Τέλος από το 2018 οι δωρεάν πλαστικές σακούλες

Τέλος 0,03 ευρώ θα πληρώνουμε από την 1η Ιανουαρίου 2018 για κάθε πλαστική σακούλα, στο πλαίσιο εναρμόνισης της Ελλάδας με την κοινοτική οδηγία 2015/720/ΕΕ. Από την 1η Ιανουαρίου 2019 η επιβάρυνση αυτή θα αυξηθεί στα 0,07 ευρώ. Βασικός στόχος είναι έως το 2020 να μειωθεί ο αριθμός της πλαστικής σακούλας σε 90 ανά κάτοικο τον χρόνο από 400 που είναι σήμερα. Την ίδια ώρα ένας στους τρεις πολίτες δηλώνει ότι δεν γνωρίζει τι ακριβώς θα κάνει από τη στιγμή που θα αρχίσει να ισχύει η επιβάρυνση.

Αρνητική πρωτιά για την Ελλάδα

Κατά μέσο όρο 3,9 σακούλες παίρνει ο Έλληνας σε κάθε επίσκεψή του στο σούπερ μάρκετ, αριθμός που αντιστοιχεί σε περίπου 270 πλαστικές σακούλες κατά κεφαλήν μόνο από το σούπερ μάρκετ. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το 21% του κοινού δηλώνει ότι παίρνει περισσότερες σακούλες απ’ όσες χρειάζεται για τις αγορές του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι πλαστικές σακούλες για το σύνολο του λιανεμπορίου (οργανωμένο λιανεμπόριο, μικρή λιανική και εστίαση) ανά έτος στη χώρα να ξεπερνούν τα 4,5 δισεκατομμύρια.
Σήμερα στην Ελλάδα αντιστοιχούν περίπου 400 σακούλες σε κάθε κάτοικο, αριθμός υπερδιπλάσιος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 175 τεμαχίων, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην πρώτη θέση.
Αντίθετα, οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες (π.χ. υφασμάτινες) είναι ελάχιστες. Οι πωλήσεις, με βάση την έρευνα του ΙΕΛΚΑ, υπολογίζονται σε 400.000-500.000 ανά έτος, δηλαδή περίπου 0,05 σακούλες ανά κάτοικο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Δανίας με 75 επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες ανά κάτοικο, ενώ ο μέσος της Ε.Ε. είναι 23.

«Ναι» στη μείωση της σακούλας

Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΕΛΚΑ που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 530 ατόμων απ’ όλη τη χώρα, μόλις ένας στους δέκα καταναλωτές είναι διατεθειμένος να συνεχίσει να πληρώνει για τις πλαστικές σακούλες μίας χρήσης, ενώ δύο στους τρεις θεωρούν ότι πρέπει να απαγορευτεί η πλαστική σακούλα. Ωστόσο, την ώρα που το 57% λέει «ναι» στις επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες, το 33% δηλώνει ότι δεν γνωρίζει ακόμη τι θα κάνει.
Σχετικά με την επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα, συμβαίνει το εξής παράδοξο: Ενώ δύο στους τρεις καταναλωτές δηλώνουν ότι κατέχουν τέτοιου είδους τσάντα, μόλις το 8% τη χρησιμοποιεί συστηματικά και το 23% επαρκώς (συχνά). Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουν ενεργοποιηθεί επαρκώς τα αντανακλαστικά των καταναλωτών, καθώς ένας στους δύο δηλώνει ότι δεν τις χρησιμοποιεί επειδή δεν το θυμάται. Παράλληλα, όμως, και σε αντίθεση με την πολύ υψηλή χρήση της πλαστικής σακούλας, το 92% του κοινού συμφωνεί ότι οι σακούλες πρέπει να μειωθούν, ενώ το 64% θεωρεί ότι πρέπει να απαγορευτεί πλήρως η διάθεσή τους.

Οι βασικές ρυθμίσεις της υπουργικής απόφασης

Σύμφωνα με την κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της υφυπουργού Οικονομικών και του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, το τέλος, ύψους 3 λεπτών (για το 2018) και 7 λεπτών από τη 1.1.2019, θα είναι απολύτως ανταποδοτικό και θα διατίθεται από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης σε συνεργασία με τους δήμους για τη δωρεάν διάθεση στους πολίτες εναλλακτικών μέσων (επαναχρησιμοποιούμενη πλαστική πολλών χρήσεων, πάνινη, διχτάκι, βιοαποδομήσιμη σακούλα) τα οποία θα μειώνουν την κατανάλωση και θα προάγουν την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.
Από το τέλος εξαιρούνται οι σακούλες που διατίθενται από περίπτερα και υπαίθριο εμπόριο, ενώ καθιερώνεται υποχρεωτικά η «επώνυμη» σακούλα με αριθμό μητρώου παραγωγού, ημερομηνία και τόπο παραγωγής.
Παράλληλα, για να ενισχυθούν η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση, τα σούπερ μάρκετ υποχρεούνται να ενθαρρύνουν την επαναχρησιμοποίηση και να συνδράμουν στην ανακύκλωση της πλαστικής σακούλας με διάφορα κίνητρα προς τους πελάτες τους.
Επιπλέον, ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης πρέπει να ενημερώνει τους πολίτες και να παρακολουθεί την παραγωγή, εμπορία και πώληση σακούλας σε συνεργασία με την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.

Σ. Φάμελλος: Να βγάλουμε την πλαστική σακούλα από τις καταναλωτικές μας συνήθειες

«Επιδιώκουμε την αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς, έχοντας –ως πολίτες– γνώση των επιπτώσεων στο περιβάλλον» δήλωσε με αφορμή τη δημοσίευση στο ΦΕΚ της κοινής υπουργικής απόφασης (ΚΥΑ) ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτης Φάμελλος.
Όπως είπε, «το θέμα συνδέεται με την περιβαλλοντική προστασία αλλά και με τη νέα απασχόληση που θα δημιουργηθεί, τη στήριξη των Ελλήνων παραγωγών, την αποδοτικότητα των πόρων και την προώθηση πιο βιώσιμων καταναλωτικών προτύπων. Για την επιτυχία αυτών των μέτρων ένας σημαντικός άξονας δράσεων θα αφορά την πληροφόρηση, την ευαισθητοποίηση και την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Θέτουμε το πλαίσιο συνεργασίας των πολιτών, της αυτοδιοίκησης, των παραγωγών και των εμπόρων ώστε να βγάλουμε την πλαστική σακούλα από τις καταναλωτικές μας συνήθειες και να προσεγγίσουμε μια κοινωνική και οικονομική λειτουργία χωρίς απορρίμματα».