H Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης Διατροφικών Διαταραχών από σήμερα στο Ζάππειο

Το Ελληνικό Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών διοργανώνει για δεύτερη χρονιά την εβδομάδα ευαισθητοποίησης γύρω από τις διατροφικές διαταραχές. Μια παγκόσμια πρωτοβουλία που πραγματοποιείται κάθε Μάρτιο σ’ όλο τον κόσμο. Η Μαρία Τσιάκα, Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών μας εξηγεί γιατί οι διατροφικές διαταραχές είναι βιολογική εγκεφαλική ψυχική νόσος .

Μιλήστε μας για την εβδομάδα ευαισθητοποίησης γύρω από τις διατροφικές διαταραχές στο Ζάππειο.

Η Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης Διατροφικών Διαταραχών διοργανώνεται για δεύτερη φορά στο Ζάππειο Μέγαρο στις 3-4 Μαρτίου (17.00-22.00) στην Αθήνα και φέτος το θέμα της είναι «Πουθενά σαν το σπίτι». Η καμπάνια ενημέρωσης εστιάζει στο ρόλο της οικογένειας στη διαδικασία της θεραπείας και ανάρρωσης άλλα και στο βιολογικό υπόβαθρο της νόσου. Ο ρόλος της οικογένειας είναι πολύ υποτιμημένος. Οι γονείς, μάλιστα, έχουν κατηγορηθεί αδίκως από τους ειδικούς ως βασική αιτία πρόκλησης των ΔΔ. Αυτό φυσικά δεν αποδεικνύεται πουθενά, σε καμιά έρευνα! Από την άλλη πλευρά πώς μια βιολογική ασθένεια όπως οι ΔΔ καταλογίζεται στην οικογένεια; Η αλήθεια είναι ότι η οικογένεια δεν προκαλεί την ΔΔ, όμως με τη στάση της μπορεί να συντηρεί και να διαιωνίζει το πρόβλημα. Για αυτό το λόγο είναι σημαντική η ενημέρωση και η εκπαίδευση της οικογένειας, καθώς είναι ο μοναδικός θεσμός που θα λειτουργήσει ως ανάχωμα στην αντιμετώπιση της νόσου, στον αντίποδα της ελληνικής πολιτείας η όποια απουσιάζει εντελώς.

Προσκεκλημένη είναι η Laura Collins, ιδρύτρια του F.E.A.S.T και μέλος της επιτροπής των social media της Ακαδημίας Διατροφικών Διαταραχών. Για ποιό θέμα θα μας μιλήσει;

Η Laura Collins είναι μια διακεκριμένη ακτιβίστρια στο χώρο των ΔΔ ,παγκοσμίως. Ας μην ξεχνάμε ότι ίδρυσε τον οργανισμό που στηρίζει εκατομμύρια οικογένειες παγκοσμίως. Η Laura μέσα από τις δυο ομιλίες της θα μιλήσει για: α) τον τρόπο με το όποιο η οικογένεια μπορεί να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον για την προώθηση της ανάρρωσης μέσα στο σπίτι και β) το πώς η οικογενειοκεντρική προσέγγιση θεραπείας φέρνει την επανάσταση στο χώρο των ΔΔ.

Όλες οι νέες προσεγγίσεις εμπλέκουν πρωτίστως την οικογένεια καθώς είναι αδύνατο να πορευθεί ο ασθενής χωρίς την συμβολή της ανεξαρτήτως ηλικία του ασθενούς. Η οικογένεια μπορεί να λειτουργήσει ως τα εξωτερικά γυαλιά του ασθενή, καθώς ο εγκέφαλός του έχει υποστεί βλάβη εξαιτίας του υποσιτισμού.

Για πρώτη φορά, θα δοθεί βήμα στους πραγματικούς πρωταγωνιστές, δηλαδή στους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Πόσο σημαντικές είναι οι βιωματικές εισηγήσεις;

Αυτό είναι αλήθεια! Κόντρα στο κοινωνικό στίγμα που κατακλύζει την ελληνική οικογένεια η όποια παραμένει αβοήθητη μέσα στο σκοτάδι της αγνοίας. Το αφήγημα της ανάρρωσης από την  πλευρά της οικογένειας και του ασθενή έχει τεράστια δύναμη, γιατί το βίωμα είναι πιο ισχυρό από οτιδήποτε άλλο. Το μεγαλύτερο μήνυμα ελπίδας μπορούν να το περάσουν μόνο εκείνοι.

Νιώθω πολύ τυχερή ως ειδικός που οι οικογένειες και οι  ασθενείς συστρατεύονται μαζί μας σε αυτή την καμπάνια ενημέρωσης. Χρειάζεται το ελληνικό κοινό να πάρει το μήνυμα ελπίδας: οι διατροφικές διαταραχές θεραπεύονται, αρκεί η οικογένεια να δράσει έγκαιρα!

Η διατροφική διαταραχή θεωρείται η ασθένεια των εφήβων. Γιατί θεωρείτε πως προσβάλει τα νεαρότερα άτομα;

Η διατροφική διαταραχή δεν έχει ηλικία, φύλο, εθνικότητα ή κοινωνική τάξη. Χτυπάει αλύπητα οποίον έχει γονιδιακή προδιάθεση και υποσιτιστεί. Επειδή όμως η ενεργοποίηση των γονιδίων γίνεται στην εφηβεία με την έκρηξη των ορμονών, αυτός είναι ο κύριος λόγος της πυροδότησης της νόσου στην προεφηβική- εφηβική περίοδο, σε συνδυασμό πάντα με τα κοινωνικά στερεότυπα που προωθούν τον υποσιτισμό για την πολυπόθητη απόκτηση του τέλειου ισχνού σώματος. Τα γονιδιακά χαρακτηριστικά προσωπικότητας εκδηλώνονται εκείνη την περίοδο, ενώ πριν ως παιδιά είμαστε το περιβάλλον μας. Οπότε για όλους τους παραπάνω λόγους η έναρξη της νόσου είναι πιο συχνή στην εφηβεία.

Η οικογένεια, οι γονείς πως μπορούν να βοηθήσουν;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι το άτομο που νοσεί έχει αυξημένες ανάγκες φροντίδας από την οικογένεια του, η οποία παίζει αδιαμφισβήτητα κομβικό ρόλο στην διαδικασία αναχαίτισης της ΔΔ. Όμως η διατροφική διαταραχή δεν βλάπτει μόνο τον ασθενή αλλά επιδρά  εξίσου αρνητικά στη σωματική και συναισθηματική υγεία των υπολοίπων μελών της οικογένειας (γονέων, αδελφών, συζύγων, συντρόφων κτλ). Αν ο ασθενής γίνεται επιθετικός και έντονα ελεγκτικός, προκαλώντας συνεχώς ένταση και συγκρούσεις στο σπίτι, μονοπωλώντας την προσοχή τότε η κατάσταση είναι ανυπόφορη και μη διαχειρίσιμη  από την οικογένεια. Ο λόγος είναι ότι ο βαθύς υποσιτισμός επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό τον εγκέφαλο και κατ᾽ επέκταση τη ζωή του ασθενή, καθώς τις διαπροσωπικές του σχέσεις.
Γι᾽ αυτό οι γονείς καλό θα ήταν να γνωρίζουν ότι δεν ευθύνονται για την ανάπτυξη της νόσου και να μην ενοχοποιούν αδίκως τους εαυτούς τους. Αυτό που χρειάζεται είναι να ζητήσουν αμέσως βοήθεια από έμπειρους ειδικούς στο χώρο τον διατροφικών διαταραχών για την άμεση εκπαίδευση τους στην διαχείριση της νόσου, ακόμα και αν ο ασθενής αρνείται το πρόβλημα.

Πως προκαλούνται οι διατροφικές διαταραχές. Είναι ψυχογενής ασθένεια;

Η επιστημονική κοινότητα έχει αποφανθεί επίσημα ότι οι διατροφικές διαταραχές είναι βιολογική εγκεφαλική ψυχική νόσος με ψυχολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις και όχι το αντίθετο που οι περισσότεροι πιστεύουν-συμπεριλαμβανομένων και πολλών ειδικών. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ανορεξία είναι ο ανάλογος διαβήτης του εγκέφαλου καθώς μέσω απεικονίσεων του εγκέφαλου σε άτομα που νοσούν από ανορεξία ή βουλιμία έχει αποδειχθεί  ότι 8 περιοχές του εγκέφαλου (οι οποίες έχουν πλέον χαρτογραφηθεί ) πλήττονται εξαιτίας του υποσιτισμού. Τα γονιδιακά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η τελειομανία, το άγχος, η έμφαση στο λάθος, ο ανταγωνισμός, η αποφευκτικότητα και ο ιδεοψυχαναγκασμός σε συνδυασμό με το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον που προωθεί μέσω των προτύπων τη ισχνότητα του σώματος με οποιοδήποτε κόστος  αποτελούν το εκρηκτικό μείγμα για να νοσήσει ένα άτομο ακριβώς στην φάση που οι ορμόνες (γοναδοτροπίνες) οδηγούν στην εφηβεία. Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζετε είναι ότι χωρίς περιορισμό τροφής ή υποσιτισμό ακραίο, η νόσος δεν θα εμφανιστεί. Βασική λοιπόν προϋπόθεση  για την εμφάνιση της νόσου είναι η δίαιτα.

Οι άντρες μπορούν να πέσουν θύματα της ασθένειας;

Οι διατροφικές διαταραχές δεν είναι γένους θηλυκού και η αναζήτηση του τέλειου ιδανικού σώματος δεν θεωρείται πλέον αποκλειστική ενασχόληση των γυναικών. Τα τελευταία χρόνια οι στατιστικές δείχνουν ότι το «ισχυρό φύλο» υποκύπτει όλο και πιο πολύ στα κελεύσματα που επιτάσσει το στερεότυπο του δυνατού μυώδη γραμμωμένου άντρα! Αυτό, λοιπόν, το στερεότυπο για το ιδεατό τέλειο σώμα οδηγεί σε εγκλωβισμό όλο και περισσότερους άντρες στο φαύλο κύκλο της άσκησης, του περιορισμού της τροφής (κυρίως των λιπαρών τροφών και των υδατανθράκων) και της αλόγιστης χρήσης αναβολικών και στεροειδών για την άμεση και γρήγορη ενίσχυση του μυικού συστήματος. Περίπου το 25% - 40% των ατόμων που νοσούν είναι άντρες με το μεγαλύτερο ποσοστό να πάσχει από αδηφαγική διαταραχή(Binge Eating Disorder) και νευρική βουλιμία. Επίσης ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών που ασχολείται συστηματικά με το body building πάσχει από σωματική δυσμορφία και ειδικότερα μυική δυσμορφία. Πρόκειται για μια διαταραχή που το άτομο  εστιάζει αποκλειστικά στις ατέλειες που βλέπει στο σώμα του και συνεπώς αναζητά όλο και πιο αποτελεσματικούς - επικίνδυνους τρόπους, αποσκοπώντας φυσικά στην τελειοποίηση ενός γραμμωμένου σώματος.

Ο θεμέλιος λίθος για την ανάπτυξη συμπεριφορών  διατροφικής διαταραχής είναι η έντονη ανησυχία γύρω από την εικόνα σώματος οπότε και οι άντρες πέφτουν στην ίδια παγίδα με εμάς τις γυναίκες!

Σαν χώρα λαμβάνουμε την απαραίτητη πληροφορία για τις διατροφικές διαταραχές και αντίστοιχα υπάρχει εθνική στρατηγική αντιμετώπισης τους;

Δυστυχώς η κατάσταση στην χώρα είναι τραγική και σε επίπεδο ενημέρωσης αλλά και στην παροχή υπηρεσιών φροντίδας προς τους ασθενείς και τις οικογένειες τους.  Επίσης δεν υπάρχει εθνική στρατηγική αναχαίτισης της νόσου, ούτε φυσικά θεσμικό πλαίσιο. Δεν συμβαδίζουμε ούτε κατά διάνοια με τα δεδομένα του εξωτερικού.
Οι δημόσιες δομές είναι ελλιπείς λόγω έλλειψης χρηματοδότησης και εξειδικευμένου προσωπικού.  Παράλληλα στον ιδιωτικό τομέα δεν υπάρχουν δομές εκτός από αυτή που παρέχει το κέντρο μας, με θεραπευτικά προγράμματα εντατικά τα οποία συμπεριλαμβάνουν σίτιση των ασθενών και εμπλοκή της οικογένειας. Δυστυχώς σοβαρές περιπτώσεις ασθενών αντιμετωπίζονται με γενική ψυχοθεραπεία ή με θεραπείες που αργούν να δώσουν άμεσο αποτέλεσμα στην μείωση των συμπτωμάτων της νόσου. Τα πρωτόκολλα του εξωτερικού επισημαίνουν ότι αν σε 2 μήνες ο ασθενής δεν έχει πάρει βάρος και δεν έχει αναγνωρίσει βασικά χαρακτηριστικά της νόσου, τότε η θεραπεία κρίνεται ανεπαρκής.

ΙΝΦΟ

Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης Διατροφικών Διαταραχών

«Πουθενά σαν το σπίτι»

Ζάππειο Μέγαρο στις 3-4 Μαρτίου (17.00-22.00)

Είσοδος ελεύθερη