Κλιματική κρίση: Η διατροφή στο προσκήνιο!
του Νίκου Ράπτη *
Εδώ και πολλά χρόνια, οι επιστήμονες είχαν καταλήξει σε ένα άβολο συμπέρασμα: Το κυρίαρχο, «δυτικό» πρότυπο διατροφής (διάβαζε: η κατανάλωση ζωικών προϊόντων) συμβάλλει πολύ στην κλιματική κρίση. Όχι μόνο διότι τα δισεκατομμύρια των εκτρεφόμενων ζώων ρυπαίνουν περισσότερο από όλα τα αυτοκίνητα, τα αεροπλάνα, τα καράβια και τα τρένα μαζί, αλλά και διότι η κτηνοτροφία είναι μια εξαιρετικά χωροεπεκτατική δραστηριότητα. Σπαταλάμε για βοσκοτόπια και για καλλιέργεια ζωοτροφών πάνω από το 80% της καλλιεργήσιμης γης (μία έκταση όσο ολόκληρη η Αμερική, από τον Βερίγγειο Πορθμό έως τη Γη του Πυρός), για να πάρουμε λιγότερο από το 20% των θερμίδων που παράγουμε!
Οι πολιτικοί και οι μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις έκαναν δικαιολογημένα για χρόνια τα στραβά μάτια σε αυτό το συμπέρασμα. Για τον σύγχρονο άνθρωπο, το φαΐ του ανήκει στον σκληρό πυρήνα της ιδιωτικότητάς του, δίπλα, ας πούμε, στο κρεβάτι του. Το να μας λένε τι είναι «πολιτικά ορθό» να τρώμε μάς ξενίζει και μας θυμώνει. Οι πολιτικοί και οι μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις κατέληξαν στο συμπέρασμα πως, από τη στιγμή που –με πολύ κόπο κι αγώνα– είχαν πετύχει να συσπειρώσουν μεγάλα ακροατήρια ενάντια στα ορυκτά καύσιμα, δεν θα ήταν σώφρον να διακινδυνεύσουν την πολιτική τους επιρροή, ασχολούμενοι με ένα τόσο «αντιπαθητικό» θέμα όσο η διατροφική αλλαγή.
Δυστυχώς, όμως, τα γεγονότα είναι σκληροτράχηλα: Η εξέλιξη της κλιματικής κρίσης είναι τόσο κακή, που δημιουργείται σταδιακά μια νέα πολιτική συναίνεση, σύμφωνα με την οποία «η κρεατοφαγία από μόνη της δεν είναι μεν υπεύθυνη για την κλιματική κρίση, αλλά χωρίς μεγάλη μείωση της κρεατοφαγίας δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση»! Αυτό που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν σωφροσύνη, έγινε πια συνενοχή.
Το καλοκαίρι, η 6η έκθεση του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ (IPCC) «κάθισε» για πρώτη φορά το μεθάνιο (CH4) στο εδώλιο των κατηγορουμένων για την κλιματική κρίση, δίπλα στο διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Το μεθάνιο βραχυπρόθεσμα είναι 88 φορές πιο ρυπογόνο από το CO2 και ευθύνεται για τη μισή ανθρωπογενή αύξηση της θερμοκρασίας έως σήμερα! Προβάλλοντας αυτό το –γνωστό από παλιά– επιστημονικό πόρισμα, o OHE έβαλε στο «κάδρο» των υπαίτιων για την κλιματική κρίση την κτηνοτροφία, που ευθύνεται για το 40% των εκπομπών μεθανίου!
Πριν από λίγες ημέρες, το Ευρωκοινοβούλιο ψήφισε με μεγάλη πλειοψηφία την έκθεση της ευρωβουλευτού του ολλανδικού Κόμματος για τα Ζώα (PvdD), Άννα Χάζεκαμπ, που επίσης υπέδειξε την κτηνοτροφία ως συνυπεύθυνη για την κλιματική κρίση και άλλα δεινά, όπως η ζωονόσοι, η μείωση της βιοποικιλότητας, η εξάντληση των φυσικών πόρων και, φυσικά, η καταπάτηση των (αναγνωρισμένων κατά τα άλλα) δικαιωμάτων των ζώων. «Ο τρόπος που παράγουμε το φαΐ μας χρειάζεται να προσαρμοστεί στη φέρουσα ικανότητα της Γης. Η εντατική παραγωγή κρέατος και οι εκτενείς μονοκαλλιέργειες (όπως η παραγωγή σόγιας για ζωοτροφή, Σ.τ.Σ.) βλάπτουν σήμερα πολύ τους ανθρώπους, τα ζώα, το περιβάλλον και το κλίμα. Η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη από το να παράγουμε τα τρόφιμά μας με τρόπο πιο βιώσιμο, υγιεινό, φιλικό προς τα ζώα και τοπικοποιημένο», δήλωσε η ευρωβουλευτής μετά τη, θριαμβευτική για την ίδια, ψηφοφορία.
Ενόψει της 26ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP-26, που αρχίζει σήμερα, Κυριακή 31/10, στη Γλασκώβη), αλλά και του Κλιματικού Νόμου στην Ελλάδα, η «αλλαγή του κυρίαρχου διατροφικού μοντέλου» (κωδική ονομασία για τη φυτοφαγική μετάβαση) σκαρφαλώνει στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας, μαζί με την κλιματική κρίση. Το πιάτο μας χορεύει πια στο σανίδι της πολιτικής σκηνής και κανείς δεν μπορεί να το αποσύρει από εκεί.
* Ο Νίκος Ράπτης είναι εκπαιδευτικός, μέλος του συντονιστικού του Κόμματος για τα Ζώα. Το βιβλίο του «Πολιτική Φιλοζωία» (2020) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
