Θεόδωρος Βρανάς: «Σκηνοθετούμε τους εαυτούς μας για να μη δείξουμε τα ελαττώματά μας»

02.12.2023
Πολιτισμός

Στην εποχή της διαρκώς αυξανομένης αυτοπροβολής μέσω των social media, του scroll down, της αδυσώπητης σύγκρισης εαυτών με έναν κόσμο πλασματικό που δημοσιεύεται στα social, ο Θεόδωρος Βρανάς μέσα από την καινούργια ατομική του έκθεση, «ABSORBED (Damn, I miss snowboarding)», δημιουργεί μια φωτογραφική αφήγηση με χιούμορ και ευαισθησία. Μια ιστορία με σκηνοθετημένα αυτοπορτρέτα του. Και έναν προβληματισμό: Στη μετάβαση από τον παλιό κόσμο στον καινούργιο, τι από τον εαυτό μας θα παραμείνει ίδιο;

Πείτε μας λίγα λόγια για την καινούργια σας έκθεση φωτογραφίας. Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης;

Ήθελα πάντα να κάνω μια φωτογραφική δουλειά που να θυμίζει κινηματογράφο. Είναι η πρώτη μου και βασική μου έμπνευση στη φωτογραφία. Με επηρεάζει πολύ το πώς γράφει το φως, η ατμόσφαιρα, η κίνηση. Μεγάλωσα βλέποντας συχνά τον μοναχικό και ξεπεσμένο ήρωα που καπνίζει συνέχεια ενώ προσπαθεί να σώσει τον κόσμο. Για να πραγματοποιήσω αυτή τη δουλειά χρειαζόμουν έναν ηθοποιό που να είναι ευέλικτος και διαθέσιμος όταν θα ήμουν κι εγώ. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Έτσι, αποφάσισα να βάλω τον εαυτό μου – που δεν το επιθυμούσα, αλλά ήταν η μόνη λύση. Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, δημιουργήθηκαν αυτά τα αυτοπορτρέτα. Υπάρχει χιούμορ και ειρωνεία, επειδή, αρχικά, δεν μπορώ να πάρω πολύ στα σοβαρά τον εαυτό μου την ώρα που κάθομαι να φωτογραφηθώ, οπότε μου είναι πιο εύκολο να παίξω έναν ρόλο. Βάζοντας, όμως, τον εαυτό μου να παριστάνει κάποιον άλλον και να καπνίζει, ενώ σιχαίνομαι το κάπνισμα, δημιούργησε πολλά ερωτήματα μέσα μου, τα οποία μάλλον προϋπήρχαν αλλά βρίσκονταν σε χειμερία νάρκη. Το πώς αποφασίζουμε να κάνουμε πράγματα που δεν μας αρέσουν για να πετύχουμε έναν σκοπό ή το πώς αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητα ή την επανάληψη ανούσιων δραστηριοτήτων μέσα στην ημέρα είναι κάτι το οποίο πάντα με προβλημάτιζε. Πιστεύω πως κάποια από αυτά τα στοιχεία μπορείτε να τα δείτε σε αυτές τις φωτογραφίες.

003 DCW6953 new

Εκθέτετε μια σειρά από σκηνοθετημένα αυτοπορτρέτα σας. Σε αντίθεση με τα social, αυτά είναι τυπωμένα σε χαρτί και πρόκειται να υπάρχουν για πάντα, σίγουρα περισσότερο από ένα 24ωρο στόρι. Λειτουργεί απελευθερωτικά για εσάς ως καλλιτέχνη αυτή η αντίφαση;

Όταν έρχεται η στιγμή που βλέπω τις φωτογραφίες μου τυπωμένες σε χαρτί, είναι σίγουρα απελευθερωτικό. Αισθάνομαι πως εξαρχής αυτός ήταν ο προορισμός τους. Έχουν φύγει από τον δυαδικό κώδικα που αποτελεί κάθε εικόνα που βλέπουμε καθημερινά στις οθόνες του κινητού μας και είναι πια μελάνι σε χαρτί. Είναι κάτι χειροπιαστό. Κάτι σχεδόν ζωντανό. Αντιδρά διαφορετικά στην αφή μας, στο μάτι μας και στην αντίληψή μας. Και, ναι, ίσως είναι πιο μόνιμο σε σχέση με τα social media. Αυτό απομένει να το δούμε στο μέλλον.

Όσο περισσότερο εκτιθέμεθα στα social, τόσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την ουσία του εαυτού μας, από την καθαρή και αυθόρμητη πλευρά μας;

Πιστεύω πως απομακρυνόμαστε από την ουσία της ζωής γενικότερα. Τα social media έχουν μια δύναμη να σε ρουφάνε και κατά κάποιον τρόπο να εθίζεσαι μαζί τους. Και ο εθισμός συνήθως δεν είναι καλός. Άνθρωποι είμαστε και θέλουμε να μάθουμε τι κάνουν και οι υπόλοιποι σε αυτόν τον πλανήτη. Μια φυσική περιέργεια. Το πόσο θα αναλωθούμε σε αυτό έχει τεράστια σημασία. Παλαιότερα ζυγίζαμε τη συχνότητα της επαφής μας με κάποιον από τις φορές που θα τον συναντούσαμε. Τώρα δεν τον συναντούμε καν. Πώς θα αντιδρούσε σε μια ερώτηση προσωπική; Τι θα απαντούσε εκείνη τη στιγμή; Το σώμα του, τι κινήσεις θα έκανε; Όλα αυτά κάπως χάνονται στο διαδίκτυο. Και ίσως έτσι σκηνοθετούμε τους εαυτούς μας για να μη δείξουμε τα ελαττώματά μας. Αυτά που πιστεύουμε εμείς πως είναι ελαττώματά μας.

DSC 4440

Στην έκθεσή σας τοποθετείτε ανθρώπινα αδιέξοδα σε τοπία συντριπτικής ομορφιάς. Στεκόμαστε αμήχανοι και ενοχικοί μπροστά στην ομορφιά ή τρέχουμε τόσο, που δεν αφήνουμε τη ματιά μας να σταθεί στο ωραίο;

Νομίζω, επειδή τρέχουμε συνέχεια, στεκόμαστε αμήχανοι και ενοχικοί μπροστά σε κάποιο φανταστικό τοπίο. Όταν προκύψει η στιγμή να σταματήσουμε να το δούμε, σαστίζουμε με το θέαμα. Κι αυτό, επειδή δεν είχαμε σταματήσει ποτέ τις προηγούμενες φορές. Πάντα με βάζει σε σκέψεις αυτή η αντίδραση, επειδή νιώθω πως, όταν σταματούμε και ζούμε τη συγκεκριμένη στιγμή, ο χρόνος κάπως σταματά. Πόσες φορές ανεβήκατε στην Πάρνηθα ή πήγατε σε κάποια παραλία μόνο για δύο ώρες και αισθανθήκατε πως λείπατε δύο μέρες; Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή συνέχεια τρέχουμε να προλάβουμε τις προθεσμίες και τις υποχρεώσεις μας και δεν έχουμε ποτέ χρόνο για να σταματήσουμε. Μπορεί να μην έχουμε καν τον χρόνο για τις σκέψεις που μοιραζόμαστε τώρα εδώ πέρα.

Είκοσι τρία χρόνια επαγγελματίας φωτογράφος. Ποιες είναι οι 3 πιο δυνατές επαγγελματικές σας στιγμές;

Η πρώτη ήταν όταν φωτογράφισα μια ομάδα ξένων snowboarders στο χιονοδρομικό κέντρο Καλαβρύτων και αργότερα στην Βασιλίτσα το 2005-06. Ήταν η πρώτη φορά που ενδιαφέρθηκε ο ξένος τύπος για τις φωτογραφίες μου και συνειδητοποίησα πως μπορώ τελικά κι εγώ να βγάλω αντίστοιχες φωτογραφίες με αυτές που έβλεπα στα περιοδικά του εξωτερικού.

Η δεύτερη ίσως να είναι όταν κατάφερα να φωτογραφίσω τον Μπάρακ Ομπάμα σε μια ομιλία στην πολιτεία του Νιου Χάμσαϊρ, οκτώ μήνες πριν γίνει ο πρόεδρος της Αμερικής. Συνέβη κάπως τυχαία κι ακόμα αναρωτιέμαι πως έχω αυτή τη φωτογραφία στο αρχείο μου.

Και η τρίτη είναι από την περσινή έκθεση που έκανα στην γκαλερί Blender. Εκεί παρουσίασα το πρώτο φωτογραφικό μου βιβλίο το οποίο αφηγείται ένα τουρ που έκανα με το συγκρότημα μου στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη. Την ημέρα των εγκαινίων παίξαμε μουσική μαζί με το συγκρότημά μου και την ίδια ώρα οι φωτογραφίες από το βιβλίο προβάλλονταν στους τοίχους της γκαλερί.

Είστε όμως και μουσικός. Αυτή σας η ιδιότητα έχει επηρεάσει την ματιά σας ως φωτογράφο και αν ναι, με ποιον τρόπο;

Η δουλειά που κάνω ως φωτογράφος, ιδίως στη συγκεκριμένη έκθεση, είναι συνήθως μοναχική. Στη μουσική μπορείς να παίξεις μόνο σου αλλά για μένα, ως ντράμερ, η διαφορά είναι όταν παίζεις με άλλους. Υπάρχουν στιγμές όπου η σχέση μου με κάποιους μουσικούς με έχει επηρεάσει στην φωτογραφία μου περισσότερο από την ίδια την μουσική. Μπορεί να αναλύσουν ένα σημείο σε ένα τραγούδι στο οποίο δουλεύουμε μαζί και αυτό υποσυνείδητα θα με επηρεάσει στο πώς θα διαχειριστώ την επόμενη φωτογραφική μου δουλειά. Για παράδειγμα έχουμε δύο πολύ όμορφες μελωδίες αλλά δεν μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε και τις δύο επειδή στη συνέχεια θα επιβαρυνθεί το κομμάτι. Ανάλογα, μπορεί να πρέπει να αφαιρέσω μια αγαπημένη μου εικόνα από ένα βιβλίο που ετοιμάζω επειδή χαλάει την ροή του. Η φωτογραφία με την μουσική συγγενεύουν όπως και οι υπόλοιπες τέχνες μεταξύ τους. Ασχολήθηκα με την φωτογραφία και την μουσική ακριβώς την ίδια περίοδο, με το που τελείωσα το σχολείο. Και από τότε πηγαίνουν πάντα δίπλα δίπλα. Είχα και έχω ακόμη ανάγκη να ασχολούμαι και με τα δύο. Η μουσική που θα ακούσω σπίτι μου ή όταν περπατάω ή στο αμάξι μου, πέραν του τι ιδέες θα μου δώσει να προσφέρω στην πρόβα με το συγκρότημά μου, σίγουρα με επηρεάζει και στο τι θα θέλω να φωτογραφίσω για τις προσωπικές μου δουλειές.

053 DCW7908