Το σκεπτόμενο emoji

Το 2015 το Λεξικό της Οξφόρδης κατέληξε, μετά από έρευνες, πως λέξη της χρονιάς είναι ένα emoji – και ειδικότερα εκείνο που ρίχνει δάκρυα χαράς (?). Για τους ελάχιστούς από εσάς που δεν το γνωρίζετε, emojis είναι τα εικονίδια-φατσούλες που βρίσκονται σε κάθε σύγχρονο πληκτρολόγιο –κινητού ή υπολογιστή– και αναπαριστούν όλα τα ανθρώπινα συναισθήματα, από τη χαρά και την εξωφρενική χαρά μέχρι την ντροπή, τον θυμό και τη λύπη.

Η λέξη «emoji» προέρχεται από την Ιαπωνία και είναι σύνθετη, από τα e (εικόνα) και moji (χαρακτήρας), σύμφωνα με τη Wikipedia. Τα emojis διαφέρουν από τα emoticons και από τα stickers. Τα emoticons είναι διάφορες φατσούλες οι οποίες μπορούν να εισαχθούν με χρήση συμβόλων, όπως π.χ. η άνω τελεία μαζί με την παρένθεση για να σχηματίσουν ένα γελαστό πρόσωπο, ενώ τα stickers είναι εικονίδια που μοιάζουν με αυτοκόλλητα σε πιο μεγάλο μέγεθος. Τα emojis εμφανίστηκαν στην Ιαπωνία το 1999, αλλά κάθε φορέας τηλεπικοινωνίας κωδικοποιούσε τα γραφικά με διαφορετικούς τρόπους, κάτι που οδηγούσε σε σύγχυση. Όταν δε οι Ιάπωνες προσπαθούσαν να στείλουν emoji μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου εκτός Ιαπωνίας, όπως το Gmail, τα μηνύματα ήταν παραμορφωμένα. Η Google ήταν η βασική εταιρεία που εργάστηκε για την τυποποίηση των emojis, ενώ το 2007 συνεργάστηκε με τις ιαπωνικές εταιρείες τηλεπικοινωνίας που παρουσίασαν τα emojis στα μέσα της δεκαετίας του 1990 για να υιοθετήσουν έναν πρότυπο κώδικα προκειμένου να φέρει τα emojis στο Gmail. Έτσι, τα emojis προστέθηκαν στο Unicode, ενώ το 2011 η Apple πρόσθεσε πληκτρολόγιο με emojis στο iOS και, πλέον, iOS και Android υποστηρίζουν από κατασκευής πάνω από 845 emojis, ενώ το Facebook 1.620.

Τα emojis είναι τόσο σαρωτικά, που έχουν τη δική τους παγκόσμια ημέρα, τη 17η Ιουλίου –αδιευκρίνιστο γιατί τότε–, ημέρα που μόνο η Apple λανσάρει πληθώρα νέων emojis. Το 2016 ανάμεσα στις νέες φατσούλες περιλαμβάνονταν ένα κεφάλι που εκρήγνυται, μια γυναίκα με χιτζάμπ, μια μητέρα που θηλάζει, ένας δεινόσαυρος, ένα τζίνι και ένα ζόμπι.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα emojis είναι η γλώσσα που εξαπλώνεται ταχύτερα στο διαδίκτυο. Το BBC έχει αρχίσει να συνοψίζει τα εβδομαδιαία νέα του χρησιμοποιώντας τη βοήθεια των emojis για να κερδίσει το νεανικό κοινό και κλασικά μυθιστορήματα, όπως το «Moby Dick», μεταγράφονται σήμερα σε τέτοια εικονίδια.

Φέτος η Apple προχώρησε στην ακόλουθη δήλωση: «Τα νέα emojis θα διευκολύνουν τους χρήστες να εκφράζουν τα συναισθήματά τους με μεγαλύτερη ποικιλία, χάρη στα επιπλέον ζώα και πλάσματα, στα νέα smiley faces και πολλά άλλα».

Ποιος, όμως, χρειάζεται συναισθήματα όταν υπάρχουν emojis; Και πάλι η απάντηση έρχεται με ένα emoji, το σκεπτόμενο emoji. Ή, για την ακρίβεια, εκείνο που βρίσκεται σε σύγχυση. Είναι το εικονίδιο των καιρών μας, της εποχής των αλληλοσυγκρουόμενων ειδήσεων, της διπλής ανάγνωσης των γεγονότων, των fake news. Ένα εικονίδιο που προσπαθεί να βγάλει άκρη γίνεται ο βασικός δίαυλος έκφρασης αναγνωστών και χρηστών που διαβάζοντας ειδήσεις για τον κυκλώνα «Ίρμα», την τροπική καταιγίδα «Χοσέ» και τον τυφώνα Χάρβεϊ αναρωτιούνται αν αυτά τα φαινόμενα είναι μια τραγική και πανάκριβη υπενθύμιση ότι η κοινωνία μας δεν έχει κάνει αρκετά για να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή.

Το σε σύγχυση emoji στη hi-tech εποχή μας είναι ο Σκεπτόμενος του Ροντέν – η απεικόνιση του ανθρώπου που διαλογίζεται το πεπρωμένο του.

Και όσο κι αν κάποιοι ενοχλούνται με την αμετροεπή –και ενδεχομένως προσβλητική για την τέχνη του μεγάλου Γάλλου γλύπτη– σύγκριση, η ουσία παραμένει: στο υπερηχητικό σήμερα ο μέσος άνθρωπος προσπαθεί να βγάλει άκρη αξιοποιώντας εκείνο το όπλο που κανένα άλλο έμβιο ον στον πλανήτη δεν διαθέτει, τη σκέψη του. Ο Σκεπτόμενος του Ροντέν και το σκεπτόμενο emoji μπορεί να έχουν μια απόσταση 135 ετών και αισθητική διαφορά χάους, εξακολουθούν όμως να αναπαριστούν τις ίδιες ανθρώπινες αμφιβολίες, τον δισταγμό, τη διαρκή αναστάτωση, την αναζήτηση.