Η απίστευτη ζωή του Τσάκι Τσαν

Για τους θαυμαστές των πολεμικών τεχνών είναι ένα είδωλο. Εξίσου «ιερή» είναι η εικόνα του για όσους αγαπούν τον cult κινηματογράφο όπως ο Κουεντίν Ταραντίνο και το Τζιμ Τζάρμους. Ακόμα, όμως, και για αυτούς που δεν ανήκουν σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες ο Τσάκι Τσαν είναι ο άνθρωπος που με τις ακροβατικές του κινήσεις τους αφήνει άφωνους.

Κι ενώ έχει ταυτιστεί με το καράτε και τις επικίνδυνες κινηματογραφικές σκηνές λίγοι γνωρίζουν την απίστευτη προσωπική του ιστορία.

Πατέρας κατάσκοπος μητέρα έμπορος ναρκωτικών

Ο πατέρας του Τσάκι Τσαν, Τσαρλς, ήταν κατάσκοπος για την κινέζικη κυβέρνηση. Γνώρισε τη μελλοντική σύζυγό του και μητέρα του Τσάκι, Λι Λι, όταν τη συνέλαβε για εμπόριο οπίου. Η Τσαρλς άφησε την Λι Λι να φύγει και της έδωσε πίσω το όπιο....

Η Λι Λι σταμάτησε το εμπόριο και άρχισε να ασχολείται με τον τζόγο. Ήταν τόσο καλή, που η φήμη της διαδόθηκε σε όλη τη Σαγκάη. Το 1949 ο Τσαρλς μετανάστευσε στο Χονγκ Κονγκ για να γλιτώσει από το κομμουνιστικό καθεστώς του Μάο Τσε Τουνγκ. Δύο χρόνια αργότερα τον ακολούθησε κι η Λι Λι.  Το 1954 απέκτησαν τον Τσάκι για να του δώσουν το όνομα Κονγκ-Σανγκ Τσαν, δηλαδή «Ο Τσαν που γεννήθηκε στο Χονγκ Κονγκ». Δεν ήταν το πρώτο παιδί τους, αν και ο ίδιος το έμαθε πολλά χρόνια μετά τη γέννησή του.

Ο Τσαρλς είχε δύο γιους, τους οποίους εγκατέλειψε πριν φύγει για τη Σαγκάη, όπου γνώρισε τη Λι Λι. Ενώ και εκείνη είχε ήδη δύο κόρες, που επίσης είχε αφήσει στη γιαγιά τους. Ήταν κάτι συνηθισμένο στην Κίνα της δεκαετίας του ’40, οι γονείς εγκατέλειπαν τα παιδιά τους στους παππούδες τους για να βρουν δουλειές σε άλλες περιοχές της χώρας και έτσι να συντηρούν οικονομικά εξ αποστάσεως. Ωστόσο οι Τσαν δεν διατήρησαν καμία επαφή με τα παιδιά τους. Μάλιστα, ο Τσαρλς επανασυνδέθηκε με τους γιους του το 1985. Και μέχρι τότε δεν γνώριζε καν αν ζούσαν.

Το σκληρό σχολείο

Όταν γεννήθηκε ο Τσάκι Τσαν, οι γονείς του δούλευαν για τον Γάλλο πρόξενο στο Χονγκ Κονγκ. Ήταν τόσο φτωχοί, που σκέφτηκαν σοβαρά την πρόταση της νοσοκόμας να πουλήσουν τον νεογέννητο γιο τους για 26 δολάρια.

Ο Τσαν ήταν ένα υπερενεργητικό παιδί. Δεν μπορούσε να μείνει σε μια θέση. Έτσι κέρδισε με την αξία του το παρατσούκλι Pow. Tαυτόχρονα, ήταν πολύ δειλό παιδί με αποτέλεσμα να τρώει πολύ bulling. Ωστόσο δεν έκανε ποτέ προσπάθεια να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Όρθωσε το ανάστημά του όταν ένα άλλο παιδί βρέθηκε στην ίδια θέση με εκείνον. Δεν μπόρεσε να κάνει το ίδιο και στο σπίτι. Ήταν τόσο κακός μαθητής, που δεν κατάφερε να περάσει ούτε την πρώτη τάξη του σχολείου, με αποτέλεσμα να φάει πολύ ξύλο από τους γονείς του.

Τότε τον έγραψαν εσώκλειστό στη Σχολή Όπερας σε ηλικία 7 χρονών. Ήταν εκείνη η εποχή που ο Τσαρλς και η Λι Λι φεύγουν για την Αυστραλία, αναζητώντας καλύτερες δουλειές.  

Οι απαιτήσεις της Σχολής Όπερας ήταν φοβερά απαιτητικές. Οι συνθήκες μπορούν να συγκριθούν με αντίστοιχες σε άλλα κομμουνιστικά καθεστώτα,  όπως π.χ της εθνικής ομάδας γυμναστικής στην Ρουμανία, που η μεγάλη Νάντια Κομανέντσι έχει περιγράψει με τα πιο μελανά χρώματα για την αυστηρότητα και τις βίαιες μεθόδους τους. Έτσι κι ο Τσαν προπονούταν σκληρά από τον πρώτο κι όλας χρόνο στη μουσική, τα ακροβατικά, τον χορό και τις πολεμικές τέχνες. Οι προπονήσεις μπορεί να κρατούσαν και 18 ώρες. Και έπεφτε πολύ ξύλο, ακόμα και στους καλούς μαθητές, πιέζοντας τα παιδιά για υψηλότερες αποδόσεις.

Τα μαθήματα περιστρέφονταν αποκλειστικά γύρω από το χώρο του θεάματος. Δεν μάθαιναν στα παιδιά ούτε καν γραφή και ανάγνωση, με αποτέλεσμα στα 60 του, ο Τσάκι Τσαν να μιλάει επτά γλώσσες, αλλά να δυσκολεύεται να γράψει ακόμα και στα κινέζικα περισσότερα από τα στοιχειώδη.

Η καριέρα του στον χώρο του θεάματος ξεκίνησε από την ηλικία των 8 ετών στο θέατρο και σε μικρούς κινηματογραφικούς ρόλους. Η πρώτη του ταινία ως ενήλικος ήταν «Οι Ματωμένες Γροθιές του Καράτε» με τον Μπρους Λι, που τότε μεσουρανούσε. Δεν είχε ρόλο, ήταν απλά ένας απ’ τους κασκαντέρ που συμμετείχαν στις σκηνές μάχες.

Οι κακόφημοι δρόμοι

Η ζωή μετά τη σχολή ήταν δύσκολη.  Δεν είχε ζήσει ποτέ ελεύθερος και ο «γενναίος», νέος κόσμος που ανοιγόταν μπροστά του ήταν άγνωστος. Ήταν σαν ένα ψάρι έξω από τη γυάλα. Κατέληξε να συχνάζει σε μπιλιαρδάδικα και κακόφημα μπαρ, για να γνωρίσει το υπόκοσμο και την κινεζική μαφία. Και αν και απέφευγε τα ναρκωτικά και το έγκλημα, συχνά έμπλεκε σε καβγάδες. Μία φορά παρατήρησε ότι έσταζε αίμα απ’ το χέρι του και εξείχε ένα άσπρο κόκαλο. Θεώρησε ότι είχε σπάσει το δάχτυλό του και το πίεσε για να το φέρει στη σωστή του θέση, αλλά αυτό δεν κουνιόταν με τίποτα. Μετά από ώρα, συνειδητοποίησε ότι δεν ήταν το κόκαλό του, αλλά το δόντι του αντιπάλου του που είχε κολλήσει στη γροθιά του....

Η πρώτη αποτυχία

Όταν πέθανε ο Μπρους Λι το 1973, άνοιξε ο δρόμος για τους νέους και αεικίνητους ηθοποιούς – ακροβάτες του Χονγκ Κονγκ. Το όνομα του Τσακι Τσαν βρισκόταν στην κορυφή της λίστας των αντικαταστατών, καθώς αποδείχτηκε ατρόμητος και πρόθυμος να κάνει ακόμα και τα πιο επικίνδυνα πράγματα.

Αποδείχτηκε, όμως, πως ο κόσμος δεν ήθελε ξαναζεσταμένο φαγητό. Δεν ήθελε κάποιον που να μοιάζει στον Μπρους Λι. Όσες ταινίες γυρίστηκαν με τον Τσαν να προσπαθεί να μιμηθεί τον Λι, απέτυχαν παταγωδώς. Δικαίως.

Αποτραβήχτηκε από τα φώτα και τις κάμερες, εγκατέλειψε τον Χονγκ Κονγκ και μετανάστευσε στην Αυστραλία για να δουλέψει στις οικοδομές. Στα όνειρά του όμως έβλεπε τη μεγάλη οθόνη.

Η μεγάλη επιστροφή

Επέστρεψε και το κοινό τον λάτρεψε μόνο όταν σταμάτησε να υποδύεται τον σκληροτράχηλο μαχητή και όταν αποφάσισε να συνδυάσει τις πολεμικές τέχνες με την κωμωδία. Έτσι, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, με τις ταινίες «Το Φίδι στα Νύχια του Αετού» και «Γυαλιά Καρφιά στην Άπω Ανατολή» γίνεται ο νέος σταρ του Χονγκ Κονγκ. Μέσα σε δύο χρόνια γίνεται ο πιο ακριβοπληρωμένος ηθοποιός της Ασίας. Κι ενώ έχει κατακτήσει το όνειρό του ξεκινάει ο πραγματικός εφιάλτης. Οι παλιοί γνώριμοι από τους κακόφημους δρόμους ζητούν μετρικό από τις φουσκωμένες τραπεζικές του καταθέσεις. Καταλήγει να κυκλοφορεί οπλισμένος και να έχει μάτια ακόμα και πίσω από την πλάτη του. Από τη δύσκολη θέση θα τον βγάλει το Χόλυγουντ, καθώς απρόσμενα για εκείνο οι ταινίες του , στις περιορισμένες αίθουσες που προβάλλονται πάνε απρόσμενα καλά.

Το Χόλυγουντ

Δεν ήταν εύκολο να καθιερωθεί στις ΗΠΑ. Τα κατάφερε μετά από πολλά χρόνια, το 1995, με την ταινία «Αλεξίσφαιροι Ντεντέκτιβ». Μέχρι τότε, είχε καταφέρει να γίνει θρύλος για τους θαυμαστές του είδους και κάπως γνωστός στο ευρύτερο κοινό.

Ωστόσο, δεν σταμάτησε ποτέ να δουλεύει και να προσπαθεί. Να προσπαθεί μέχρι εξάντλησης. Είναι γνωστός πως ο τελειομανής Τσάκι Τσαν γύρισε μια σκηνή  2.900 φορές. Το 1982 σκηνοθετούσε και πρωταγωνιστούσε στην ταινία «Το Μεγάλο Τσακάλι». Η ταινία ξεκινά με μία ολιγόλεπτη σκηνή, όπου ο Τσάκι Τσαν μαζί με μερικούς άλλους κασκαντέρ παίζουν «jianzi», ένα παραδοσιακό κινέζικο παιχνίδι που μοιάζει με το ποδόσφαιρο. Αν και οι κασκαντέρ εκτελούσαν διάφορες ακροβατικές κινήσεις, ο Τσάκι Τσαν είχε μόνο να κλωτσήσει τη μπάλα. Η σκηνή γυρίστηκε 2.900 φορές, προτού ικανοποιηθεί ο απαιτητικός σκηνοθέτης. «Θα κινηματογραφήσω την κίνηση μέχρι να γίνει όπως ακριβώς τη θέλω. Έτσι θα ξέρω ότι οι θαυμαστές μου θα ικανοποιηθούν», δήλωσε αργότερα....

Καμία ασφαλιστική εταιρεία δεν ασφαλίζει τον Τσάκι Τσαν και την ομάδα κασκαντέρ με την οποία δουλεύει. Αν ανατρέξει κάνεις στο βιογραφικό του, θα καταλάβει γιατί. Έχει σπάσει τη μύτη του τουλάχιστον τρεις φορές, τα χέρια του ακόμα περισσότερες. Τα γόνατά του έχουν τραυματιστεί τόσο συχνά, που πλέον δεν μπορεί να τρέξει κανονικά και συνήθως τον αντικαθιστά κάποιος άλλος κασκαντέρ. Έχει εξαρθρώσει και τους δύο ώμους, έχει σπάσει τη λεκάνη και το θώρακά του, ενώ κόντεψε να λιώσει τα κόκαλα των μηρών του. Μία φορά φόρεσε κάλτσα βαμμένη στο χρώμα των αθλητικών παπουτσιών του, πάνω από τον γύψο που είχε στον σπασμένο αστράγαλό του, για να μην καθυστερήσει το γύρισμα. Το 1986, στα γυρίσματα της ταινίας «Τσάκι Τσαν – Ο Κεραυνός του Θεού», έπρεπε να πηδήξει από έναν τοίχο στο κλαδί ενός δέντρου. Τη δεύτερη φορά που το προσπάθησε, έπεσε από ύψος 12 μέτρων και προσγειώθηκε πάνω σε βράχια. Ράγισε το κρανίο του και ένα κομμάτι απ’ το κόκαλο τρύπησε τον εγκέφαλό του, προκαλώντας εσωτερική αιμορραγία. Εγχειρίστηκε αμέσως και σώθηκε, αλλά μέχρι σήμερα έχει ένα μεταλλικό δίσκο στο κρανίο του για να κλείσει την τρύπα, ενώ έχει χάσει μέρος της ακοής του απ’ το δεξί αυτί. ...

Παρ’ όλα αυτά, όταν γύρισε την πιο επικίνδυνη σκηνή της ζωής του, δεν έπαθε απολύτως τίποτα. Στην ταινία «Αν Θυμηθείς… Πέθανες» του 1998, έπρεπε να «γλιστρήσει» και να πέσει απ’ το κτίριο Willemswerf στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας. Το κτίριο έχει πλαγιαστό τοίχωμα και ο Τσάκι Τσαν θα έπρεπε να κάνει «τσουλήθρα» πάνω του. Φοβόταν τόσο πολύ, που την ανέβαλε επί δύο βδομάδες. Αλλά όπως πάντα τα κατάφερε.

Εκεί που το Hollywood αντικαθιστά πλέον τα ακραία stunts με ψηφιακά εφέ, ο Τσάκι επιμένει... ανθρώπινα.

Το Όσκαρ

Μετά από δεκάδες ταινίες που τον καθιέρωσαν σαν το μεγαλύτερο ίσως σταρ ταινιών πολεμικών τεχνών, ο Τζάκι Τσαν το 2016 έκανε επιτέλους ένα όνειρο του πραγματικότητα καθώς τιμήθηκε με Oscar για τα "εξαιρετικά επιτεύγματά του" από την Ακαδημία Κινηματογράφου. Η πρόεδρος της Ακαδημίας Σέριλ Μπουν δήλωσε για εκείνο:

«Τα Τιμητικά Βραβεία δημιουργήθηκαν για καλλιτέχνες όπως ο Τζάκι Τσαν, η Αν Κόουτς, ο Λιν Σταλμάστερ και ο Φρέντερικ Γουάισμαν –αληθινοί πρωτοπόροι και θρύλοι στους τομείς τους. Το Συμβούλιο είναι περήφανο που θα τιμήσει τα απίστευτα επιτεύγματά τους και ανυπομονούμε να γιορτάσουμε μαζί τους στα Governors Awards».

Με επιμονή και σιγουριά για τον εαυτό του, ο Τσαν κατάφερε να καθιερωθεί πρώτα ως cult στα χρόνια της δεκαετίας του '80 και του '90, πριν γίνει ο ίδιος παραγωγός και σκηνοθέτης στις αρχές του 2000 και "χτυπήσει" με τα ακροβατικά του και το Χόλιγουντ που πλέον ήταν αδύνατον να του αντισταθεί.

Συγκινημένος Τζάκι Τσαν παρέλαβε το τιμητικό Oscar στη βραδιά των Governors Awards, μετά τον πρόλογο του Τομ Χανκς και την παρουσίαση του από τον Σιλβέστερ Σταλόνε. Το βραβείο ήταν ένα όνειρο ζωής για τον Τσαν που αποκάλυψε στο λόγο του ότι 23 χρόνια πριν, όταν είχε επισκεφθεί το σπίτι του Σιλβέστερ Σταλόνε "άγγιζε, φιλούσε και μύριζε τα αγαλματίδια" του συναδέλφου του.

"Είπα στον εαυτό μου ότι θέλω οπωσδήποτε ένα δικό μου" είπε. "Μετά από 56 χρόνια στη βιομηχανία του θεάματος, 200 ταινίες μετά και τόσα πολλά κόκκαλα σπασμένα επιτέλους είναι δικό μου". Για εμάς, κάθε έπαιρνε Όσκαρ για κάθε του ταινία.