεκλογή του στην ίδια θέση, συμμετέχοντας στη διαδικασία του Συμβουλίου Διοίκησης, όπου εξελέγη πρώτος, όπως και ο απερχόμενος πρύτανης του πανεπιστημίου Πελοποννήσου, το οποίο ανακάλεσε την επιτιμοποίηση του Βλαντιμίρ Πούτιν, την οποία είχε κάνει το 2018.

Την ίδια στιγμή, συνδικαλιστές πανεπιστημιακοί στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου έπαιρναν μια σαφή θέση κατά της συμμετοχής στις διαδικασίες του νόμου.

«Δεν νομιμοποιούμε τις νέες ρυθμίσεις με τη συμμετοχή μας στις εκλογές, είτε ως υποψήφιοι/ες είτε ως ψηφοφόροι», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο Σύλλογος των Διδασκόντων, ο οποίος δήλωνε ότι «θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας με τις δυνάμεις που διαθέτουμε σε συντονισμό με τους Συλλόγους Διοικητικών, ΕΔΙΠ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με Συλλόγους μελών ΔΕΠ άλλων πανεπιστημίων, με φοιτητικούς συλλόγους, για να απορρίψουμε με μαζικούς και αγωνιστικούς όρους τον νόμο Κεραμέως στο σύνολό του, για τη μη εφαρμογή και την κατάργησή του».

Η οριοθέτηση των αντιτιθέμενων στην εφαρμογή του νόμου δεν προδιαθέτει μεγάλη αντίδραση στην υλοποίησή του.

Αρχής γενομένης από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, μέχρι το τέλος του χρόνου θα γίνουν οι εκλογές στα υπόλοιπα επτά πανεπιστήμια, στα οποία η θητεία των πρυτανικών αρχών έχει λήξει στις 31 Αυγούστου και συγκεκριμένα στο Γεωπονικό, Πειραιώς, Δημοκρίτειο, Αιγαίου, Θεσσαλίας και στο Πολυτεχνείο Κρήτης.

Η αντίδραση

Οι διδάσκοντες στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου προτείνουν ενδεικτικά ως τρόπους αντίδρασης στην τρέχουσα φάση της εκλογής των εσωτερικών μελών των ΣΔ:

• Τη μαζική αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες.
• Την άρνηση συμμετοχής στις υποψηφιότητες.
• Την αποδυνάμωση της διαδικασίας σε περίπτωση που προστρέξουν κάποιοι «πρόθυμοι» να πάρουν μέρος στις εκλογές.
• Τον στιγματισμό των επίορκων.

Μέχρι στιγμής δεν έχει εκδηλωθεί παρόμοιο κίνημα σε κανένα πανεπιστήμιο, αλλά πανεπιστημιακοί επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει σαφής εικόνα για το πώς θα λειτουργήσει το εκλογικό σύστημα.

«Το εκλογικό σύστημα που θα εφαρμοστεί μέσω της ταξινομικής ψήφου είναι σύστημα που δεν επιτρέπει την αλλαγή συσχετισμών στο εσωτερικό του Συμβουλίου», υποστηρίζουν οι πανεπιστημιακοί του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ενώ πιο μετριοπαθής καθηγητής, που συμμετείχε ενεργά στις διαδικασίες στο πανεπιστήμιο όπου διδάσκει, χαρακτηρίζει «πολύ ιδιαίτερο το εκλογικό σύστημα που επέβαλε ο νέος νόμος» και επισημαίνει ότι «οδηγεί κάλλιστα τον πρώτο εκλεγέντα να μην έχει τη δυνατότητα να γίνει πρύτανης, γιατί δεν ελέγχει τη σύνθεση του Συμβουλίου».

Άνοιγμα ΣΥΡΙΖΑ στα Συμβούλια Διοίκησης

Την ίδια στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ αποδοκιμάζει το νέο πλαίσιο διοίκησης των ΑΕΙ, βουλευτές του κόμματος, με ερώτησή τους στη Βουλή, ζητούν από την υπουργό Παιδείας να ανακαλέσει την απόφασή της για μείωση των ωρών που προβλέπονται για τα αιρετά όργανα διοίκησης, κοσμήτορες, προέδρους, διευθυντές για την άσκηση των καθηκόντων τους.

«Καταργήθηκε, μεταξύ άλλων, η παροχή αυτή της ελάφρυνσης του έργου των κοσμητόρων, των προέδρων Τμημάτων και των διευθυντών Τομέων που εμπλέκονται στη διοίκηση των Ιδρυμάτων τους», αναφέρουν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η ρύθμιση «συνιστά, σε τελευταία ανάλυση, μια επιχείρηση έμμεσης επιθετικής ενέργειας κατά του αυτοδιοίκητου των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, με την υποβάθμιση των διοικητικών και των ακαδημαϊκών λειτουργιών τους».

Πρόκειται, όμως, για το ίδιο αυτοδιοίκητο για το οποίο, όταν κατατέθηκε το σχέδιο νόμου στη Βουλή τον Ιούλιο 2022, η «Αυγή» έγραφε ότι «ο νόμος καταστρατηγεί το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ συστήνοντας τα Συμβούλια Διοίκησης που θα έχουν τον απόλυτο έλεγχο, ευνουχίζοντας τη Σύγκλητο, που θα περιορίζεται σε ερευνητικές και εκπαιδευτικές αρμοδιότητες, πάντα με την έγκριση του ΣΔ».

Όμως, στην ερώτηση, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ διαπιστώνουν ότι εξακολουθεί να απειλείται, άρα υφίσταται, και προειδοποιούν ότι «τα μέλη ΔΕΠ θα γίνονται ολοένα και πιο απρόθυμα να αναλάβουν την ευθύνη των αντίστοιχων διοικητικών θέσεων, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση των θέσεων αυτών από άποψη αρμοδιοτήτων και κύρους».

Η σύγκρουση για θέματα που αφορούν κανόνες και ωράριο εργασίας δεν σταμάτησε στην ανώτατη εκπαίδευση αλλά επεκτάθηκε και στις άλλες βαθμίδες, καθώς η υπουργός Παιδείας αμφισβήτησε έμπρακτα και αρνήθηκε να υπογράψει τις συνδικαλιστικές άδειες που υπερέβαιναν τις προβλέψεις του Ν. 1264 του 1982.

Έκτοτε, τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των δύο συνδικαλιστικών φορέων των εκπαιδευτικών, ΟΛΜΕ και ΔΟΕ, απολάμβαναν πλήρους απαλλαγής με αποδοχές από τα διδακτικά καθήκοντά τους.

Με την εφαρμογή της πρόβλεψης του νόμου από τα δύο ΔΣ της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ, πλήρη απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα έχουν μόνο ο πρόεδρος και ο γενικός γραμματέας, 15 ημέρες άδεια ανά μήνα ο αντιπρόεδρος και ο ταμίας, και 9 ημέρες ανά μήνα τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ. Ανάλογες ήταν οι περικοπές και στα παρακάτω συνδικάτα μέλη των ομοσπονδιών.

Μετά τις δικαστικές αποφάσεις που απαγόρευσαν απεργίες που είχαν εξαγγείλει, η υπουργός Παιδείας κέρδισε και αυτό τον γύρο της αντιπαράθεσης με τους συνδικαλιστές των εκπαιδευτικών, καθώς δεν σημειώθηκαν αντιδράσεις.

Η ΟΛΜΕ της μέσης εκπαίδευσης το δέχτηκε αδιαμαρτύρητα ενώ η ΔΟΕ των δασκάλων περιορίστηκε στο να απευθυνθεί στη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO), γνωστοποιώντας την υπόθεση. Στην προσφυγή της ανέφερε ότι η υπουργός Παιδείας αποφάσισε να προκρίνει το ένα άρθρο του νόμου έναντι του άλλου, περιορίζοντας σε κάποια μέλη το εύρος απαλλαγής που απολάμβαναν τα προηγούμενα χρόνια από τις συνδικαλιστικές τους άδειες.

Από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπήρξε αντίδραση.