Πανελλήνιες και ψεκασμοί - Free Sunday
Πανελλήνιες και ψεκασμοί

Πανελλήνιες και ψεκασμοί

Στις φετινές πανελλήνιες εξετάσεις «θα μείνουν 25.000 έξω από τα πανεπιστήμια». Για την ακρίβεια, αρκετές χιλιάδες (θα μάθουμε ακριβώς το φθινόπωρο) θα μείνουν εκτός πανεπιστημίων και αρκετές ακόμη δεν θα μπορέσουν να δηλώσουν οποιαδήποτε σχολή, αλλά μόνο όσες επιτρέπει ο συντελεστής βαρύτητας. Όπως εξηγεί ο πολύ καλός αναλυτής κ. Στράτος Στρατηγάκης, το ένα τρίτο των υποψηφίων αναμένεται να μην αποκτήσει δικαίωμα υποβολής μηχανογραφικού και άλλο ένα τρίτο θα μπορεί να δηλώσει μόνο συγκεκριμένες σχολές, ανάλογα με τον συντελεστή βαρύτητας που όρισε η κάθε σχολή. Πρακτικά, η κυβέρνηση αφήνει έξω από τα πανεπιστήμια όσους δεν έπιασαν, σχηματικά μιλώντας, τη «βάση», αλλά και τα ίδια τα πανεπιστήμια δεν δέχονται αυτούς που δεν έπιασαν ένα ελάχιστο όριο επίδοσης, που τα ίδια καθόρισαν. Το όλο σύστημα είναι κυβερνητική απόφαση, αλλά παρατηρούμε ότι τα πανεπιστήμια, μόλις τους δόθηκε η δυνατότητα, κινήθηκαν ίσως πιο «αυστηρά» και από την κυβέρνηση.

Ως αποτέλεσμα, φέτος οι επιτυχόντες θα έχουν περάσει και επειδή έγραψαν καλά στις εξετάσεις, αλλά και γιατί τα ίδια τα πανεπιστήμια ήθελαν ή επέλεξαν να τους δεχθούν. Διπλό φίλτρο, καθόλου αμελητέο. Αν στην πορεία του χρόνου η κατάσταση δεν αλλοιωθεί από τυχόν μεταγραφές και συνοδευτεί με μια στιβαρή αξιολόγηση κατά τη διάρκεια των σπουδών, τότε μπαίνουν οι βάσεις για πολύ σοβαρή αναβάθμιση του επιπέδου. Όσοι στόχευαν απλώς στην καλή φοιτητική ζωή και σε ένα πάσο για τα αστικά, θα πάψουν να επιβαρύνουν τις οικογένειες και τον κρατικό προϋπολογισμό και, κυρίως, να επιβραδύνουν την πορεία των υπολοίπων που ξεκίνησαν να σπουδάσουν σοβαρά.

Η δημόσια συζήτηση επικεντρώθηκε κυρίως στην ελάχιστη βάση εισαγωγής, ωστόσο φαίνεται ότι ο συντελεστής βαρύτητας είναι αυτός που θα παίξει στο μέλλον μεγαλύτερο ρόλο. Τον ορίζουν τα πανεπιστήμια, διαλέγοντας κατά έναν τρόπο φοιτητές. Θα δούμε, με τα τελικά αποτελέσματα, αν ο συντελεστής χρησιμοποιήθηκε (ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον) από τα τμήματα για να επιτευχθεί έμμεσα και μείωση των εισακτέων. Γνωρίζουμε καλά ότι, πέρα από τις επιδόσεις, βασικό κριτήριο στην επιλογή των υποψηφίων αποτελεί το κόστος διαμονής στην πόλη όπου εδρεύει το πανεπιστημιακό τμήμα. Όποιος αποφασίσει να πάει, συνεπώς, θα είναι σοβαρός.

Το όλο σύστημα προσδοκάται να εισάγει στα πανεπιστήμια πιο συμπαγείς, πιο καταρτισμένες και πιο ομοιογενείς ομάδες μαθητών, οι οποίοι θα μπορούν, κατά τεκμήριο, να συμπορευτούν καλύτερα στη διαδικασία της μόρφωσης ως φοιτητές και να μην επιβραδύνουν ο ένας τον άλλον, λόγω αδιαφορίας ή μειωμένων προσόντων. Κατά τεκμήριο, αυτοί θα είναι αποφασισμένοι να σπουδάσουν. Εφόσον οι υποψήφιοι αργόσχολοι θα έχουν κοπεί, πολλοί λιγότεροι θα αποφασίσουν να ασχοληθούν με τον στρατευμένο κομματισμό των φοιτητικών παρατάξεων και όσοι το κάνουν, πιστεύουμε ότι θα το κάνουν με ευπρεπέστερους όρους.

Άριστος και στα μαθήματα και στα χτισίματα (των καθηγητών στα γραφεία τους) δεν νοείται. Όπως επίσης, φοιτητικός συνδικαλισμός και οργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων επίσης δεν νοείται. Ελπίζουμε ότι η αύξηση του μέσου όρου επιδόσεων θα συνοδευτεί με αύξηση του μέσου επιπέδου συμπεριφοράς και δράσης. Αν, δε, τα πανεπιστήμια αποφασίσουν να «σφίξουν», στοιχειωδώς έστω, τις βαθμολογίες δείχνοντας πρακτικά την έξοδο σε όσους δεν φανούν συνεπείς από την αρχή, αλλά και εφαρμόσουν ένα ελάχιστο πειθαρχικό δίκαιο στους φοιτητές, τότε το πράγμα μπορεί να πάρει μια πραγματικά προοδευτική κατεύθυνση και τα πανεπιστήμια να γίνουν ακόμη πιο ουσιαστικός χώρος μόρφωσης, παραγωγής γνώσης, ελεύθερης διακίνησης ιδεών και ανάπτυξης προσωπικοτήτων.

Οφείλουμε να αποδεχθούμε ότι για δεκαετίες μορφοποιήσαμε και εφαρμόσαμε ένα μοντέλο με βάση το οποίο όλοι μπαίνουν, όλοι βγαίνουν και όλοι έχουν δικαίωμα διορισμού στο Δημόσιο. Σημασία είχε το χαρτί και όχι το πραγματικό επίπεδο γνώσεων που αυτό θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει. Αποτελεί τραυματική εμπειρία για πολλούς ανθρώπους η αλληλογραφία με πτυχιούχους (και στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα), οι οποίοι γράφουν κεφαλαία, ασύντακτα και με χρήση λέξεων και όρων των οποίων φανερά αγνοούν το περιεχόμενο. Ευτυχώς (ναι... ευτυχώς) η χρεοκοπία μάς έριξε στον τοίχο και μας αναγκάζει να αναθεωρήσουμε. Ούτως ή άλλως, το μοντέλο δεν θα μας πήγαινε μακριά, όπως και συνέβη. Τελειώνοντας το πανεπιστήμιο, έπρεπε να βγει κανείς επιστήμονας (αυτό ήξεραν οι παππούδες μας) και όχι διορισμένος. Ας επαναφέρουμε τον όρο «επιστήμονας» στη ζωή μας με ουσιαστικό και αξιολογικό περιεχόμενο. Να έχουμε απαιτήσεις από όποιον φέρει τον τίτλο.

Πέρα από την καλύτερη αξιοποίηση των οικονομικών πόρων της δημόσιας παιδείας, πέρα από το ότι καμία κοινωνία δεν χρειάζεται μόνο πτυχιούχους, πέρα από το ότι γενική και αποδοτική μόρφωση μπορεί να δοθεί και μέσα από τις υπόλοιπες εκπαιδευτικές δομές, πρέπει να αποδεχθούμε ότι η αξιολόγηση και η διαλογή σε όλα τα επίπεδα οδηγούν σε καλύτερο μέλλον για όλους. Μπορούμε να βελτιώσουμε τα επίπεδα αξιολόγησης, τον τρόπο της διαλογής, αλλά δεν μπορούμε να αρνούμαστε την αξιολόγηση και τη διαλογή, είτε στην παιδεία είτε στην υπόλοιπη ζωή μας.

Αυτός που θα κοπιάσει και θα βγει σωστός επιστήμονας (και όχι απλώς προσοντούχος για διορισμό) θα έχει μάθει, πρώτα από όλα, να σέβεται την επιστήμη του. Θα έχει μάθει να σέβεται τους συναδέλφους του, να μην τους επιτίθεται και να διατυπώνει τη γνώμη του με ευπρέπεια και μεγαλύτερη πληρότητα. Θα έχει μάθει να διαλέγεται και να συνθέτει, αντί να αφορίζει. Θα έχει μάθει να συνεργάζεται με τις άλλες επιστήμες. Κυρίως όμως θα έχει μάθει να αποστρέφεται την ημιμάθεια και τον δογματισμό. Εκ των πραγμάτων, τούτο θα επιτευχθεί καλύτερα, εάν ο ικανός δεν αναγκαστεί, αντί να ανταγωνίζεται προς τα μπρος με τον όμοιό του, να επιβραδύνει συμβαδίζοντας με τον επίδοξο φοιτητικό τουρίστα.

Απλοϊκά μιλώντας, εάν συνεχίσουμε στον δρόμο αυτόν, θα τελειώσουμε γρηγορότερα και με τους λεγόμενους ψεκασμένους. Στην πραγματικότητα ημιμαθείς και αμαθείς, που θεωρούν ότι ένα χαρτί, παρμένο με ελάχιστη προσπάθεια και μηδενικό ανταγωνισμό (ο πραγματικός ανταγωνισμός βρίσκεται στην υφήλιο και όχι μέσα στα σύνορα της χώρας μας), τους καθιστά παντογνώστες. Ο νέος, εφόσον του δοθούν σωστές κατευθύνσεις, των ορίων περιλαμβανομένων, αποτελεί τον πραγματικό πλούτο αυτής της χώρας και το θεμέλιο της ανάπτυξής της.