Οι τελευταίοι σπασμοί του θηρίου - Free Sunday
Οι τελευταίοι σπασμοί του θηρίου

Οι τελευταίοι σπασμοί του θηρίου

Η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου αποτέλεσε βασικό πυλώνα του προεκλογικού προγράμματος της ΝΔ, μαζί με την επαναφορά της τάξης στους πανεπιστημιακούς χώρους. Η εξαγγελία, ως προς το σκέλος του ασύλου, υλοποιήθηκε τάχιστα, το δε θέμα της τάξης προωθείται αυτές τις μέρες, μέσω του νομοσχεδίου που παρουσιάστηκε. Η αντίδραση της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι η συνηθισμένη. Κατηγορεί την κυβέρνηση ως «χούντα» που προσπαθεί να επιβάλει αστυνομικό κράτος. Η αντίδραση προδίδει αμηχανία και μάλλον τη συνειδητοποίηση ότι έχασε οριστικά το παιχνίδι.

«Η ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον υπακοής στο Σύνταγμα» λέει το άρθρο 16 του Συντάγματος στην πρώτη του παράγραφο. Στην τέταρτη παράγραφο του ίδιου άρθρου προβλέπεται ότι «η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση». Πλήρης αυτοδιοίκηση φυσικά δεν μπορεί να σημαίνει ανυπακοή στο Σύνταγμα, ούτε υποκατάσταση των άλλων οργάνων του κράτους, της αστυνομίας περιλαμβανομένης, στα καθήκοντά τους.

«Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη» προβλέπει το άρθρο 5 του Συντάγματος.

Μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει στο ότι μικρές ή μεγαλύτερες, περιθωριακές ή και επίσημες ομάδες, όποτε έκριναν σκόπιμο, έπαιρναν τα στειλιάρια και απέκλειαν τους χώρους των πανεπιστημίων ή έχτιζαν τους διδάσκοντες ή απέκοπταν την επικοινωνία με τον έξω κόσμο ή διέκοπταν τις συνεδριάσεις των οργάνων των «αυτοδιοίκητων» πανεπιστημίων ή, ακόμη χειρότερα, χρησιμοποιούσαν τους χώρους των ιδρυμάτων ως καταφύγιο έναντι των διωκτικών αρχών.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλα αυτά είναι παράνομες πράξεις και ότι ως τέτοιες εννοούνται σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Αν η χώρα δεν είχε δημοκρατία, οι διωκτικές αρχές δεν θα έβρισκαν κανένα εμπόδιο στο να εισέλθουν στους πανεπιστημιακούς χώρους και να μαζέψουν τους παρανόμους. Επειδή η χώρα έχει δημοκρατία, χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες ώστε να διορθωθεί η στρεβλή αντίληψη, να αλλάξει η παράλογη νομοθεσία και να κάνει η αστυνομία τη δουλειά της.

Το πώς αναπτύσσεται ελεύθερα η προσωπικότητα, όταν οποιαδήποτε μειοψηφία μπορεί να επιβάλει διά της βίας και της ατιμωρησίας τη θέση της, είναι κάτι που θα πρέπει να εξηγήσουν οι ίδιοι οι διαφωνούντες με τη φύλαξη των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Στις πολιτισμένες κοινωνίες έχει καταργηθεί η αυτοδικία και το έργο της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, δηλαδή της ασφάλειας του καθενός μας και της δυνατότητας να αναπτύσσεται και να δρα ελεύθερα, τα ανέλαβε το οργανωμένο κράτος και τα (μόνα) αρμόδια σώματα ασφαλείας, τα οποία ελέγχονται από την εκλεγμένη κυβέρνηση.

Το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων αφορά, φυσικά, το ακαδημαϊκό τους έργο, τη διδασκαλία και την έρευνα. Δεν σχετίζεται με τις λοιπές λειτουργίες του κράτους, ούτε τις υποκαθιστά. Οι πρυτάνεις δεν είναι σερίφηδες (για να θυμηθούμε την αγαπημένη ατάκα της αντιπολίτευσης) και δεν είναι δουλειά τους να επιβάλλουν τη δημόσια τάξη. Δεν υπάγεται στις αρμοδιότητές τους η διοίκηση των σωμάτων ασφαλείας. Η σχετική απαίτηση δεν μπορεί παρά να είναι η συγκαλυμμένη προσπάθεια επαναφοράς του καταργηθέντος ασύλου από την πίσω πόρτα. Έχουν αποδείξει, οι περισσότεροι, ότι είτε δεν έχουν σκοπό να συγκρουστούν με την ανομία είτε δεν μπορούν. Δεν έχει σημασία αν το κάνουν από ιδεολογική συνέπεια ή από στρεβλή αντίληψη των πραγμάτων. Εννοείται πως δεν έχουν καμία απολύτως δυνατότητα να αντιπαρατεθούν στην κοινή παραβατικότητα και εγκληματικότητα που αναπτύσσεται κατά καιρούς στις αχανείς πανεπιστημιακές δομές.

Πέρα από τα θεμελιώδη της δημοκρατίας και τις βασικές νομικές ρυθμίσεις, υπάρχει η καθόλου αμελητέα ηθική πλευρά του θέματος: ποιου ανθρώπου ο ηθικός κώδικας ανέχεται την διά της βίας επιβολή απόψεων; Έχει κανείς αμφιβολία ότι η «κατάληψη» είναι βία; Ότι το αίτημα για μη εμπλοκή της αστυνομίας ισοδυναμεί με αίτημα για ανεξέλεγκτη βία; Ποιου ανθρώπου ο ηθικός κώδικας προβλέπει ότι η αστυνομία δεν μπορεί να κυνηγήσει τα ναρκωτικά στους χώρους ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος; Ποιου ανθρώπου ο αξιακός κώδικας θεωρεί την αστυνομία μιας δημοκρατικής χώρας «φασιστικό όργανο» και τα παλικάρια με τα στειλιάρια σε στρατιωτική παράταξη και βήμα «δημοκρατική» δραστηριότητα; Ποιου ανθρώπου ο αξιακός κώδικας θεωρεί ανεκτό να χρησιμεύουν τα πανεπιστημιακά κτίρια ως κρυψώνες των μολότοφ;

Επειδή οι απαντήσεις είναι προφανείς, δεν μένει παρά να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους: ο εκφυλισμός των εννοιών αποτέλεσε και αποτελεί επιδίωξη για ορισμένους. Η επιτυχία της επιδίωξης συνοδεύεται με εκφυλισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και καταρράκωση ηθικών και εκπαιδευτικών αξιών. Κατόπιν, τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Ελλιπής εκπαίδευση, σε συνδυασμό με την κυριαρχία του φόβου των οργανωμένων μειοψηφιών, οδηγεί σε αυτό που λέμε άνθηση του παρακράτους, αλλά και των ψεκασμένων. Το πανεπιστήμιο αποτέλεσε, ας μη φοβηθούμε να το πούμε, αυτόνομο θύλακα στη χώρα, όπου διάφορες ομάδες και ομαδούλες βρήκαν χώρο και έκαναν «παιχνίδι». Το οποίο παιχνίδι διαχύθηκε οριζόντια και κάθετα, επέφερε σήψη και παρακμή και πλέον (ήρθε η ώρα) αντίστροφη δράση.

Ξεκινώντας από την αντιστροφή του καθεστώτος της βίας και ατιμωρησίας που εξασφάλιζε το «άσυλο» και καταλήγοντας στην οργανωμένη επιτήρηση, όπως συμβαίνει και στην υπόλοιπη χώρα, τα πανεπιστήμια θα επιστρέψουν στη χώρα. Και θα πάψει, μην το υποτιμάτε, η αίσθηση ότι αυτοδιοίκητο σημαίνει και ανεξέλεγκτο. Μέσα από το αίσθημα ασφάλειας που θα (πρέπει να) εμπεδωθεί στα ιδρύματα θα βρεθεί χώρος να αντιμετωπιστούν κι άλλα, εξίσου κρίματα θέματα: αξιοκρατία, διαφάνεια, χρηστή διοίκηση, κανόνες φοίτησης, παρεοκρατία, ευνοιοκρατία, οικονομική διαχείριση, λογοδοσία και βέβαια ηθική συμπεριφορά.

Είναι η κ. Μπεκατώρου που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στα θέματα σεξουαλικής κατάχρησης. Ανάλογες καταγγελίες εμφανίστηκαν αμέσως κατά δεκάδες και για τα πανεπιστήμια. Θεωρείτε ότι με τους αστυνομικούς παρόντες θα είναι πιο εύκολο για κάποιον να επιχειρήσει κατάχρηση της θέσης του;

Επί δεκαετίες ανεχτήκαμε, αν δεν δοξάσαμε, τη βία και την ατιμωρησία στα πανεπιστήμια, ως και τη διασύνδεσή της με πράξεις τρομοκρατίας. Τα θεωρήσαμε βλακωδώς (αυτή είναι η λέξη) δημοκρατία. Τα επίχειρα τα εισπράξαμε στον σταθμό του μετρό στην Αθήνα: οι ανήλικοι έκαναν αυτό που τακτικά και επί δεκαετίες συνέβαινε στα πανεπιστήμια: δέρνουμε ανελέητα όποιον δεν «γουστάρουμε». Γιατί θεωρούμε αλήτες τους χουλιγκάνους των γηπέδων, όταν θεωρούμε «δημοκράτες» τους ροπαλοφόρους των πανεπιστημίων;

Η Μπεκατώρου, η κατάσταση στα πανεπιστήμια, το περιστατικό στο μετρό, τα γήπεδα, αλλά και ο τρόπος που εκφραζόμαστε στη δημόσια σφαίρα, πρέπει να αποτελέσουν αφετηρία για να αρχίσουμε πάλι να ντρεπόμαστε. Να ρυθμίζουμε τις συμπεριφορές μας με βάση αξιακούς κώδικες. Το θέμα εντέλει αφορά στην αντίληψη που πρέπει να έχουμε όλοι για την ευνομία και την ηθική σε μια δημοκρατική κοινωνία και στην εξάλειψη της ασυδοσίας. Εδώ δεν επιτρέπεται πισωγύρισμα.