Χαράλαμπος Παπασωτηρίου: Η Ρωσία με απόλυτη βεβαιότητα επενέβη στις αμερικανικές εκλογές του 2016

Στη θυελλώδη πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ ως Προέδρου των ΗΠΑ πρόσφατα προστέθηκε άλλος ένας πονοκέφαλος ιδιαίτερης σοβαρότητας, καθώς η Βουλή των Αντιπροσώπων της χώρας ξεκίνησε διαδικασία έρευνας, με το ερώτημα της αποπομπής του, με αφορμή ένα τηλεφώνημα προς τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στη διάρκεια του οποίου φαίνεται ότι τον πίεσε προκειμένου οι ουκρανικές αρχές να συγκεντρώσουν στοιχεία σε βάρος του γιου του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ και νυν διεκδικητή του χρίσματος των Δημοκρατικών για τις προεδρικές εκλογές του 2020.

Η υπόθεση μοιάζει πολύ μπερδεμένη για όσους εξ ημών δεν γνωρίζουμε τις διαδικασίες στις ΗΠΑ. Έτσι, ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αναλαμβάνει να μας ξεδιαλύνει τι συμβαίνει, γιατί συμβαίνει και πού μπορεί να οδηγήσει.

Κατ’ αρχάς θα ήθελα να εξηγήσουμε τι είναι η διαδικασία αποπομπής του Προέδρου Τραμπ, που ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Βουλής των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ.

Η Βουλή των Αντιπροσώπων παραπέμπει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ για σημαντικά ποινικά αδικήματα. Στη συνέχεια η Γερουσία τον δικάζει. Η διαδικασία έχει λάβει χώρα μόνο δύο φορές, με τους Προέδρους Άντριου Τζόνσον το 1868 και Μπιλ Κλίντον το 1998. Και τις δύο φορές η Βουλή των Αντιπροσώπων παρέπεμψε και η Γερουσία αθώωσε τους Προέδρους. Ο Πρόεδρος Νίξον παραιτήθηκε το 1974 πριν από την (βέβαιη) παραπομπή του από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Όλα άρχισαν από μια τηλεφωνική συνδιάλεξη του Τραμπ με τον Ουκρανό ομόλογό του. Τι το επιλήψιμο είχε η συνομιλία αυτή;

Ο Πρόεδρος Τραμπ ζήτησε από τον Ουκρανό ομόλογό του να συμβάλει στη συλλογή πληροφοριών για τυχόν αδικήματα διαφθοράς του πρώην αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν και του γιου του σε οικονομικές συναλλαγές τους στην Ουκρανία. Η αμερικανική νομοθεσία απαγορεύει να συνεργαστεί ο Πρόεδρος των ΗΠΑ (ή άλλοι πολιτικοί) με ξένες κυβερνήσεις για εσωτερικό εκλογικό όφελος.

Πόσο πιθανό θεωρείτε το Κογκρέσο τελικά να αποπέμψει τον Τραμπ από Πρόεδρο των ΗΠΑ;

Ακόμα και αν η Βουλή των Αντιπροσώπων, που ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς, παραπέμψει τον Πρόεδρο Τραμπ, είναι αμφίβολο αν η Γερουσία, που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους, θα τον καταδικάσει.

Από την άλλη πλευρά, πώς κρίνετε τις αντιδράσεις του Τραμπ μπροστά στις αποκαλύψεις;

Ο Πρόεδρος Τραμπ προσπαθεί να παρουσιάσει την επιδίωξη των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων να τον παραπέμψουν ως άλλη μια προσπάθεια να ακυρώσουν το αποτέλεσμα των εκλογών του 2016. Με αυτόν τον τρόπο επιχειρεί να συσπειρώσει την εκλογική βάση του.

Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο, πόσο βάρος θα έχει, πιστεύετε, η όλη αναταραχή και υπέρ ποιου;

Θα εξαρτηθεί από το πόσο πειστικές θα φανούν στην αμερικανική κοινωνία οι κατηγορίες ενάντια στον Τραμπ. Το 1998 οι κατηγορίες ενάντια στον Κλίντον δεν έπεισαν τους περισσότερους Αμερικανούς ότι δικαιολογούσαν την αποπομπή του.

Ο Τραμπ έχει κατηγορηθεί ότι ευνοήθηκε το 2016 από «ρωσικό δάκτυλο» στις προεδρικές εκλογές. Τώρα κατηγορείται ότι επιχείρησε να χρησιμοποιήσει ξένο ηγέτη σε βάρος του Δημοκρατικού υποψηφίου, Τζο Μπάιντεν. Θεωρείτε ότι υπάρχει κάποιο pattern εδώ ή απλώς ο Τραμπ δεν διστάζει να χτυπήσει και κάτω από τη ζώνη;

Η Ρωσία με απόλυτη βεβαιότητα επενέβη στις αμερικανικές εκλογές του 2016, δεν έχει όμως αποδειχθεί ότι το έπραξε σε συνεργασία με την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ. Ισχύει ότι ο Τραμπ δεν διστάζει να χτυπάει κάτω από τη ζώνη, σύμφωνα με πρακτικές που έμαθε στη Νέα Υόρκη από τον δικηγόρο Ρόι Κόουν κατά τις δεκαετίες του 1970 και 1980. Ο Κόουν ήταν το δεξί χέρι του γερουσιαστή Τζόζεφ Μακάρθι επί μακαρθισμού.

Όσον αφορά το αντίπαλο στρατόπεδο, αυτό των Δημοκρατικών, πώς κρίνετε τις προσπάθειές τους να λύσουν τον πολιτικό γρίφο «Τραμπ»;

Υπάρχει ο κίνδυνος να εκληφθεί τυχόν παραπομπή του Τραμπ από τη Βουλή των Αντιπροσώπων ως πολιτικό παιχνίδι, συσπειρώνοντας την εκλογική βάση του Τραμπ. Θα πρέπει να πείσουν την αμερικανική κοινωνία ότι υπάρχουν αδιαμφισβήτητα στοιχεία που αποδεικνύουν τη διάπραξη από τον Τραμπ σοβαρού ποινικού αδικήματος.

Για να αλλάξουμε κλίμα, οι ΗΠΑ μοιάζουν να αυξάνουν διαρκώς τις πιέσεις τους προς την Κίνα, στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη. Τι επιδιώκει ο Τραμπ, κατά την άποψή σας;

Επιδιώκει να ανακόψει την οικονομική άνοδο της Κίνας σε βάρος της αμερικανικής οικονομίας. Η στάση του είναι δικαιολογημένη σχετικά με τις κινεζικές πρακτικές μη σεβασμού των πνευματικών δικαιωμάτων δυτικών εφευρέσεων.

Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ο Τραμπ αποκήρυξε την παγκοσμιοποίηση υπέρ ενός νέου «πατριωτισμού». Πώς νομίζετε ότι τον εννοεί;

Στρέφεται ρητορικά ενάντια στις παγκοσμιοποιημένες ελίτ (στις οποίες βέβαια ανήκει ως επιχειρηματίας διεθνούς εμβέλειας). Αποτελεί δεξιό λαϊκισμό και απευθύνεται στο εσωτερικό των ΗΠΑ για εκλογικούς σκοπούς.