Moody’s: Οι δύο εσωτερικοί κίνδυνοι που απειλούν να ρίξουν την Ελλάδα στην παγίδα του Σίσυφου

H ελληνική κρίση χρέους αποτελεί παρελθόν με το πραγματικό ΑΕΠ να σημειώνει αύξηση μετά από πέντε διαδοχικά τρίμηνα, εμφανίζοντας τις καλύτερες επιδόσεις από το 2005-2006., αναφέρεται σε έκθεση του οίκου Moody’s.

Οπως σημειώνεται αν και η ανάπτυξη ήταν σταθερή, δεν μπορεί να λεχθεί το ίδιο και για τις πηγές της ανάπτυξης: οι εξαγωγές συνήθως ήταν θετικές, όμως όχι και η κατανάλωση και οι επενδύσεις.

Προειδοποιεί ωστόσο πως η ελληνική οικονομία είναι πολύ εύκολο να χάσει το έδαφος που έχει κερδίσει έως τώρα, πέφτοντας στην "παγίδα του Σίσυφου" Στο πλαίσιο αυτό ο οίκος προσδιορίζει δύο βασικούς εσωτερικούς κινδύνους πέραν των εξωτερικών. 

Αναλυτικότερα όπως σημειώνει αν και δεν λείπουν οι εξωτερικές απειλές για την ανάκαμψη όπως ο εμπορικός πόλεμος και η άνοδος του προστατευτισμού, η Ελλάδα αντιμετωπίζει δύο σοβαρούς εσωτερικούς κινδύνους στο δρόμο για βιώσιμη επιστροφή στις αγορές.

Ο πρώτος είναι ότι οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να διατηρήσουν τις δεσμεύσεις προς τους πιστωτές, ώστε να μη χάσουν την αξιοπιστία με την ολοκήρωση του προγράμματος και ο δεύτερος το πολιτικό ρίσκο. Όπως αναφέρει η πιθανή αλλαγή εξουσίας το 2019, θα μπορούσε να εντείνει την αβεβαιότητα ως προς το εάν η χώρα θα εφαρμόσει τις αναγκαίες πολιτικές, που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του χρέους.

Σύμφωνα με τη Moody's η οικονομική ανάπτυξη θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, με την κατανάλωση να συμβάλει περισσότερο στο ΑΕΠ καθώς θα βελτιώνεται η αγορά εργασίας, οδηγώντας σε μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών και ενισχύοντας τα εισοδήματα και τις δαπάνες, που στο τέλος θα «περάσουν» και στην αγορά στέγασης. 

Ο πληθωρισμός, ο οποίος έχει παραμείνει μέτριος από την αρχή του 2017, σταδιακά θα κλείσει το «χάσμα» της μίας ποσοστιαίας μονάδας σε σύγκριση με την υπόλοιπη ευρωζώνη. Η ισχυρότερη παγκόσμια ανάπτυξη βοηθά τη χώρα, σε όρους τόσο βελτιωμένων εξαγωγών όσο και μεγαλύτερης εισροής τουριστών.

«Οκτώ χρόνια βαριάς λιτότητας και αναδιάρθρωσης στην αγορά εργασίας κατέφεραν ισχυρό πλήγμα στην ελληνική οικονομία». Tο πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 25% σε σχέση με τα επίπεδα του 2008, η ανεργία εκτινάχθηκε πάνω από το 25% και τα εισοδήματα μειώθηκαν κατά το 1/3.

Eκ των βασικών παραγόντων που καθιστά την ανάπτυξη δύσκολη, εξηγεί ο οίκος στην έκθεση, είναι το γεγονός ότι πολλοί Ελληνες εγκατέλειψαν τη χώρα. Οι δεινές οικονομικές συνθήκες σε συνδυασμό με ασφυκτικά μέτρα λιτότητας και αυξήσεις φόρων έχουν οδηγήσει σε ευρείας κλίμακας κλείσιμο επιχειρήσεων. Υπό τις συνθήκες αυτές αρκετοί άφησαν τη χώρα προκειμένου να αναζητήσουν εργασία αλλού, με αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού κατά 4% σε σχέση με το 2010.

«Το brain drain που προκλήθηκε άλλαξε αισθητά τη μορφή της ελληνικής οικονομίας, καθώς η χώρα δεν μπορούσε να στηρίξει κλάδους υψηλής τεχνολογίας χωρίς υψηλής ειδίκευσης προσωπικό» τονίζει ο οίκος.

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών αποτυπώνεται και στην αγορά εργασίας, με τη συνολική απασχόληση να αυξάνεται σταθερά από το 2014. Ωστόσο η αγορά εργασίας εξακολουθεί να απέχει πολύ από τα προ «μεγάλης ύφεσης» επίπεδα. Η απασχόληση είναι 20% χαμηλότερα από τα υψηλά του 2008 και το ποσοστό της ανεργίας σχεδόν 13 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τα προ ύφεσης χαμηλά.

Το χειρότερο, όπως σημειώνεται είναι ότι οι οικογένειες έχουν τουλάχιστον ένα άνεργο μέλος, ενώ αυτοί που έχουν εργασία το πιθανότερο είναι να αμείβονται με τον κατώτατο μισθό. Τα ποσοστά φτώχειας μεταξύ των απασχολούμενων είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης, με τις συνολικές απολαβές των εργαζομένων να αρχίζουν να αυξάνονται, γεγονός που με τη σειρά του αναμένεται να δώσει ώθηση στην κατανάλωση.

Η τόνωση της απασχόλησης και των εισοδημάτων μπορούν να δώσουν ώθηση και στην αγορά στέγης, η οποία έχει επιβαρυνθεί από την υψηλή φορολογία τη συρρίκνωση του πληθυσμού αλλά και τους αυστηρούς πιστωτικούς όρους

Η οικοδομική δραστηριότητα προς το παρόν παραμένει υποτονίκή και οι τιμές εξακολουθούν να είναι περίπου 50% χαμηλότερες σε σχέση με το 2008. Τα ποσοστά απασχόλησης στις κατασκευές κινούνται επίσης 50% χαμηλότερα σε σχέση με το 2007.

Οπως επισημαίνει όμως η έκθεση η αναθέρμανση στην αγορά ακινήτων θα διαφοροποιείται ανά περιοχή. Εκτιμάται ότι θα είναι ισχυρότερη στην Αττική, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα είναι πιο δύσκολο να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος.