Δημήτρης Παπαγεωργίου - Dave Boyd: Αυτό που μας συνδέει είναι η ευαισθησία στην διαδικασία της ακρόασης

O Mεσογειακός οργανισμός «Between the Seas», υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Ακτίνας Σταθάκη, διοργανώνει από 1η έως 22 Σεπτεμβρίου σε συνεργασία με τον πολιτιστικό χώρο Κυμοθόη, πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών στο Κάστρο της Μονεμβασιάς.

Το πρόγραμμα αποτελεί μέρος των δράσεων του οργανισμού για την προώθηση των ανταλλαγών και των συνεργασιών μεταξύ ανερχόμενων καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο των οποίων η δουλειά επικεντρώνεται στο χώρο της Μεσογείου.

Ο Δημήτρης Παπαγεωργίου και ο Dave Boyd οι οποίοι θα εκπροσωπήσουν το χώρο της μουσικής, μίλησαν στο Freesunday.gr.

Αρχικά θα θέλαμε να μας πείτε πώς προέκυψε η μεταξύ σας συνεργασία.

Δημήτρης Παπαγεωργίου: Με τον Dave γνωριστήκαμε στο Εδιμβούργο το 2013 μέσω ενός κοινού μας φίλου και κοντραμπασίστα που μας προσκάλεσε να παίξουμε οι τρείς μας μια αυτοσχεδιαστική συναυλία στον ιστορικό καθεδρικό ναό του St. Giles. Βρεθήκαμε, κυριολεκτικά, δέκα λεπτά πριν ξεκινήσουμε, κουρδίσαμε και απλά συμφωνήσαμε την μουσική κλίμακα που θα έχουμε ως αφετηρία. Όλα τα υπόλοιπα έγιναν από μόνα τους. Ο κόσμος που μας τίμησε ακούγοντας μας εκείνη την μέρα, τα εξαιρετικά ακουστικά χαρακτηριστικά του ναού, οι διαφορετικοί μουσικοί κόσμοι που φέρουμε και οι τρείς, δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για μια μοναδική, αυτοσχεδιαστικά, μουσική εμπειρία.
Κάπως έτσι συνεχίσαμε την συνεργασία μας ως trio με συναυλίες αυτοσχεδιαστικής μουσικής στη Σκωτία, την Ολλανδία, και την Πορτογαλία. Από τότε βέβαια άλλαξαν διάφορα δεδομένα. Χαθήκαμε για λίγο ο καθένας στις δικές του αγωνίες, αλλά ξαναβρισκόμαστε τώρα, ως duo πια με τον Dave, φιλοξενούμενοι στο Κάστρο Μονεμβασίας από το Between the Seas, για τον σχεδιασμό ενός έργου το οποίο ναι μεν φέρει χαρακτηριστικά από το κοινό μας μουσικό παρελθόν, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και μια τελείως καινούρια συνεργασία μεταξύ μας.

Dave Boyd: Μας σύστησε ένας κοινό γνωστός μας μπασίστας, που μας κάλεσε να παίξουμε μαζί του σε μια αυτοσχεδιαστική παράσταση στον καθεδρικό του Αγίου Τζάιλς στο Εδιμβούργο –πρόκειται για έναν εξαιρετικό χώρο με εκπληκτική ακουστική. Συμφωνήσαμε σε ένα κλειδί για να αρχίσουμε και στη διάρκεια της παράστασης, αλλά όλα τα άλλα ήταν δημιουργία της στιγμής. Όπως θυμάμαι, κάλεσα το Δημήτρη στο διαμέρισμά μου για φαγητό μετά την παράσταση και του μαγείρεψα χάγκις (σ.σ. μια παραδοσιακή σκωτσέζικη συνταγή με εντόσθια αρνιού) –κι εκείνος έβαλε λεμόνι!

Τι θα παρουσιάσετε κατά την διάρκεια του προγράμματος φιλοξενίας;

Δ: Αυτό που μας ενδιαφέρει να είναι να έρθουμε σε επαφή με τον τόπο, τους ανθρώπους, και τους ήχους της καστροπολιτείας, εξερευνώντας και καταγράφοντας τα ηχοτοπία της. Την τελευταία μέρα της φιλοξενίας μας, ο Dave με μια ευρεία γκάμα κρουστών από όλο τον κόσμο και εγώ στο βιολί, θα συνδυάσουμε τις μουσικές μας καταβολές αλλά και τις σύγχρονες πρακτικές μας, και θα παρουσιάσουμε, σε κάποιο χώρο που μένει να ανακαλύψουμε όταν θα είμαστε εκεί, έναν αυτοσχεδιαστικό διάλογο συνδυάζοντας ζωντανή μουσική με τα ηχογραφημένα ηχοτοπία ως εργασία σε εξέλιξη.

D: Θα δημιουργήσουμε ένα κομμάτι στη διάρκεια της παραμονής μας στη Μονεμβασιά και η παράσταση θα είναι μία και μοναδική. Το κομμάτι θα περιλαμβάνει στοιχεία από τις παραδόσεις και τις πρακτικές μας –του Δημήτρη ως βιολιστή και εμού ως ντράμερ, χρησιμοποιώντας το Ιρλανδικό ανοιχτό τύμπανο, το bodhrán, σε κάποιο ακουστικά πλούσιο σημείο του κάστρου που ακόμα δεν έχουμε εντοπίσει. Θα συνδυάσουμε το παίξιμό μας με ένα εξελισσόμενο ηχητικό τοπίο από ηχογραφήσεις φυσικών ήχων που θα κάνουμε στη Μονεμβασιά –θα μπορούν να είναι οτιδήποτε, από έντομα ως τον ήχο της θάλασσας, ανθρώπων, ζώων, ό,τι θεωρήσουμε συναρπαστικό. Έτσι, στην ουσία θα είμαστε ένα τρίο: βιολί, κρουστά και το χωριό.

Ποιες θα λέγατε ότι ήταν οι επιρροές σας και πώς αυτές «δένουν» με τις μουσικές σας;

Δ: Η καλλιτεχνική μου έρευνα ως διδακτορικός και μεταδιδακτορικός ερευνητής στην Βρετανία και την Φινλανδία τα τελευταία χρόνια επικεντρώνεται στο διάλογο μεταξύ αυτοσχεδιασμού και σύνθεσης αντλώντας τόσο από την σύγχρονη μουσική δημιουργία όσο και από εθνομουσικολογικές μελέτες, σε ένα πλαίσιο πρακτικής που συνήθως ονομάζεται ηλεκτροακουστική μουσική και μουσική σύνθεση για όργανα ή σύνολα και ηλεκτρονικά. Η εξειδίκευση αυτή μάλλον μου προέκυψε ως αποτέλεσμα ενός συμπλέγματος εμπειριών, «ήχων» αλλά και ανθρώπων που κουβαλώ μέσα μου, όπως κάποια αγαπημένα μουσικά ακούσματα, οι σπουδές μου στη φυσική, στο βιολί, και την σύνθεση κοντά σε σημαντικούς δασκάλους, οι συμπράξεις που είχα την τύχη να έχω ως βιολονίστας και αυτοσχεδιαστής με φίλους και μουσικούς διαφορετικών ιδιωμάτων και παραδόσεων. Νομίζω ότι αυτό που μας συνδέει πραγματικά με τον Dave, πέρα από το κοινό μας ενδιαφέρον στην τροπική μουσική και στις παραδοσιακές μουσικές της Μεσογείου, είναι η ευαισθησία στην διαδικασία της ακρόασης. Με άλλα λόγια, η προσεκτική και ενσυνείδητη ακρόαση των ήχων μέσα μας, αλλά και δίπλα μας, του περιβάλλοντος και του κόσμου μας, ως μέσο τόσο για τον επί σκηνής αυτοσχεδιασμό, όσο και για αυτόν που βιώνουμε στην καθημερινότητα μας.

D: Όπως κι ο Δημήτρης, έχω μια έντονη περιέργεια για τον ήχο. Μπορεί να ακούσω κάτι, μια φωνή, ένα ρυθμό, ένα ηχόχρωμα στο βάθος και να περάσω πολύ χρόνο ερευνώντας το. Συχνά είναι ο «ήχος» μιας συγκεκριμένης μουσικής, αντί το είδος ή η παράδοση, που με τραβάει. Κατά συνέπεια, φθάνω σε ένα σημείο της ζωής μου, όπου η μουσική μου βιβλιοθήκη περιέχει περισσότερη μουσική από τις μέρες που διαθέτω για να την ακούσω. Επί του παρόντος θα συμμετάσχω στο φεστιβάλ Tamburi Mundi στη Γερμανία, έτσι τώρα ακούω πολλή εξαιρετικά σύνθετες ρυθμικές συνθέσεις, επηρεασμένες από την καρνατική παράδοση της νότιας Ινδίας, αλλά και την remastered έκδοση του δίσκου «Apollo: Atmospheres and Soundtracks» του Μπράιαν Ίνο, το νέο άλμπουμ της Ρίανον Γκίντενς και το σάουντρακ της Χίλντουρ Γκουδναντότιρ για τη σειρά του ΗΒΟ «Τσερνόμπιλ» που έχει συντεθεί ολόκληρη από ήχους σε πυρηνικό εργοστάσιο. Τη χρήση από εμένα οργανικών ήχων την εμπνεύστηκα από τη δουλειά του Κρις Γουάτσον. Τόσο εγώ όσο κι ο Δημήτρης ενδιαφερόμαστε με τη modal μουσική παράδοση, που μπορεί να θεωρηθεί ότι ενώνει, μέσω Ελλάδας, τη Μέση Ανατολή με την Ιβηρική και μέσω της Βρετάνης την Ιρλανδία. Και οι δύο σπουδάσαμε στην Κρήτη στο παγκοσμίου φήμης Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος του Ρος Ντέιλι (που έχει ιρλανδικές ρίζες), πριν συναντηθούμε και επιθυμούμε και οι δύο να επιστρέψουμε κάποια μέρα.

Πού συναντώνται η Ιρλανδία με την Μονεμβασιά;

Δ: Αν και ο σχεδιασμός της έρευνας μας για τις ημέρες φιλοξενίας μας στην Μονεμβασία δεν αφορά την απόλυτη συνάντηση της Ιρλανδικής παράδοσης με τις μουσικές παραδόσεις της Μεσογείου, είναι σχεδόν σίγουρο ότι στοιχεία της Ιρλανδικής μουσικής κάπως θα εμφανιστούν ως μουσικό ηχοτοπίο που φέρει μέσα του ο Dave. Αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει είναι η «συνάντηση» ως διαδικασία σύνθεσης, αυτοσχεδιασμού και συν-σχεδιασμού μεταξύ δύο μουσικών με διαφορετικές αφετηρίες αλλά και κοινές επιρροές που φιλοξενούνται να ακούσουν, να εξερευνήσουν και να δουλέψουν με την ηχητική ταυτότητα ενός τόπου στον παρόντα χρόνο. Και το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας μάλλον το αισθάνεται κανείς ως εμπειρία που αφήνει ένα κάποιο ίχνος μέσα στη μουσική, παρά το περιγράφει με λέξεις, και αυτό είναι που καλούμε τον επισκέπτη να ακούσει και να συναισθανθεί μαζί μας.

D: Νομίζω ότι υπάρχει μια μέρα το χρόνο που ο καιρός είναι ίδιος! Μια από τις πιο δυνατές εμπειρίες για έναν μουσικό είναι μια αυθεντική σύνδεση με την παρούσα στιγμή –αντηχούσα, αρμονική και σε ρυθμό με τρόπους που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως, αλλά έχουν βαθειά επίπτωση. Εκεί συναντιούνται.