Ο επίμονος Ντόναλντ Τραμπ

Ο Τραμπ έπεσε σαν αλεξιπτωτιστής στις προκριματικές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, εξαναγκάζοντας τον μηχανισμό και την ιεραρχία του κόμματος να αποδεχτούν ή να ανεχτούν να στεγάσουν το ετερόκλητο αντισυστημικό μέτωπο των δυσαρεστημένων που συσπείρωσε γύρω του, αλλά και την καταπάτηση της πολιτικής ορθότητας και της συνέχειας σε μια σειρά από τομείς, με προεξάρχουσα την εξωτερική πολιτική.

Στη μεταβατική περίοδο από την εκλογική του νίκη μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων του ο Τραμπ πήρε όλα τα δυνατά μηνύματα, δημόσια και προφανώς και παρασκηνιακά, τόσο από τον απερχόμενο Ομπάμα όσο και από τους θεσμούς και τους μηχανισμούς που παραδοσιακά έχουν δικαίωμα λόγου και συνδιαμορφώνουν την εξωτερική και αμυντική πολιτική της χώρας: τη μόνιμη ιεραρχία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στο Πεντάγωνο και στις Υπηρεσίες Πληροφοριών και τις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας.

Έτσι, ο εξαναγκασμός του συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Φλιν σε παραίτηση δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, ήταν μια προειδοποιητική βολή όλων όσοι δεν θέλουν την προσέγγιση των ΗΠΑ με τη Ρωσία ότι η έξυπνη τακτική που ακολούθησε ο Τραμπ απέναντι στο Κογκρέσο δεν του δίνει το χρονικό περιθώριο ισχυροποίησης της θέσης του μέσω και του ελέγχου των μηχανισμών αλλά και πρωτοβουλιών στη διεθνή σκηνή που θα δημιουργούν τετελεσμένα.

Σε αντίθεση με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας που δεν χρειάζεται την έγκριση του Κογκρέσου, οι επιλογές του Τραμπ για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο, ο Τίλερσον και ο Μάτις, πέρασαν χωρίς προβλήματα τη διαδικασία έγκρισης του διορισμού τους από τη Γερουσία με μια προσεκτική, ήπια ρητορική που, χωρίς να δεσμεύεται σε συγκεκριμένα θέματα, έδινε την αίσθηση της συνέχειας.

Η υπόθεση Φλιν έσκασε την ώρα που ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου αρχίζει να καθιστά σαφές τι από την προεκλογική του ρητορική σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας προτίθεται να υλοποιήσει, αλλά και πώς θα κινηθεί σε περιοχές και εστίες κρίσεων και συγκρούσεων, όπου οι προεκλογικές και μετεκλογικές του εξαγγελίες είναι αντιφατικές, αλληλοαναιρούμενες και παράγουν σύγχυση.

Ως προς τις σχέσεις με την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία, πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε πού θα φτάσει η ενοχοποίηση κάθε επαφής και διερευνητικής κίνησης ανάμεσα στο επιτελείο Τραμπ και Ρώσους αξιωματούχους στην προεκλογική και στη μεταβατική περίοδο.

Στη χώρα των λόμπι, όπου στην Ουάσινγκτον συνωστίζονται δημόσια και νόμιμα προσωπικότητες, γραφεία και οργανώσεις που προωθούν την εμβάθυνση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ και δεν διστάζουν να έρθουν σε μετωπική αντιπαράθεση με τις επιλογές των Ομπάμα-Κέρι, φαίνεται ότι η ίδια δραστηριότητα όταν στοχεύει στην προσέγγιση με τη Ρωσία είναι ταυτόσημη συνωμοσίας του Κρεμλίνου και των Μυστικών Υπηρεσιών της Ρωσίας.

Πρόκειται για μια αναδρομική, προληπτική και ταυτόχρονα συνολική ενοχοποίηση των όποιων επαφών του επιτελείου Τραμπ με τη ρωσική πλευρά, μια γενίκευση που αν κλιμακωθεί θα παραπέμπει είτε στην εποχή του μακαρθισμού στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’50 είτε στην εποχή των σταλινικών εκκαθαρίσεων στη Σοβιετική Ένωση, όπου κάθε διαφωνία ήταν συνώνυμη προδοσίας, είτε υποκειμενικής και συνειδητής είτε αντικειμενικής και ασυνείδητης.

Επί του παρόντος είναι πρόωρο να υπάρξει πρόβλεψη για την τελική έκβαση μιας αντιπαράθεσης μεταξύ Λευκού Οίκου και θεσμών και μηχανισμών που δεν είναι η πρώτη στην Ιστορία της χώρας:

• Η πρώτη κατεγράφη επί προεδρίας Κένεντι, όταν στις αρχές της θητείας του ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου παγιδεύτηκε με λάθος εκτιμήσεις και πληροφορίες από τη CIA στην απόπειρα ανατροπής του Κάστρο στην Κούβα που κατέληξε στο φιάσκο της απόβασης των αντικαθεστωτικών στον Κόλπο των Χοίρων. Έναν χρόνο αργότερα, στην κρίση της Κούβας τον Οκτώβριο του 1962, ο Κένεντι παρέκαμψε τόσο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και το Πεντάγωνο –οι μόνιμες ιεραρχίες των οποίων του είχαν προτείνει να ρισκάρει επικίνδυνη κλιμάκωση με τη Μόσχα, στα όρια της πυρηνικής σύγκρουσης– και προτίμησε απευθείας διάλογο με τον Χρουστσόφ με μεσολαβητή τον αδελφό του Ρόμπερτ.
• Η δεύτερη ξέσπασε επί Νίξον, ο οποίος κυβερνούσε συγκεντρωτικά έως δικτατορικά για τα μέτρα των ΗΠΑ, παραμερίζοντας θεσμούς, μηχανισμούς και Κογκρέσο. Η υπόθεση Γουότεργκεϊτ ήταν, εκτός από ένα κραυγαλέο σκάνδαλο, η χρυσή ευκαιρία να αποκαθηλωθεί ο Πρόεδρος που δεν σεβόταν θεσμικές και εθνικά κατοχυρωμένες ισορροπίες ανάμεσα στην εκτελεστική, τη νομοθετική και τη δικαστική εξουσία.

Την ώρα που την επικαιρότητα σκιάζουν η αποχώρηση Φλιν και η φημολογία για συνέχεια του σίριαλ που θέλει τον Τραμπ όμηρο μιας Russian Connection, στις Βρυξέλλες, στο Μόναχο και στη Βόννη γίνονταν οι πρώτες επαφές αντίστοιχα του υπουργού Άμυνας Μάτις με τους ομολόγους του στο ΝΑΤΟ, του αντιπροέδρου Πενς με πλειάδα συνομιλητών στην ετήσια Διάσκεψη Ασφαλείας στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας και του υπουργού Εξωτερικών Τίλερσον στην πρώην πρωτεύουσα της Γερμανίας με τους ομολόγους του της G-20.

Έτσι, νομιμοποιείται η προσδοκία ότι τις επόμενες μέρες θα υπάρξει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τις προθέσεις Τραμπ απέναντι στην Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και το Κρεμλίνο.

Την ίδια στιγμή ανήσυχη αναμονή και σύγχυση επικρατεί στη Μέση Ανατολή με επίκεντρο τη Συρία, την εμπλοκή ή όχι χερσαίων δυνάμεων των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά των τζιχαντιστών, τον ρόλο της Τουρκίας, την κάλυψη της σκληρής πολιτικής Νετανιάχου από τον Τραμπ. Αλλά και την προοπτική των ισορροπιών ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Τεχεράνη.