Η κλιματική εποχή χρειάζεται κλιματικές ηγεσίες

του Νίκου Ράπτη*

Τα γεγονότα είναι σκληροτράχηλα. Στις οθόνες αλλά και στην καθημερινότητά μας, ερχόμαστε όλο και πιο συχνά αντιμέτωποι με τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις επιπτώσεις τους. Σταδιακά, η γνώση και η εμπειρία αφυπνίζουν τη συνείδηση. Η κλιματική κρίση φεύγει από τις βιβλιοθήκες και κατηφορίζει στα καφενεία: «θα ήθελα από εδώ και στο εξής να υιοθετούμε τον όρο “κλιματική κρίση” και όχι τον όρο “κλιματική αλλαγή”», δήλωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός σε συνέντευξη Τύπου, στις 12 Αυγούστου!

Αυτό θα έπρεπε να σημαίνει το τέλος της τριακονταετούς «κλιματικής αμεριμνησίας». Εάν πράγματι, σύμφωνα και πάλι με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η κλιματική κρίση «τα αλλάζει όλα… από τον προσανατολισμό της οικονομίας μέχρι την εθνική ενεργειακή πολιτική και από τη λειτουργία του κράτους μέχρι την καθημερινή συμπεριφορά του πολίτη», τότε πράγματι «απαιτούνται τολμηρές λύσεις».

Αυτό που χρειαζόμαστε είναι «Κλιματικές Κυβερνήσεις», όχι ξεχωριστά υπουργεία για το «περιβάλλον» ή το «κλίμα». Η κλιματική κρίση δεν είναι μία ακόμα κλαδική πολιτική, σαν την οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις, την κοινωνική πολιτική κ.λπ. Είναι το πλαίσιο, στο οποίο αναπτύσσονται όλες οι επιμέρους πολιτικές. Η πολιτική έπαψε να είναι υπόθεση μόνο των ανθρώπων και των αναγκών του. Είναι πια και υπόθεση των απαράβατων ορίων που μας θέτουν η φύση, η βιοποικιλότητα, ο Πλανήτης.

Υπό την έννοια αυτή, η δημιουργία ενός νέου υπουργείου «Κλιματικής Κρίσης (sic) και Πολιτικής Προστασίας» βρίσκεται στους αντίποδες των λόγων του πρωθυπουργού. Όπως φαίνεται από την κυβερνητική διάταξη, η κλιματική κρίση συγχέεται… με τις φυσικές καταστροφές! Επιπλέον, οι αρμοδιότητες που αφορούν τη σχέση των ανθρώπων με τη φύση και με τα ζώα κατανέμονται πια σε τέσσερα υπουργεία! Το «Περιβάλλοντος και Ενέργειας», το «Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων», το «Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας» και το «Εσωτερικών» (μετά από την επικείμενη μεταφορά σε αυτό της πολιτικής για τα ζώα συντροφιάς). Βάλτε και τις αρμοδιότητες των περιφερειών, των δήμων κ.λπ. και έχετε τη συνταγή για πλήρη κλιματική απραξία. Μύλος! Αυτού του είδους οι γραφειοκρατικοί παραλογισμοί έχουν πάντα επιπτώσεις.

Εάν θέλουμε πράγματι να τιθασεύσουμε την κλιματική κρίση, χρειαζόμαστε μάχιμη διάταξη, που να επιτρέπει να αξιοποιηθεί όλο το διαθέσιμο πολιτικό κεφάλαιο. Θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα (υπέρ) υπουργείο «για τη Φύση και τα Ζώα» (η έννοια «Περιβάλλον» είναι υπερβολικά ανθρωποκεντρική για την εποχή μας). Εκεί να αποφασίζεται πώς οριοθετούνται οι πολιτικές μας φιλοδοξίες από τις προδιαγραφές της φυσικής ισορροπίας. Σαν το παλιό «Υπουργείο Συντονισμού», από εκεί να ξεκινούν όλες οι επιμέρους πολιτικές.

Οι «τολμηρές λύσεις» στις οποίες αναφέρεται ο πρωθυπουργός έχουν περιεχόμενο, δεν είναι λέξεις στη σειρά. Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, η φυτοφαγική μετάβαση, η δίκαιη τιμολόγηση όλων των προϊόντων και των υπηρεσιών, η προσαρμογή της Ελλάδας στις κλιματικές και οικολογικές προδιαγραφές της Ε.Ε. και του ΟΗΕ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται πολιτική ηγετικότητα και ευθύνη προς τις επόμενες γενιές, όχι υποταγή στον εκλογικό κύκλο και στους επικοινωνιολόγους. Μπαίνουμε στην κλιματική εποχή και χρειαζόμαστε κλιματική αλλαγή και αντίστοιχες πολιτικές ηγεσίες.

* Ο Νίκος Ράπτης είναι εκπαιδευτικός, μέλος του Συντονιστικού του Κόμματος για τα Ζώα. Το βιβλίο του «Πολιτική Φιλοζωία» (2020) κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο