Α.Παπαδοπουλος: Τα περιθώρια μείωσης του ενεργειακού κόστους σε μία ΜΜΕ είναι πάνω από 30%

Σωστή χαρακτηρίζει την επιδότηση των λογαριασμών του ρεύματος και του φυσικού αερίου ο καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πολυτεχνείου του ΑΠΘ και πρόεδρος της ΕΥΑΘ, Άγις Παπαδόπουλος, ο οποίος όμως επισημαίνει ότι αυτή η απόφαση δεν μπορεί να είναι μία μεσοπρόθεσμη λύση, καθώς ούτε το πρόβλημα του υπερβολικού κόστους λύνει ούτε οι δημοσιονομικοί πόροι είναι απεριόριστοι.

O κ. Παπαδόπουλος θεωρεί ότι η απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια είναι εφικτή σε εύλογο βάθος χρόνου, προειδοποιεί όμως ότι το ζητούμενο δεν είναι η απεξάρτηση από τις ρωσικές εξαγωγές και η εξάρτηση από κάποιες άλλες, αλλά η δραστική μείωση της εξάρτησης από τους υδρογονάνθρακες.

Τι είναι αυτό που ωθεί την ψυχολογία της αγοράς στο ναδίρ και τις τιμές της ενέργειας στο ζενίθ; Ποιος είναι ο πυρήνας του φόβου;

Οι αγορές αντιδρούν σε δύο παράγοντες: στα πραγματικά δεδομένα και στις προοπτικές. Αυτήν την περίοδο και οι δύο παράγοντες είναι δυσμενείς. Η σχέση προσφοράς και ζήτησης είναι αρνητική εξαιτίας της αύξησης της κατανάλωσης παγκοσμίως, μετά την πρώτη φάση της πανδημίας, και οι προοπτικές για το άμεσο μέλλον είναι θολές, δεδομένης της γεωπολιτικής κρίσης με την εισβολή στην Ουκρανία και τη στάση της Ρωσίας.

Η ελληνική κοινωνία άνοιξε τρομαγμένη τους λογαριασμούς του ρεύματος και του φυσικού αερίου. Πού μπορεί να φτάσει μια τέτοια κοινωνική πίεση;

Αν αναλογιστούμε την εμπειρία των δύο πετρελαϊκών κρίσεων της δεκαετίας του 1970, η πίεση είναι σίγουρα μεγάλη, ειδικά αν η ενεργειακή κρίση παραταθεί. Από την άλλη, δεν μπορεί κανείς παρά να επισημάνει ότι είναι ένα εξωγενές, παγκόσμιο πρόβλημα, στο οποίο δύσκολα υπάρχουν «εθνικές» λύσεις.

Είναι σωστή η απόφαση για την επιδότηση του ρεύματος, τη στιγμή που ξέρουμε ότι είναι μια πρόσκαιρη λύση που εκτονώνει μικρό μέρος των αυξήσεων στην τιμή;

Είναι σωστή, καθώς είναι ο μόνος τρόπος για την άμεση άμβλυνση των συνεπειών της κρίσης, στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό. Δεν μπορεί, όμως, να είναι μία μεσοπρόθεσμη λύση, καθώς ούτε το πρόβλημα του υπερβολικού κόστους λύνει ούτε οι δημοσιονομικοί πόροι είναι απεριόριστοι.

Μπορούμε να αλλάξουμε τις ζωές μας για να τις προσαρμοστούμε σε μια καθημερινότητα με λιγότερη προσβάσιμη ενέργεια σε μας;

Βραχυπρόθεσμα μπορούμε να κάνουμε μικρές μόνο αλλαγές, περιορίζοντας την κατανάλωση για θέρμανση, τη χρήση του αυτοκινήτου κ.λπ. Μεσοπρόθεσμα πρέπει να κάνουμε τις ουσιαστικές εκείνες αλλαγές που απαιτούνται στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης, βελτιώνοντας την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, των μεταφορών και της βιομηχανίας, χρησιμοποιώντας πολύ περισσότερο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενισχύοντας για τον σκοπό αυτόν και τις εθνικές υποδομές, κυρίως τα δίκτυα και τις δυνατότητες αποθήκευσης.

Η Ελλάδα είναι εξαρτημένη από τις ρωσικές εξαγωγές κατά 50% στο πετρέλαιο και 36% στο αέριο. Πόσο εφικτή είναι η αντικατάστασή τους από άλλες πηγές σε εύλογο χρονικό διάστημα;

Σε ένα εύλογο βάθος χρόνου είναι εφικτή. Αλλά το ζητούμενο δεν επιτρέπεται να είναι η απεξάρτηση από τις ρωσικές εξαγωγές και η εξάρτηση από κάποιες άλλες. Ζητούμενο είναι η δραστική μείωση της εξάρτησης από τους υδρογονάνθρακες.

Αν υποτεθεί ότι αντικαθιστούμε πλήρως όλη την εισαγόμενη ενέργεια και τον λιγνίτη με ανανεώσιμες πηγές, πόσο θα κόστιζε η ίδια ποσότητα ενέργειας;

Αυτή είναι μία πολύ δύσκολη ερώτηση, επειδή αφενός μεν η υποκατάσταση δεν μπορεί να είναι πλήρης, αφετέρου απαιτούνται σημαντικές υποδομές για την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών. Αυτό που μπορεί κανείς να πει είναι ότι πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η συνεισφορά των ΑΠΕ στη μείωση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής είναι πολύ σημαντική. Αν κανείς αναλογιστεί ότι το μέσο κόστος παραγωγής από τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά πάρκα δεν υπερβαίνει τα 90 €/ΜWh, όταν το κόστος των συμβατικών σταθμών με τις παρούσες τιμές του φυσικού αερίου είναι υπερδιπλάσιο, τότε βλέπουμε ότι το περιθώριο μείωσης του κόστους σε βάθος χρόνου είναι μεγάλο.

Ανησυχούμε για την ατμοσφαιρική ρύπανση από τον λιγνίτη, ενώ στον πόλεμο καταστρέφεται μια ολόκληρη χώρα. Πότε θα μπορέσουμε να αποτιμήσουμε το μέγεθος της καταστροφής στην Ουκρανία;

Έχετε δίκιο, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι απολύτως αναγκαία, αλλά η καταστροφή μιας χώρας και οι απώλειες ζωών είναι ακόμη πιο σημαντικές. Φοβάμαι ότι θα πρέπει να περιμένουμε να τελειώσει ο πόλεμος για να μπορέσουμε να δώσουμε μία τεκμηριωμένη απάντηση.

Πώς μπορούμε να καταναλώνουμε λιγότερο ρεύμα;

Υπάρχουν περιθώρια, έστω και μικρά, για την άμεση μείωση της κατανάλωσης, περιορίζοντας την άσκοπη χρήση ηλεκτροβόρων συσκευών, για παράδειγμα: Χαμηλώνοντας τη θέρμανση, εφόσον γίνεται ηλεκτρικά, κατά 1 βαθμό Κελσίου, π.χ. από τους 19 στους 18 βαθμούς, μειώνουμε την κατανάλωση κατά 4%-5%. Αντίστοιχα, μειώνοντας τον άσκοπο φωτισμό, π.χ. σε κτίρια γραφείων όταν το φυσικό φως επαρκεί, μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση κατά 10%-20%.

Μεσοπρόθεσμα πρέπει να προβούμε σε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, όπως η αντικατάσταση των παλιών, μη αποδοτικών συσκευών (π.χ. κλιματιστικά), η αντικατάσταση των φωτιστικών σωμάτων παλιάς τεχνολογίας, η βελτίωση της απόδοσης των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων σε μεγάλα εμπορικά κτίρια και τη βιομηχανία με χρήση προηγμένων συστημάτων αυτοματισμού και ελέγχου, αντικατάσταση των πολύ παλαιών ηλεκτροκινητήρων, αντλιών, συμπιεστών κ.λπ.

Τα περιθώρια βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και μείωσης του κόστους είναι πολύ μεγάλα: Οι ενεργειακοί έλεγχοι δείχνουν ότι σε μία τυπική μικρομεσαία ελληνική επιχείρηση είναι πάνω από 30% και πρέπει να εστιάσουμε σε αυτό. Άλλωστε, στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, που αναμένεται να δρομολογηθούν εντός του έτους, προβλέπονται ειδικά για τον σκοπό αυτόν χρηματοδοτήσεις για τα κτίρια κατοικιών και τις μικρές, μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα.