Του ύψους και του βάθους

Η εικόνα του Μπαράκ Ομπάμα στην Ακρόπολη ήταν μια ανεπανάληπτη στιγμή. Δεν υπάρχει καλύτερη διαφήμιση για τη χώρα μας από το βίντεο που ανέβασε στα social media του Λευκού Οίκου. Τιμή τεράστια, πέρα από κάθε προσδοκία. Και τι δεν είπε από το βήμα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για την προσφορά του ελληνικού πολιτισμού στον δυτικό κόσμο. 

Ένα πραγματικό εγκώμιο σε μια στιγμή που η πιο υπερχρεωμένη χώρα της Ευρωζώνης είναι εκτεθειμένη στους ανέμους της προσφυγικής κρίσης και ευάλωτη μετά από τόσα χρόνια στην ύφεση και τα μνημόνια. Ο απερχόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ, στο τελευταίο του ταξίδι στο εξωτερικό με αυτή την ιδιότητα, μίλησε για την ανάγκη αναθεώρησης της στρατηγικής της λιτότητας και υπερασπίστηκε την προοπτική ουσιαστικής ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους με τον όρο της υλοποίησης σοβαρών μεταρρυθμίσεων.

Αν μια τέτοια επίσκεψη είχε γίνει στο ξεκίνημα της θητείας του, τα αποτελέσματα θα ήταν θεαματικά. Τώρα βρίσκεται σε αποδρομή και σε φανερή αμηχανία να αντιμετωπίσει τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται για την Αμερική και τους συμμάχους της μετά την εκλογική νίκη Τραμπ. Με την έννοια αυτή, υπήρχε ένα στοιχείο μελαγχολίας στην παρουσία του στην Αθήνα, ακριβώς επειδή η αγωνία του να μιλήσει για τη δημοκρατία από το λίκνο της δημοκρατίας σηματοδοτούσε τον επίλογο μιας εποχής που τη νοσταλγούμε ήδη από τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε τις εκλογές.

Ο Μπαράκ Ομπάμα έκανε ό,τι μπορούσε. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ Β. Σόιμπλε, βιαστικά και άκομψα, απέκλεισε οποιαδήποτε γενναία παρέμβαση για την απομείωση του χρέους μέσα στο 2017, πριν καν φτάσει στο Βερολίνο ο Αμερικανός Πρόεδρος.

Οι «Financial Times» έγραψαν ότι εκεί μετέβη για παραδώσει στην Ά. Μέρκελ τη σκυτάλη της ηγεσίας του παγκόσμιου φιλελευθερισμού. Η Γερμανίδα καγκελάριος έχει αποφασίσει να διεκδικήσει τέταρτη θητεία και αντιμετωπίζεται από τους «New York Times» ως το πρόσωπο εκείνο που, μετά την αποχώρηση του Μπ. Ομπάμα, θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στο διεθνές επίπεδο, αναχαιτίζοντας τον «τραμπισμό».

Στο Βερολίνο ο Μπ. Ομπάμα συναντήθηκε επίσης με τον Γάλλο Πρόεδρο Ολάντ, τους πρωθυπουργούς της Βρετανίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας Μέι, Ρέντσι και Ραχόι. Θέλησε να τους καθησυχάσει ότι η διατλαντική σχέση δεν θα διασαλευτεί παρά την πολιτική αλλαγή στις ΗΠΑ, να τους καθοδηγήσει και να τους θυμίσει πόσο σημαντική είναι η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής για ολόκληρη τη Δύση, ειδικά για την Ε.Ε., που αντιμετωπίζει πρόβλημα έξαρσης ακροδεξιών και λαϊκιστικών δυνάμεων.

Η επίσκεψη Ομπάμα προκάλεσε μεγάλη ικανοποίηση στην κυβέρνηση και αρκετά ευτράπελα. Από τον Β. Λεβέντη, που κατήγγειλε τον αποκλεισμό του από το δείπνο στο Προεδρικό με τον ισχυρισμό ότι κάποιοι δεν θέλησαν να μάθει ο Ομπάμα τις θέσεις της Ένωσης Κεντρώων, μέχρι την κριτική που ασκήθηκε για τον τρόπο που στεκόταν, καθόταν, μιλούσε ή χαιρετούσε ο Αλ. Τσίπρας, ο εσωτερικός διάλογος κινήθηκε στο γνωστό τέμπο της ελληνικής μιζέριας.

Κάτι που προέκυψε από τις συνομιλίες που είχε στην Αθήνα ο Μπ. Ομπάμα είναι ότι συνέστησε να κάνουν τα πάντα για να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ανέφερε ειδικά ότι όλα πρέπει να τελειώσουν πριν από την 4η Δεκεμβρίου, όταν θα πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση στην Ιταλία και προεδρικές εκλογές στην Αυστρία. 

Στη Ρώμη ο Μ. Ρέντσι μπορεί να χάσει και σε αυτή την περίπτωση έχει προαναγγείλει ότι θα παραιτηθεί, ενώ στη Βιέννη οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ως νικητή τον ακροδεξιό υποψήφιο Ν. Χόφερ. Ο Μπ. Ομπάμα φέρεται να είπε στον Αλ. Τσίπρα ότι είναι σημαντικό να προλάβει αυτή την ημερομηνία, γιατί μετά το κλίμα μπορεί να είναι πολύ βαρύ στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, κάτι που θα δυσκολέψει τις ελληνικές προσπάθειες.

Έτσι κι αλλιώς, ορόσημο είναι το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, όταν θα συζητηθούν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που έχει επεξεργαστεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας για τη ρύθμιση του χρέους. Τα μέτρα αυτά δεν διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά του αλλά πολλά εξαρτώνται από το αν θα συμφωνηθεί ένας σαφής οδικός χάρτης για τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα που θα ακολουθήσουν ώστε να γίνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος.

Στο Μέγαρο Μαξίμου αισιοδοξούν ότι όλα θα πάνε καλά, δηλαδή θα ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, στη συνέχεια θα δοθεί ένα ισχυρό μήνυμα από την πλευρά των πιστωτών για το ζήτημα του χρέους, θα ανοίξει ο δρόμος ένταξης στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, θα διαμορφωθεί ευνοϊκό περιβάλλον για επενδύσεις και για άρση των capital controls.

Στο Μέγαρο Μαξίμου αισιοδοξούν (και) γιατί δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς. Αν οι εταίροι δεν στηρίξουν, δεν υπάρχει ανοιχτός δρόμος για τη χώρα μας. Παρά τις διαφορετικές αναγνώσεις των αριθμών από την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση, υπάρχει μια αντικειμενική αλήθεια, που είναι ότι η κοινωνική δυσθυμία βαθαίνει και τα προσωπικά/οικογενειακά αδιέξοδα πολλαπλασιάζονται.

Από τον Ιανουάριο του 2017 όσοι εργάζονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών θα υποστούν μείωση εισοδήματος λόγω αύξησης εισφορών, οι επιχειρήσεις θα επιβαρυνθούν φορολογικά, ενώ οι έμμεσοι φόροι σε καύσιμα, κινητική τηλεφωνία κ.λπ. θα κάνει ακόμη πιο δύσκολη την καθημερινότητα για την πλειονότητα. Μέχρι τότε, λοιπόν, κάτι θα πρέπει να έχει γίνει, κάτι που θα δημιουργεί ελπίδα και προοπτική.

Ένα καλό νέο για το οικονομικό επιτελείο είναι η συμφωνία με τους πιστωτές για οριζόντιο κούρεμα των οφειλών βιώσιμων επιχειρήσεων στις τράπεζες και στο Δημόσιο. Η διαγραφή μπορεί να φτάσει μέχρι το 50%, ενώ η Γενική Γραμματεία Εσόδων θα κρίνει τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης προκειμένου να έχει δικαίωμα στον διακανονισμό.

Ένα κακό νέο ήταν η απόφαση του ΣτΕ για την ακύρωση του ΕΝΦΙΑ σε Φιλοθέη, Ψυχικό, Νέο Βουτζά και Δελφούς, η οποία δεν παράγει άμεσο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, γιατί δεν έχει αναδρομική ισχύ, αλλά αποτελεί προμήνυμα αποφάσεων που έπονται μετά από προσφυγές κατοίκων άλλων περιοχών.

Η επέτειος του Πολυτεχνείου γιορτάστηκε με τον συνήθη τρόπο (επεισόδια κ.λπ.), οι κινητοποιήσεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς μόλις ξεκίνησαν, με ό,τι αυτό σημαίνει για την καθημερινότητα των πολιτών, μετανάστες επιτέθηκαν με βεγγαλικά σε κατοίκους στη Χίο, ο βουλευτής των ΑΝΕΛ Δ. Καμμένος ζήτησε επαναφορά της βουλευτικής σύνταξης – και η ζωή συνεχίζεται σε αυτό τον κόσμο τον μικρό, τον μέγα, όπως το περιέγραψε ο Μπαράκ Ομπάμα με τον στίχο του Οδυσσέα Ελύτη.