Προτεραιότητα στον πολίτη, όχι στα οχήματα

Είναι κοινό μυστικό ότι στους κεντρικούς μονόδρομους, όπου δεν υπάρχει ο κίνδυνος της αντίθετης κυκλοφορίας, τα οχήματα πατούν γκάζι, επιταχύνουν. Αυτή είναι μια συμπεριφορά που την πριμοδοτούν οι σηματοδότες, δίνοντας γρηγορότερα και περισσότερο πράσινο φως, καθώς και οι ενδιάμεσες διασταυρώσεις, όπου ο κεντρικός μονόδρομος έχει προτεραιότητα.

Ένα πρόβλημα θα λυθεί όταν γίνει πιο δύσκολο, λέει μια σοφή αραβική παροιμία. Πράγματι, η παλιομοδίτικη πολιτική των κεντρικών μακρόστενων μονόδρομων έρχεται από την εποχή του «πρώτα το αυτοκίνητο» και ελάχιστα έχει αναθεωρηθεί από τότε. Πρόκειται για μια πολιτική που έβαζε και συνεχίζει να βάζει σε προτεραιότητα την εξυπηρέτηση του αυτοκινήτου, που κάποτε αποτελούσε προνόμιο των νοικοκυριών υψηλών εισοδημάτων. Επιπλέον, οι μονόδρομοι πάντα απαιτούσαν λιγότερο πλάτος οδού, δηλαδή μικρότερες και φθηνότερες απαλλοτριώσεις για το σχέδιο πόλης, άσε που στο τέλος εκχωρούν περισσότερη έκταση για δωρεάν θέσεις πάρκινγκ στην άκρη του δρόμου, ώστε να μην επιβαρύνεται σε γη και χρήμα ο ιδιοκτήτης για δημιουργία στάθμευσης μέσα στο οικόπεδό του.

Η αλήθεια είναι ότι από την αύξηση της ταχύτητας της κυκλοφορίας στους μονόδρομους υπάρχουν και θετικά αποτελέσματα, τα οποία όμως αφορούν μόνο τους κατόχους ΙΧ και όχι τον μόνιμο κάτοικο, το παιδί, τη μητέρα με το καρότσι και τον ηλικιωμένο. Άλλωστε οι μονόδρομοι μέσα σε περιοχές αμιγούς κατοικίας δεν προσφέρουν παρά αύξηση των οδικών διαδρομών, αφού είναι μετρημένο ότι ανά πάσα στιγμή σε μια περιοχή με μονόδρομους εκατοντάδες οχήματα περιφέρονται άσκοπα για να πάνε από ένα σημείο σε ένα άλλο γειτονικό.

Η εμμονή στις μονοδρομήσεις συνδέεται και με τη στενή ρυμοτομία των ελληνικών πόλεων, την άγνοια ή την άρνηση να εξεταστούν εναλλακτικές συγκοινωνιακές επιλογές και κυρίως με την άρνηση ή την αδυναμία των τοπικών αρχών να προχωρήσουν σε έξοδα για απόκτηση ανετότερου οδικού δικτύου, με επάρκεια πεζοδρομίων, κατάλληλο και για ανθρώπους εκτός από τα ΙΧ.

Για να στηρίξουμε τις απόψεις μας εξετάσαμε σε GIS μια συγκεκριμένη περιοχή της Αγίας Παρασκευής, όπου σχεδόν το σύνολο του οδικού δικτύου είναι μονόδρομοι. Θέσαμε σαν προορισμό ένα συγκεκριμένο δημοτικό σχολείο όπου φοιτούν 420 παιδιά, εκ των οποίων σχεδόν τα μισά μετακινούνται προς και από το σχολείο με ΙΧ. Μέσα στα όρια επιρροής του συγκεκριμένου σχολικού συγκροτήματος μετρήσαμε όλες τις πιθανές διαδρομές που πρέπει να διανύσει ένα ΙΧ λ.χ. μια βροχερή ημέρα. Τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά. Πάνω από το 75% των διασταυρώσεων απέχουν από το σχολείο διπλάσια απόσταση λόγω των μονόδρομων απ’ ό,τι θα απείχαν αν μερικοί βασικοί δρόμοι ήταν δύο κατευθύνσεων. Ακόμα και με αντιστροφές στη μονοδρόμηση τεσσάρων συγκεκριμένων οδών μπορούσε να μειωθεί κατά 25% η άσκοπη πρωινή και μεσημεριανή κυκλοφορία. Καταγράψαμε εκνευρισμό, κορναρίσματα και αύξηση της αντικοινωνικής στάσης στη μέση του δρόμου με τα αλάρμ ως καθημερινά φαινόμενα με τάσεις επιδείνωσης.

Φέτος, από τον Σεπτέμβρη και ύστερα, μπαίνουμε σε προεκλογική χρονιά για την τοπική αυτοδιοίκηση, αφού, σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών κ. Σκουρλέτη, οι εκλογές θα γίνουν το φθινόπωρο του 2019. Καλό θα είναι από τους φιλόδοξους τοπικούς άρχοντες που θα ζητήσουν την ψήφο ή τη στήριξή μας να απαιτήσουμε δημόσια δέσμευση ότι θα επανασχεδιάσουν τις γειτονιές με γνώμονα όχι τη διευκόλυνση των οχημάτων αλλά την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Να δεσμευτούν δημόσια για την κατάργηση των περιττών μονοδρομήσων, τη μείωση της ταχύτητας των ΙΧ στις περιοχές αμιγούς κατοικίας και τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Να τους εξηγήσουμε ακόμη ότι αυτές οι ρυθμίσεις προκαλούν ανάπτυξη στην τοπική αγορά, προσελκύουν νεαρότερους κατοίκους με ανερχόμενα εισοδήματα, αλλά και μετρήσιμη βελτίωση της εμπορικής αξίας των ακινήτων.

*Ο Κώστας Κουρούνης είναι πολεοδόμος πολιτικός μηχανικός, υπεύθυνος για την πρωτοβουλία Publicspace.gr.