Η πολιτική ακτινογραφία του Κυριάκου Μητσοτάκη - Free Sunday
Η πολιτική ακτινογραφία του Κυριάκου Μητσοτάκη
«Μια Καριέρα»: Το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά

Η πολιτική ακτινογραφία του Κυριάκου Μητσοτάκη

Την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου παρουσιάστηκε στην Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά «Μια Καριέρα», το οποίο εξετάζει την προετοιμασία και την πορεία του Κυριάκου Μητσοτάκη προς την κορυφή της ΝΔ και της εξουσίας.

Παρουσίασα μαζί με τον Νίκο Βούτση του ΣΥΡΙΖΑ και τον Κώστα Λαλιώτη, ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, το βιβλίο το οποίο κατά την άποψή μου αποτελεί ένα επιτυχημένο μίγμα ερευνητικής δημοσιογραφίας και πολιτικής ανάλυσης.

Μέσα από τις σελίδες του αναδεικνύεται η προσωπικότητα του Μητσοτάκη και παρουσιάζονται σημαντικές επιλογές του που προσδιόρισαν την πορεία του.

Ροπή προς την άκρα Δεξιά

Μελετώντας την πορεία του Κωνσταντίνου αλλά και του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Δ. Ψαρράς υποστηρίζει ότι είχαν πάντα μία τάση εξυπηρέτησης της άκρας Δεξιάς.

Ο συγγραφέας αναφέρεται στις καλές σχέσεις του πατέρα Μητσοτάκη με το Παλάτι και την καλή του συνεννόηση, για θέματα ηγεσίας και γενικότερα, με τον Ευάγγελο Αβέρωφ που εξέφραζε τη δεξιά πτέρυγα της ΝΔ. Αναφέρεται και σε δηλώσεις του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με τις οποίες υπογράμμιζε ότι παρά το κεντρώο προφίλ του μπορούσε πάντα να κερδίζει την εμπιστοσύνη ψηφοφόρων της σκληρής και της άκρας Δεξιάς.

Σε ό,τι αφορά τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Δημήτρης Ψαρράς θεωρεί ότι ακολούθησε με συνέπεια την πολιτική συνταγή του πατέρα του, επιρροή στο χώρο του Κέντρου και σταθερά ανοίγματα προς την άκρα Δεξιά. Βρίσκει αρκετά «αβερωφική» την προσέγγισή του στην πολιτική, με την έννοια ότι συνδυάζει τον οικονομικό φιλελευθερισμό ή νεοφιλελευθερισμό με διαβεβαιώσεις περί κοινωνικής ευαισθησίας και «εθνολαϊκή» αντιμετώπιση εθνικών θεμάτων, όπως η συμφωνία των Πρεσπών.

Το τελικό αποτέλεσμα της στρατηγικής του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι, σύμφωνα με την ανάλυση του συγγραφέα, η σκληρή νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική και ο κλιμακούμενος αυταρχισμός.

Οι κινήσεις τακτικής του Μητσοτάκη σε σχέση με τον Σαμαρά, ο οποίος εκφράζει τη Δεξιά, «αβερωφική» πτέρυγα της ΝΔ, η καλλιέργεια των σχέσεών του με τα στελέχη του ΛΑΟΣ που ενσωματώθηκαν στη ΝΔ και η επιλογή θεμάτων που ικανοποιούν στο σκληρό δεξιό, ακροδεξιό ακροατήριο τεκμηριώνονται συστηματικά από τον συγγραφέα του βιβλίου.

Η ανάλυση του Δημήτρη Ψαρρά φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις γιατί κανείς πλέον δεν αμφιβάλλει για τη δεξιά στροφή και τη σκλήρυνση της κοινωνικής πολιτικής του Μητσοτάκη και τις αυταρχικές μεθοδεύσεις της εξουσίας.

Στη σωστή, όπως αποδείχθηκε από τις εξελίξεις, ανάλυση του Δημήτρη Ψαρρά θέλω να προσθέσω δύο επισημάνσεις.

Σε ζητήματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής ο Μητσοτάκης κάνει σε πολλές περιπτώσεις νεοφιλελεύθερες επιλογές, φροντίζει όμως παράλληλα να καλύπτεται πολιτικά με εντυπωσιακές οικονομικές ενισχύσεις και παροχές. Δεν είναι τυχαίο ότι δαπανήθηκαν με κατά κανόνα οριζόντιο τρόπο 40 δισ. για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων την περίοδο της πανδημίας, ούτε ότι η Ελλάδα έχει τις δεύτερες υψηλότερες δημόσιες δαπάνες στην Ε.Ε., σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ.

Επομένως, η οικονομική πολιτική του μπορεί να χαρακτηριστεί νεοφιλελεύθερη σε ό,τι αφορά τον πυρήνα της που είναι οι βασικές επιλογές και η εξυπηρέτηση συμφερόντων. Συνδυάζεται όμως με έναν παραδοσιακό οικονομικό λαϊκισμό που οδηγεί σε αύξηση δημοσίων δαπανών και δημόσιου χρέους και σε υπονόμευση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας και της προοπτικής της ελληνικής οικονομίας.

Η δεύτερη επισήμανση έχει να κάνει με το ευρωπαϊκό περιβάλλον που κάνει πιο τολμηρό τον Μητσοτάκη στη δεξιά στροφή του. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), που είναι ο βασικός εκφραστής της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς, έχει αφήσει πίσω του τη στρατηγική της Μέρκελ που απέκλειε οποιαδήποτε πολιτική συνεργασία με τις δυνάμεις της άκρας Δεξιάς. Στην Ιταλία, το κόμμα του Μπερλουσκόνι, το οποίο συμμετέχει στο ΕΛΚ, μετατράπηκε σε κυβερνητικό συμπλήρωμα της σκληρής και της άκρας Δεξιάς που εκφράζει η πρωθυπουργός Μελόνι με το κόμμα της «Αδέλφια της Ιταλίας». Επίσης, στη Σουηδία οι Μετριοπαθείς –βασική δύναμη της κεντροδεξιάς– σχημάτισαν κυβέρνηση με άλλες κεντροδεξιές και κεντρώες δυνάμεις που όμως βασίζεται στην κοινοβουλευτική στήριξη του ακροδεξιού κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών. Στις προηγούμενες εκλογές η κεντροδεξιά προτίμησε να μείνει στην αντιπολίτευση και να επιτρέψει στους Σοσιαλδημοκράτες να ηγηθούν κεντροαριστερού κυβερνητικού συνασπισμού, παρά να προχωρήσει σε προγραμματική κυβερνητική συμφωνία με την άκρα Δεξιά.

Όπως πολύ σωστά παρατηρεί ο Δημήτρης Ψαρράς, ο πατέρας Μητσοτάκης χρησιμοποιούσε τους σκληρούς δεξιούς και τους ακροδεξιούς σαν στήριγμα της πολιτικής του, ενώ ο υιός Μητσοτάκης φαίνεται να τους ακολουθεί σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο εφόσον πλέον οι πιο δυνατές πολιτικές φωνές στη ΝΔ είναι ο Α. Γεωργιάδης και ο Βορίδης.

Γεννημένος ηγέτης

Ο Δημήτρης Ψαρράς παρουσιάζει εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία για το πώς αντιλαμβανόταν ο Μητσοτάκης τον εαυτό του από τα πρώτα χρόνια της ενασχόλησής του με τον δημόσιο βίο.

Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι ο Μητσοτάκης θεωρούσε πάντα πως ήταν γεννημένος για να ηγηθεί και δεν είχε πρόβλημα να προσαρμόζει την αυτοβιογραφία του στις ανάγκες του σεναρίου. Όπως είναι ο χαρακτηριστικός τίτλος του σχετικού κεφαλαίου του βιβλίου «Πρωθυπουργός από κούνια». Σε συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής (21/7/2016) ο Μητσοτάκης παρουσίασε την αυτοβιογραφία του με τον ακόλουθο τρόπο: «Σέβομαι και τιμώ τους αγώνες της Αριστεράς κόντρα στον φασισμό και τη δικτατορία. Δεν ήσαστε οι μόνοι που πολεμήσατε. Εγώ ήμουν πολιτικός κρατούμενος έξι μηνών από τη Χούντα και έζησα τα πρώτα… (γέλωτες από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ). Γιατί γελάτε, κύριοι; Γιατί γελάτε, κύριοι; Γιατί γελάτε; Και πέρασα τα έξι πρώτα χρόνια της ζωής μου στην εξορία (θόρυβος από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ)».

Από τα πρακτικά της Βουλής προκύπτει ότι το γεγονός ότι η οικογένεια Μητσοτάκη είχε περιοριστεί για λίγους μήνες στη βίλα της Γλυφάδας, προτού της επιτρέψει η χούντα να μεταβεί στο Παρίσι όπου είχε ήδη καταφύγει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, θεώρησε ότι του έδωσε το δικαίωμα να εμφανίζεται σαν ο… μικρότερος πολιτικός κρατούμενος στον κόσμο.

Στο Παρίσι ο Μητσοτάκης έζησε τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής του σε μεσοαστικό περιβάλλον μιλώντας κυρίως γερμανικά και γαλλικά και πολύ λιγότερο ελληνικά με αποτέλεσμα να έχει πρόβλημα προσαρμογής στο σχολείο όταν γύρισαν οικογενειακώς στην Ελλάδα.

Σε μια περίοδο που χαρακτηρίστηκε από φυλακίσεις και βασανισμούς αγωνιστών της Δημοκρατίας πρέπει να έχεις έλλειψη μέτρου και κοινωνικής και πολιτικής αντίληψης για να αυτοπαρουσιάζεσαι στη Βουλή, ως αρχηγός του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σαν αντιστασιακός από κούνια και εξόριστος Παρισιού σε παιδική ηλικία.

Άλλωστε, σε συνέντευξη που έδωσε ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης και σημεία της περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά, δήλωσε ότι τα παιδικά του χρόνια στο Παρίσι ήταν ευτυχισμένα στα πλαίσια ενός καλού οικογενειακού περιβάλλοντος.

Περίεργη «αριστεία»

Τα περί αριστείας τα οποία προβάλλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης χρωματίζονται, σε ό,τι αφορά το βιβλίο, από τη συνεχή διευκόλυνσή του από ισχυρά κυκλώματα και παράγοντες.

Όπως αναγνωρίζει ο ίδιος, τα ελληνικά του δεν ήταν ιδιαίτερα καλά όταν επέστρεψε οικογενειακώς στην Ελλάδα και γι’ αυτό χρειάστηκε η παρέμβαση του Μποδοσάκη-Αθανασιάδη προκειμένου να γίνει δεκτός στο Κολλέγιο Αθηνών.

Το 1986, οπότε αποφοίτησε, ήταν ένας από τους τρεις που βραβεύτηκαν στην τελετή αποφοίτησης. Ο άλλος ήταν γιος εξαιρετικά ισχυρού επιχειρηματία με τεράστια επιρροή και μόνο ο τρίτος δεν ήταν από τις γνωστές οικογένειες της χώρας.

Ο κ. Μητσοτάκης υπερηφανεύεται δημόσια ότι το 1990 πήρε στο Harvard το έπαθλο Hoopes για την καλύτερη πτυχιακή εργασία. Αυτό που δεν λέει είναι ότι η βράβευσή του συνέπεσε με την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο μετά υπουργών και οικογένειας. Ο πρόεδρος Μπους τους καλωσόρισε δίνοντας συγχαρητήρια στην οικογένεια για την αποφοίτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη από το Harvard και εκφράζοντας τη λύπη του για την απουσία του τελευταίου από τον Λευκό Οίκο.

Στη συνέχεια, η οικογένεια και οι κυβερνητικοί παράγοντες πήγαν στη Βοστώνη για να παρακολουθήσουν την τελετή αποφοίτησης του γιου του Έλληνα πρωθυπουργού.

Άλλη διάκριση του Κυριάκου Μητσοτάκη, που δεν είχε τόσο σχέση με τις επιδόσεις του όσο με τη διασύνδεσή του, ήταν η συμπερίληψή του το 2003 στην ομάδα των Global Leaders for Tomorrow (Μελλοντικοί Ηγέτες του Κόσμου) του World Economic Forum. Ήταν ένας κατάλογος 1.400 ανερχόμενων στελεχών από 120 κράτη.

Με βάση τα στοιχεία που παραθέτει ο Δημήτρης Ψαρράς στο βιβλίο «Μία Καριέρα - Η Πολιτική Διαδρομή του Κυριάκου Μητσοτάκη», οι διακρίσεις του ήταν αποτέλεσμα παρεμβάσεων και υποστήριξης από παράγοντες και κυκλώματα, γεγονός που έδινε πάντα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στην «αριστεία».

Ένα βιβλίο που εκθέτει

Το 2006, όταν είχε ήδη εκλεγεί βουλευτής, ο Μητσοτάκης αποφάσισε να εκδώσει την πτυχιακή του εργασία σε βιβλίο.

Υποτίθεται ότι η βραβευμένη εργασία εξέταζε την επιρροή του λαϊκισμού και των εσωτερικών πολιτικών υπολογισμών στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής.

Ο Δημήτρης Ψαρράς αναλύει το περιεχόμενο της πτυχιακής εργασίας και τις αλλαγές που έκανε ο Μητσοτάκης στο βιβλίο που εξέδωσε. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό, με την έννοια ότι η επιχειρηματολογία του Κυριάκου Μητσοτάκη αποδεικνύεται ιδιαίτερα προβληματική. Ταυτόχρονα, επιδίδεται σε επιστημονικές και αναλυτικές ακροβασίες γιατί το θέμα με το οποίο ασχολήθηκε περιλάμβανε τις αποφάσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή για αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο.

Για να ενισχύσει την επιχειρηματολογία του στην κατεύθυνση που θα ικανοποιούσε τους Αμερικανούς, ο Μητσοτάκης άλλαξε μέχρι και την ιδρυτική διακήρυξη της ΝΔ, η οποία έδινε ιδιαίτερη σημασία στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Η λέξη Ευρώπη δεν περιλαμβάνεται στην ανάλυση του Μητσοτάκη, αλλοιώνοντας έτσι τη στρατηγική που χάραξε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκείνη την περίοδο.

Η πτυχιακή εργασία δεν ήταν για βράβευση –με βάση την ανάλυση του Δημήτρη Ψαρρά– και το βιβλίο που εκδόθηκε το 2006 είχε σημαντικά στοιχεία αποπληροφόρησης.

Το μοναδικό συγγραφικό έργο του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν ένα άθροισμα πολιτικών σκοπιμοτήτων και αρκετά πρόχειρων επιχειρημάτων.

«Εποποιία» στον ιδιωτικό τομέα

Μέρος του «μύθου» του Μητσοτάκη είναι ότι υπήρξε αυτοδημιούργητος που αναδείχθηκε μέσα από τον ιδιωτικό τομέα.

Ο Δημήτρης Ψαρράς παραθέτει όλα τα στοιχεία της επαγγελματικής δραστηριότητας του κ. Μητσοτάκη. Ασχολήθηκε με τον ιδιωτικό τομέα πολύ λίγα χρόνια, σε ολοένα πιο προστατευμένες συνθήκες και με τελικό αποτέλεσμα την χρεοκοπία και το κλείσιμο της εταιρείας που διαχειριζόταν.

Απασχολήθηκε για έναν χρόνο (1990-1991) στην Chase Investment Bank. Μετά πήγε στον στρατό και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές. Επανήλθε στον ιδιωτικό τομέα το 1995-1997 στην McKinsey & Company. Στη συνέχεια απασχολήθηκε στην Alpha Bank –ιδιωτική τράπεζα με αρκετά μεγάλη δυνατότητα πολιτικής επιρροής– στη διαχείριση κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών.

Την περίοδο 2000-2003 πέρασε στην ασφάλεια της κρατικής Εθνικής Τράπεζας, όπου διορίστηκε διευθύνων σύμβουλος εταιρείας Επιχειρηματικών Συμμετοχών που ιδρύθηκε εκείνη την περίοδο. Με τον τρόπο αυτό απέφυγε τις δυσκολίες άλλων στελεχών του χρηματοπιστωτικού τομέα εξαιτίας της επιδείνωσης των συνθηκών της αγοράς μετά το 1999.

Η συνέχεια ήταν απογοητευτική εφόσον δεν τήρησε του κανόνες του Τρίτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης σε ό,τι αφορά την επιδότηση, χρηματοδότηση των επιχειρήσεων start-ups. Η θυγατρική της Εθνικής υποχρεώθηκε, ύστερα από έλεγχο, να επιστρέψει τα χρήματα στην Ε.Ε. με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε αδιέξοδο και να κλείσει.

Επομένως, ο Μητσοτάκης είχε περιορισμένη επαγγελματική δραστηριότητα στον ιδιωτικό τομέα. Όταν τα πράγματα έγιναν δύσκολα κατέφυγε στην επαγγελματική ασφάλεια της κρατικής Εθνικής Τράπεζας και η διαχείριση που έκανε οδήγησε σε… λουκέτο.

Το εκπληκτικό είναι ότι ένας πολιτικός με σύντομο και αρνητικό αποτέλεσμα από τον ιδιωτικό τομέα συνεχίζει να επιδεικνύει ανύπαρκτες, όπως αποδεικνύει ο Δημήτρης Ψαρράς, περγαμηνές ενός «αυτοδημιούργητου».

Στη Βουλή

Στο βιβλίο «Μια Καριέρα» αναλύεται και η παρουσία του κ. Μητσοτάκη στη Βουλή από τον Μάρτιο του 2004, οπότε εκλέχθηκε πρώτος σε σταυρούς βουλευτής της ΝΔ στη Β’ Αθηνών, μέχρι την υπουργοποίησή του τον Ιούνιο του 2013.

Η παρουσία του στη Βουλή δεν εντυπωσίασε, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια. Βασικό χαρακτηριστικό ήταν το ρεκόρ «ολιγοήμερων αδειών στο εξωτερικό». Πολύ συχνά ζητούσε την άδεια να λείψει, γεγονός που περιόριζε τη συμμετοχή του στο κοινοβουλευτικό έργο.

Η παρουσία του όμως στο εξωτερικό αποδείχθηκε ιδιαίτερα πολύτιμη. Τον βοήθησε να δημιουργήσει τα κατάλληλα κυκλώματα πολιτικής και οικονομικής υποστήριξης που θα τον προωθούσαν στην κορυφή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η γερμανική Χριστιανοδημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) που ήλεγχε επί ηγεσίας Μέρκελ, στήριξαν αργότερα την προσπάθειά του να αναδειχθεί στην ηγεσία της ΝΔ.

Η ισχυρή διεθνής υποστήριξη είναι –κατά την άποψή μου– ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Μεϊμαράκης έδειχνε ολοένα μικρότερο ζήλο στη διεκδίκηση της ηγεσίας. Διαπίστωσε ότι τα εμπόδια που θα έπρεπε να υπερβεί ήταν πολλά και σε αρκετές περιπτώσεις εκτός Ελλάδας.

Λαθεμένες εκτιμήσεις

Το βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά αποδομεί και την εικόνα του «ικανού διαχειριστή» Μητσοτάκη. Οι σελίδες του είναι γεμάτες λαθεμένες εκτιμήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη για την πορεία της οικονομίας. Ανάλογης ποιότητας είναι και οι αναλύσεις που κάνει σήμερα. Είναι βέβαιο ότι σε λίγα χρόνια θα έχουν αποδειχθεί τόσο άστοχες όσο αυτές που αναφέρονται στο «Μια Καριέρα».

Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Στη συζήτηση στη Βουλή για τον προϋπολογισμό του 2008, λίγο πριν τη δημοσιονομική κατάρρευση της χώρας, ο Μητσοτάκης εκτιμούσε ότι η Ελλάδα «ξέφυγε από τον αδιέξοδο δρόμο των ελλειμμάτων» και πως «η έξοδος της χώρας μας από τη διαδικασία της δημοσιονομικής επιτήρησης αποτελεί έμπρακτη δικαίωση της κεντρικής πολιτικής μας επιλογής».

Στα τέλη του 2008, ενώ ήταν ήδη σε εξέλιξη η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, παρενέβη στη Βουλή για να υποστηρίξει ότι: «Ευτυχώς κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ήταν στην πράξη πιο θωρακισμένο από τραπεζικά συστήματα άλλων χωρών και απεδείχθη ότι τελικά ήταν λιγότερο εκτεθειμένο στις θύελλες των διεθνών κεφαλαιαγορών».

Μεταξύ των άλλων προέβλεπε, σε ομιλία του το 2005, αλλαγές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που θα έφερναν… μείωση του κόστους για τους καταναλωτές. Είπε σχετικά: «Ο δεύτερος σημαντικός στόχος είναι να δίνουμε τη δυνατότητα επιλογής προμηθευτή ρεύματος σε όλους τους καταναλωτές απ’ τα μέσα του 2007, ώστε τελικά ο ανταγωνισμός ο οποίος θα δημιουργηθεί να οδηγήσει στην παροχή καλύτερων υπηρεσιών αλλά και φθηνότερων τιμών».

Κατά των μέτρων

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η παρουσίαση της τακτικής Μητσοτάκη όταν άρχισαν να εφαρμόζονται τα πρώτα μέτρα «σταθεροποίησης» της ελληνικής οικονομίας. Στις 5 Μαΐου 2010, η Ντόρα Μπακογιάννη υπερψήφισε τα μέτρα που προωθούσε η κυβέρνηση Παπανδρέου βάσει υποδείξεων του ΔΝΤ.

Ο Αντώνης Σαμαράς προχώρησε στη διαγραφή της από τη ΝΔ και έξι μήνες αργότερα η κ. Μπακογιάννη απάντησε με την ίδρυση της Δημοκρατικής Συμμαχίας διασπώντας τον χώρο της ΝΔ.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν ακολούθησε τη γραμμή Μπακογιάννη, που υποστηριζόταν από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά αξιοποίησε τη ρήξη για να πλησιάσει πολιτικά τον Αντώνη Σαμαρά.

Η παρουσίαση των ελιγμών Μητσοτάκη, στο βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά, αναδεικνύει και τις αντιθέσεις στο εσωτερικό της «οικογένειας».

Από την πλευρά μου πάντως θέλω να τονίσω ότι οι διαφοροποιήσεις, ακόμα και οι ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, είναι πάντα σε πλαίσια και δεν στέκονται εμπόδιο στη λειτουργία της «οικογένειας» σαν «εταιρεία» άσκησης επιρροής και νομής της εξουσίας.

Ο Κυριάκος υπουργός

Ύστερα από εννέα χρόνια μη εντυπωσιακής κοινοβουλευτικής δραστηριότητας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προωθήθηκε, τον Ιούνιο του 2013, στη θέση του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.

Όπως περιγράφει ο Δημήτρης Ψαρράς στο βιβλίο του, ο κ. Μητσοτάκης χρησιμοποίησε την αναβάθμισή του για να προβάλει, ιδιαίτερα στους ευρωπαϊκούς κύκλους, την εικόνα ενός μεταρρυθμιστή που δεν υπολόγιζε το πολιτικό κόστος και ήταν αποφασισμένος να επιβάλει τη δημοσιονομική εξυγίανση ανεξάρτητα από τις κοινωνικές επιπτώσεις.

Ο συγγραφέας θεωρεί ότι η υπουργική δραστηριότητα του Μητσοτάκη μάς προειδοποίησε γι’ αυτά που θα ακολουθούσαν, μετά την άνοδό του στην εξουσία.

Όπως αναφέρεται πάντως στο βιβλίο, το 2013-2014 είχαν ήδη παρθεί οι πιο δύσκολες αποφάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μισθολόγιο του Δημοσίου είχε μειωθεί από 24 δισ. το 2009 σε 15,7 δισ. το 2013. Αυτό εξηγεί –κατά την άποψή μου– και την εκλογική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ εφόσον τα πιο σκληρά μέτρα, όπως η σταδιακή μείωση των αμειβόμενων από το Δημόσιο κατά 300.000 προωθήθηκε από την κυβέρνησή του.

Αφού κατάφερε να πλησιάσει πολιτικά τον Αντώνη Σαμαρά και να φτιάξει μεταρρυθμιστικό υπουργικό προφίλ ευρύτερα αποδεκτό από τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές, ο κ. Μητσοτάκης ήταν πλέον σε θέση να διεκδικήσει την ανάδειξή του στην ηγεσία.

Στο κεφάλαιο με τίτλο «Η άλωση του κόμματος» ο Δημήτρης Ψαρράς παρουσιάζει τις εξελίξεις του 2015, εκλογική ήττα της ΝΔ τον Ιανουάριο του 2015 και θρίαμβος του «όχι» στο δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015, οι οποίες άλλαξαν τον συσχετισμό δυνάμεων στο εσωτερικό της ΝΔ.

Τον Νοέμβριο του 2015 ο προγραμματισμένος πρώτος γύρος των εκλογών για την ηγεσία δεν πραγματοποιήθηκε λόγω τεχνικών προβλημάτων. Μέσα από μια σύνθετη πολιτική διαδικασία, με βασικό χαρακτηριστικό την υποστήριξή του από τη δεξιά ως ακροδεξιά πτέρυγα της ΝΔ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έφτασε στην επικράτηση επί του Βαγγέλη Μεϊμαράκη, στον δεύτερο γύρο των εσωκομματικών εκλογών του Ιανουαρίου 2016, με ποσοστό 52,4% έναντι 47,6%.

Ο δρόμος για το Μαξίμου

Στο κεφάλαιο με τίτλο «Από πού πάνε για το Μαξίμου», ο Δημήτρης Ψαρράς παρουσιάζει τη μάχη του Μητσοτάκη κατά των «λαϊκιστών» αγκαλιά με δυναμικούς εκπροσώπους του δεξιόστροφου λαϊκισμού, όπως ο Α. Γεωργιάδης και ο Βορίδης.

Αναλύει και την επένδυση του Μητσοτάκη στον εθνολαϊκισμό μέσα από τη διαχείριση του θέματος των Πρεσπών. Ο συγγραφέας δίνει ξεχωριστή σημασία στη διπλή γλώσσα που χρησιμοποίησε ο Μητσοτάκης στο θέμα των Πρεσπών, ανοιχτός στις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο και πολύ κοντά στις θέσεις των «σκληρών» της ΝΔ σε εθνικό επίπεδο.

Ασχολείται επίσης με την προσπάθεια Μητσοτάκη να αξιοποιήσει άτομα με ακροδεξιά πολιτικά χαρακτηριστικά και τον αποκλεισμό της Ντόρας Μπακογιάννη από την ηγεσία με το σκεπτικό ότι «κανένας συγγενής» δεν έπρεπε να είναι στην κυβέρνηση. Προφανώς ο κανόνας δεν ίσχυσε για τον ανιψιό του Μητσοτάκη, Γρηγόρη Δημητριάδη, ο οποίος αναδείχθηκε σε Νο. 2 τού υπό δημιουργία καθεστώτος με τα γνωστά αποτελέσματα.

Στο τέλος του βιβλίου, ο συγγραφέας έχοντας αναλύσει με μοναδικό τρόπο την προσωπικότητα, την πορεία και τις βασικές επιλογές του Κυριάκου Μητσοτάκη, καταλήγει σε συμπεράσματα που πρέπει να μας προβληματίσουν και να μας κινητοποιήσουν: «Αυτό που ονομάστηκε με τον ευφημιστικό όρο “επιτελικό κράτος” ήταν στην πραγματικότητα η συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας σε μια ομάδα στελεχών γύρω από τον πρωθυπουργό, άμεσα εξαρτώμενων από αυτόν. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κυβερνά με αυτή την ομάδα που έχει επιλεγεί από τον ίδιο, περιορίζοντας ασφυκτικά τόσο την εκτελεστική όσο και τη νομοθετική εξουσία, αφού έχει πρώτα εξασφαλίσει τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης με πρωτοφανείς μεθοδεύσεις. Όσο για το κόμμα, αυτό έχει προ καιρού απωλέσει κάθε αυτόνομη δυναμική και η ηγεσία του έχει καθαρά διακοσμητικό ρόλο».