Ν' αλλάξει και πάλι ο εκλογικός νόμος;

Την εβδομάδα που πέρασε μας τέλειωσε οριστικά η φιλολογία περί πρόωρων εκλογών. Είχε ενδιαφέρον η βεβαιότητα της αντιπολίτευσης για το ότι ο Μητσοτάκης θα δραπετεύσει. Είχε ακόμη πιο μεγάλο ενδιαφέρον η αμηχανία που της προέκυψε από την πανηγυρική της διάψευση. Αποδείχθηκε πάρα πολύ εύκολο για τον Μητσοτάκη το να εκθέσει, για άλλη μια φορά, τους αντιπάλους του, χωρίς σχεδόν να κάνει τίποτα.

Για να είμαστε δίκαιοι, βαριά μομφή πρέπει να δοθεί και στη μεγαλύτερη μερίδα του Tύπου μας, έντυπου και ηλεκτρονικού, ο οποίος δηλώνει δημοσίως ότι μεταφέρει οποιαδήποτε «διαρροή» ή «πληροφορία» του δίνεται (;) από τα κέντρα εξουσίας και μάλιστα με τρόπο που προσδίδει βεβαιότητες. 

Είναι κρίμα τα μέσα να δικαιολογούνται λέγοντας ότι λειτούργησαν ως «λαγοί» ή φερέφωνα, ότι εξυπηρέτησαν σκοπιμότητες και κυρίως ότι αγνόησαν τις επίσημες δηλώσεις. Αυτό το τελευταίο αποτελεί και μια μεγάλη, οφείλουμε επίσης να δεχθούμε, παθολογία της μεταπολιτευτικής πολιτικής μας ζωής. Είμαστε όλοι συνηθισμένοι στο ότι η πράξη διαψεύδει τις προηγηθείσες «επίσημες δηλώσεις». Είμαστε και συνένοχοι όλοι όσοι έχουμε, όχι μια φορά, επιβραβεύσει με την ψήφο μας, αυτόν ακριβώς που «φάνηκε μάγκας» ενεργώντας αντίθετα στις επίσημες δηλώσεις του. 

Την ίδια στιγμή, βέβαια, ως ψηφοφόροι και ενεργοί πολίτες φανήκαμε ανάξιοι και ολίγον κορόιδα, αλλά ποιος νοιάζεται ! Η «ομάδα να κερδίζει» και είναι αδιάφορο το πως. Είναι μάλλον βέβαιο πως ο καθένας από εμάς έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του πως, τελικά, και ο Μητσοτάκης θα φερθεί ως γνήσιος Έλληνας πολιτικός και θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές. 

Η ένταση και η σαφήνεια της τοποθέτησης του πρωθυπουργού βεβαίως μας αναγκάζει πια να αμφισβητήσουμε, εν τέλει, τον ίδιο μας τον εαυτό. Δεν είμαστε συνηθισμένοι σε θεσμικές συμπεριφορές και δυσκολευόμαστε και να τις κατανοήσουμε και να τις αποδεχθούμε, μαζί με τις συνέπειές τους. Παρακάμπτω στο σημείο αυτό την προσβλητική από κάθε άποψη για τον μέσο ψηφοφόρο πρόταση που λέει ότι ο επόμενος χειμώνας είναι δύσκολος και ότι η κυβέρνηση θα χρεωθεί τις δυσκολίες. Έτσι γινόταν στο παρελθόν και απλά χρεοκοπήσαμε. Προσβλητική μεν η πρόταση, αλλά, δυστυχώς ως τώρα, σε μεγάλο ποσοστό ορθή. Ο ψηφοφόρος, ο Έλληνας πολίτης, είχε μάθει μόνο να απαιτεί και ενεργούσε και οπαδικά, με αποτέλεσμα να μη σκέφτεται, είτε ορθολογικά είτε επαρκώς. 

Ο επόμενος χειμώνας, και πολλοί ακόμη μετά από αυτόν, θα είναι εξαιρετικά δύσκολος. Όποιος πιστεύει ότι αυτό θα αλλάξει με μια αλλαγή υπουργού και ότι είναι ανεξάρτητο από αντικειμενικούς και εξωγενείς παράγοντες, να σηκώσει το χέρι. 

Υποτίθεται ότι κάτι μάθαμε από τη χρεοκοπία. Υποτίθεται ότι μπορούμε και πρέπει να προσαρμοζόμαστε. Υποτίθεται ότι μάθαμε να ζητούμε στιβαρή διοίκηση και εφαρμογή πολιτικών και όχι φιλοδωρήματα δίχως αύριο. Η συζήτηση πλέον μετατοπίστηκε στο ότι ο αποκλεισμός των πρόωρων εκλογών πρέπει να συνοδευτεί με νέα αλλαγή του εκλογικού νόμου, ώστε να απενεργοποιηθείη νάρκη της απλής αναλογικής. Το ζήτημα έχει οπαδική χροιά, αλλά και μια αφ’ υψηλού θεώρηση, η οποία δεν είναι απαραίτητα τιμητική. Είναι θεμιτό να υποστηρίζεικανείς τις αυτοδύναμες ή σταθερές (εδώ εννοούνται οι συμμαχικές) κυβερνήσεις. 

Δεν είναι σκόπιμο να τις επιβάλλει στο εκλογικό σώμα ερήμην του. Οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της λεγόμενης απλής αναλογικής. Κατά την αντιπολίτευση και άδολης. Τίποτα από αυτά. Η απλή αναλογική δεν είναι απλή, διότι ισχύει ελάχιστο όριο εισόδου στη Βουλή. Επομένως δεν είναι και άδολη. Φροντίζει και αυτή για αποκλεισμούς. Και αυτό μέσα στο δημοκρατικό παιχνίδι εντάσσεται, εφόσον συμφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία. Κάποιες διαλυτικές μειονότητες, ιδίως αυτές που δεν σέβονται το πολίτευμα και το έθνος, φυσιολογικά πρέπει να αποκλείονται. Όλα τα συστήματα αυτοπροστατεύονται, αλλιώς δενεπιβιώνουν. 

Επειδή οι επόμενες εκλογές με την απλή αναλογικήδεν αναμένεται να επιτρέψουν σχηματισμό κυβέρνησης, θα ακολουθήσουν δεύτερες, οι οποίες θα γίνουν με τον νόμο που ψήφισε η παρούσα κυβέρνηση. Ο νόμος αυτός καθιερώνει σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, ηπιότερο όμως από αυτόν που ίσχυσε στις προηγούμενες εκλογές. Η πρόβλεψη είναι ότι η ΝΔ δεν θα επιτύχει αυτοδυναμία. Για τον λόγο αυτό, πολλοί την προτρέπουν να αλλάξει εκ νέου τον νόμο, ώστε να γίνει πιο εύκολη η αυτοδυναμία, με βάση τουλάχιστον τις μετρήσεις κοινής γνώμης που σήμερα διεξάγονται. Τη συζήτηση αυτή, στο κυβερνητικό στρατόπεδο, έμμεσα «στηρίζει» η αντιπολίτευση, η μεν αξιωματική κηρύσσοντας μετωπική σύγκρουση με τη «δεξιά» η δε ελάσσονα θέτοντας κυριαρχικούς όρους συνεργασίας. 

Στην πράξη, με έναν τρόπο τα κόμματα δηλώνουν ότι ή δεν θα συνεργαστούν ή θα συνεργαστούν μόνο αν γίνει το δικό τους. Με πρόβλεψη ότι δύσκολα τα κόμματα θα αλλάξουν τοποθετήσεις ως τις επόμενες εκλογές, ο ψηφοφόρος έχει όλα τα δεδομένα στα χέρια του. Στις εκλογές, πρώτες, δεύτερες, τρίτες, θα κληθεί να αποφασίσει χωρίς θολά σημεία. Θα μετρήσει η επάρκεια και οι μεταρρυθμίσεις που έκανε η παρούσα κυβέρνηση. Θα μετρήσουν οι αντίστοιχες εξαγγελίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Θα μετρήσουν τα παρελθόντα όλων. Θα μετρήσουν οι ρυθμίσεις των εκλογικών νόμων και οι διακηρύξεις των κομμάτων με βάση αυτούς. Θα κριθεί και η ειλικρίνεια των τοποθετήσεων υπέρ ή κατά της απλής αναλογικής, της ενισχυμένης ή της πιο ενισχυμένης.

Με απλά λόγια: δεν χρειάζεται νέα αλλαγή του εκλογικού νόμου. Οι πολίτες ψηφοφόροι, έμπειροι πια, είναι υποχρεωμένοι να αναλάβουν την ευθύνη των επιλογώντους και η «αλλαγή» και η «πρόοδος» να έλθουν από κάτω προς τα πάνω. Μέχρι τώρα,οι «άνωθεν» επιλογές δεν βοήθησαν, όταν οι ψηφοφόροι δεν ήταν διατεθειμένοι να τις λακολουθήσουν δημιουργικά. 

Η χώρα βρίσκεται στο μεταίχμιο μετάβασης από τη χρεοκοπία στην ανάταξη και στον εκσυγχρονισμό. Οι ψηφοφόροι, και μόνο αυτοί, με τα υπάρχοντα δεδομένα, θα πρέπει να λάβουν την οριστική απόφαση. Κανένας εκλογικός νόμος δεν θα σώσει τη χώρα, αν ο κόσμος της δεν θέλει να σωθεί.