Είδαμε την παράσταση «Killer Joe» στο Θέατρο «Εμπορικόν»

19.02.2022
Πολιτισμός

Παρακολουθήσαμε την πρώτη σκληρή σκηνοθετική απόπειρα επί σκηνής του Γιάννη Στάνκογλου, με το έργο του Tracy Letts «Killer Joe», που ερμηνεύτηκε κινηματογραφικά το 2011 από τον Matthew Mc Conaughey, σε μετάφραση Γιάννη Σακαρίδη και Ντενίς Νικολάκου.

Κριτική

Κάθε όνειρο που πασχίζει να βρει τρόπο να ανθίσει, στο σκληρό και αδιαπέραστο έδαφος της απόκτησης, της ιδιοκτησίας και του χρήματος, μοιραία, αργά ή γρήγορα, μαραίνεται κι έπειτα καίγεται μες στη φωτιά της μικρότητάς του. Μόνο η στάχτη που αφήνει πίσω του καταμαρτυρά και υπενθυμίζει την αδυσώπητη και παράλογη φύση του.

Το αμερικάνικο όνειρο καταρρέει με κρότο, βία και σφαίρες στα τέλη του 20ού αιώνα, διδάσκοντας πως το καπιταλιστικό παραμύθι ήταν μια ουτοπία που παρέσυρε στο διάβα της κάθε μικρή ή και μεγαλύτερη αυταπάτη υλοποίησής της.

Ο Tracy Letts, αναγιγνώσκοντας γρήγορα τις συνέπειες και τα σημάδια της καταστροφής, επηρεασμένος εμφανώς τόσο από τον Tennessee Williams, τον William Faulkner αλλά και τον Αμερικάνικο Νότο της ανέχειας, της εξαθλίωσης και των ατέλειωτων τροχόσπιτων (λαός των τροχόσπιτων), συγγράφει το «Killer Joe». Ένα έργο ωμό και βάναυσο, σκληρό και σκοτεινό, όπου η κόλαση έχει εγκατασταθεί στη Γη, οι δαίμονες είναι οι συνθήκες και οι προθέσεις, και που ο τελευταίος άγγελος που πασχίζει μέσα της να διατηρήσει το φως και την καλοσύνη του, εν τέλει καταλήγει και αυτός κόκκινος και αποκρουστικός, βυθισμένος στο αίμα της ασύδοτης φύσης της εποχής και των πραγμάτων.

Σε μια παράσταση σαδιστικά σκληρή, το ατελές της ανθρώπινης ύπαρξης, τα ναρκωτικά, η σήψη, η απάτη, η διαφθορά και η αδιαφορία απέναντι στα πράγματα μα και στην ίδια την αγνότητα μεταφέρονται στο κοινό με βία.

Ο Γιάννης Στάνκογλου, στην πρώτη σκηνοθετική του απόπειρα, αποφασίζει να βυθίσει το μαχαίρι βαθιά ως το κόκαλο και να καταπιαστεί με την κατάρρευση της οικογένειας της εποχής εκείνης ως θεσμού, καθώς και του μύθου πως ο ήλιος επάνω απ’ το κεφάλι της, όταν τελικά σταματήσει η βροχή, μπορεί να μοιάζει και φωτεινός.

Ένας γιος, καταχρεωμένος από τα λάθη του στη διακίνηση των ναρκωτικών, ζητά βοήθεια από τον πατέρα του προκειμένου να σώσει τον εαυτό του, να επιβιώσει.

Ο πατέρας, φτωχός κυνικός και αδιάφορος, ζώντας με τη φιλενάδα του, αρνείται, θέτοντας κατά τον τρόπο αυτόν σε λειτουργία το γρανάζι της δολοφονίας της μητέρας, ο θάνατος της οποίας συνδέεται με ένα μεγάλο ποσό που θα εισπράξει προς όφελός της η οικογένεια (πατέρας, γιος, θυγατέρα και σύντροφος) από την ασφαλιστική εταιρία.

Για να πραγματοποιηθεί αυτό, καλούν τον Joe, Killer Joe, έναν καουμπόι αστυνομικό του Νότου, ο οποίος εκτός υπηρεσίας αναλαμβάνει δολοφονίες.

Μην έχοντας όμως τα χρήματα της προκαταβολής, ο Joe παίρνει ως εγγύηση τη μικρή αδελφή, την οποία γιος και πατέρας ξεπούλησαν με ευκολία, στον βωμό των ιδιοτελών τους σχεδίων. Μα είναι ποτέ, σ’ έναν τέτοιο κόσμο, μια ορθή και λογική έκβαση δυνατή;

Δράμα και έγκλημα, ειρωνεία και τιμωρία, είναι οι άξονες επάνω στους οποίους κινείται η παράσταση.

Ο Στάνκογλου, πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης, έχει επιτύχει να εκφράσει και να ερμηνεύσει άριστα όλη την απεχθή και αμείλικτη φύση του Joe, διεισδύοντας στο βλέμμα, την κίνηση και τον χαρακτήρα του, ενώ ο αδελφός, Κώστας Νικούλι, είναι καλός, μα ίσως λίγο πιο έντονος ερμηνευτικά σε ένα δυο σημεία.

Η αγνή αδελφή, Ναταλία Σουίφτ, κερδίζει κι αυτή τις εντυπώσεις, ως ένα υποκείμενο απόλυτα υποταγμένο σε μια επερχόμενη μετάλλαξη ψυχής και σώματος, ενώ το ζευγάρι, Κωνσταντίνος Σειραδάκης και Δήμητρα Λημνιού, χωρίς να είναι εκτός ρόλου, παρ’ όλα αυτά δεν κατάφεραν ερμηνευτικά να μας αγγίξουν όσο οι προηγούμενοι τρεις.

Τα κοστούμια καθώς και τα σκηνικά της Αλεξίας Θεοδωράκη, που αναπαριστούν τη ζωή εντός ενός τροχόσπιτου, είναι πολύ σωστά, οι φωτισμοί του Γιώργου Καρβέλα πετυχαίνουν να επιτείνουν το συναίσθημα καθώς και οι μουσικές επιλογές από τον Φώτη Σιώτα.

Μια σκληρή και βάναυση παράσταση για έναν κόσμο που χάνεται και για εκείνον που βίαια έρχεται και που, ως το τέλος, καταφέρνει να κλέψει από τον θεατή μέχρι και την τελευταία αχτίδα φωτός και αισιοδοξίας.